Laseroterapia.pdf

www.pandm.prv.pl

LASEROTERAPIA

Laser - termin ten oznacza Ļ wiatło zwielokrotnione przez wymuszenie emisji

promieniowania. Jest to aparat wytwarzaj Ģ cy promieniowanie laserowe (pl)

Do biostymulacji medycznej u Ň ywa si ħ promieniowania z zakresu Ļ wiatła widzialnego i

podczerwieni.

Cechy promieniowania laserowego:

1.Monochromatyczno Ļę , czyli jednobarwno Ļę .

Oznacza to jednakow Ģ cz ħ stotliwo Ļę , oraz jednakow Ģ długo Ļę fal całej wi Ģ zki

promieniowania. Promieniowanie laserowe z danego aparatu ma tylko jedn Ģ barw ħ , nie

rozszczepia si ħ w pryzmacie, a wykazuje jednobarwne widmo liniowe.

2.Koherencja czyli spójno Ļę .

Oznacza to Ň e wszystkie kwanty w wi Ģ zce pl s Ģ dokładnie takie same, fale drgaj Ģ

jednocze Ļ nie i zgodnie w tej samej fazie i w tej samej płaszczy Ņ nie.

W wyniku tego absorpcja ,przenikanie i odbicie s Ģ takie same dla ka Ň dej równoległej wi Ģ zki

w jednakowych warunkach.

Znaczenie koherencji promieniowania laserowego dla działania biologicznego jest jeszcze nie

poznana.

3.Kolimacja czyli równoległo Ļę wi Ģ zki.

Promieniowanie wyst ħ puje jako wi Ģ zka równoległa. Wszystkie fotony w wi Ģ zce poruszaj Ģ si ħ

w jednym kierunku. Dzi ħ ki specjalnym soczewk Ģ wi Ģ zk ħ mo Ň na skupia ę i rozszerza ę .

Podobn Ģ równoległo Ļę wi Ģ zki wykazuje Ļ wiatło słoneczne.

4.Moc i g ħ sto Ļę .

Wył Ģ cznie z laserów mo Ň na uzyska ę tak wielkie i dowolnie dobrane g ħ sto Ļ ci i moce. ņ adne

inne Ņ ródło promieniowania elektro-magnetycznego takich mo Ň liwo Ļ ci nie daje. Dawk ħ pl

mo Ň na dokładnie odmierzy ę i ukierunkowa ę .

Lasery medyczne mo Ň na podzieli ę według

-substancji laseruj Ģ cej ( gaz, ciecz, ciało stałe)

-długo Ļ ci fali

-rodzaju emisji promieniowania

-mocy

-konstrukcji

1).Ze wzgl ħ du na rodzaj substancji.

Substancja laseruj Ģ ca decyduje o długo Ļ ci fali i mocy emitowania pl.

* gazowe ( CO2 , ekscymerowe, helowo-neonowe)

*cieczowe ( barwnikowe)

*ciała stałe ( krystaliczne , rubinowe)

*półprzewodnikowe ( oparte na diodach galowo-arsenowych GaAs) - najcz ħĻ ciej stosowane

do biostymulacji.

2).Ze wzgl ħ du na długo Ļę fali.

Długo Ļę oraz cz ħ stotliwo Ļę cz ħ stotliwo Ļę wielko Ļę kwantów emitowanego pl jest stała dla

danego lasera.

Od długo Ļę fali pl. zale Ň y zdolno Ļę przenikania , absorpcji w ró Ň nych substancjach. Do

biostymulacji u Ň ywa si ħ laserów emituj Ģ cych pem. Z zakresu czerwieni i podczerwieni.

3).Ze wzgl ħ du na rodzaj emisji.

*ci Ģ głe

*impulsowe

Emisja ci Ģ gł Ģ wyst ħ puje z jednakow Ģ moc Ģ od wł Ģ czenia do wył Ģ czenia lasera.

Emisja impulsowa polega na wyzwalaniu pojedynczych impulsów lub serii . Cz ħ stotliwo Ļę w

seriach mo Ň e by ę stała lub regulowana.

www.pandm.prv.pl

4).Ze wzgl ħ du na moc.

Moc jest niezmienn Ģ cech Ģ emisji ka Ň dego lasera. Lasery terapeutyczne generuj Ģ pem albo w

sposób ci Ģ gły albo impulsowy. Dawkowanie mocy w laserach impulsowych rozwi Ģ zano w

ten sposób im ilo Ļę impulsów ( cz ħ stotliwo Ļę ) jest wi ħ ksza tym wi ħ ksza jest moc Ļ rednia

emisji impulsowej.

ĺ rednia moc emisji- taka , która wyst ħ powałaby , gdyby rozło Ň y ę równomiernie energi ħ

impulsu na cały czas emisji , a wi ħ c tak Ň e na przerwy mi ħ dzy impulsami.

ĺ rednia moc emisji impulsowej jest zatem zawsze znacznie mniejsza od mocy w impulsie.

ĺ rednia moc impulsu-kiedy impuls ma na wykresie kształt prostok Ģ tny to moc szczytowa i

moc Ļ rednia impulsu s Ģ takie same. Natomiast w impulsach trójk Ģ tnych, moc Ļ rednia impulsu

jest o połow ħ mniejsza od szczytowej. Rozró Ň nienie jest wa Ň ne gdy Ň od mocy szczytowej w

impulsie zale Ň y gł ħ boko Ļę penetracji pl. Dawk ħ pl wylicza si ħ ze Ļ redniej mocy impulsów.

5).Ze wzgl ħ du na konstrukcje.

*chirurgiczne

*biostymulacyjne

Inne aparaty słu ŇĢ do niszczenia termicznego, koagulacji inne do niszczenia fotoablascyjnego

( o mocy si ħ gaj Ģ cej do gigawatów przy impulsach trwaj Ģ cych pikosekundy).

FOTOABLACJA

Przy fotoablacji nast ħ puje rozbicie zwi Ģ zków chemicznych oraz uwolnienie elektronów i

j Ģ der atomowych, co daje efekt mikrowybuchu z wyparowaniem materii i z pomini ħ ciem

procesów termicznych.

FOTODYNAMICZNA TERAPIA

Inn Ģ technik ħ stosuj ħ si ħ z u Ň yciem fotosensybilizatorów, laserów o Ļ redniej mocy i

ekspozycji trwaj Ģ cej od kilku do kilku godzin. W tej metodzie pl. Powoduje niszczenie tylko

tej tkanki ( np. nowotworowej) w której została zaabsorbowana substancja

fotosensybilizatora.

LASERY BIOSTYMULACYJNE

Lasery bio. u Ň ywane w fizykoterapii s Ģ to lasery niskoenergetyczne.

Laseroterapi ħ zachowawcz Ģ nazywa si ħ biostymulacj Ģ .

Ma ona wykorzystywa ę bezpo Ļ rednie działanie pl na procesy tkankowe bez ich uszkodzenia.

Jest to działanie swoiste lub przedtermiczne gdy Ň jest to działanie bez po Ļ rednictwa ciepła. Do

bio. u Ň ywa si ħ pl z zakresu podczerwieni i czerwieni, poniewa Ň ono najgł ħ biej przenika do

tkanek, oraz mocy 1 do 500 mW. Moc ta jest za słaba aby wywoła ę efekt termiczny. Czas

trwania impulsów jest generowany przez wi ħ kszo Ļę laserów, wynosi 200 ns ( 1ns= jedna

miliardowa cz ħĻę sekundy). Obecnie u Ň ywa si ħ emisji impulsowej ni Ň emisji ci Ģ głej.

Emisja impulsowa ma dwie zalet :

-pozwala u Ň y ę znacznie wi ħ kszej mocy w impulsie ni Ň moc emisji ci Ģ głej

-przez mo Ň liwo Ļę regulowania cz ħ stotliwo Ļ ci (repetycji) impulsów mo Ň na z tego samego

lasera uzyskiwa ę ró Ň ne Ļ rednie moce emisji.

Cz ħ sto Ļę impulsów jest regulowana najcz ħĻ ciej w zakresie od 1 do 6 400 impulsów na

sekund ħ lub w niektórych aparatach do 10.000 tj. do 10 kHZ.

Przerwa mi ħ dzy impulsami jest 500 razy dłu Ň sza od impulsu. Przy cz ħ stotliwo Ļ ci 1000 Hz

przerwa jest 5 ty Ļ dłu Ň sza ni Ň impuls, a przy 100 Hz 50 ty Ļ dłu Ň sza.

Impuls o mocy szczytowej 50 W ( prawie najwi ħ ksza moc stosowania w bio.) przenosi 1

mikrod Ņ ul energii i podnosi temp.1 mikrograma tkanki o 0,25 C.

Dzi ħ ki przerw Ģ mi ħ dzy impulsami nie dochodzi do kumulacji ciepła i temperatura pozostaje

nie zmieniona , dlatego mo Ň na mówi ę o "ZIMNEJ LASEROTERAPII"

Przy takiej emisji stosuje si ħ impulsy o mocy 50 W, podczas gdy emisja ci Ģ gła ju Ň przy mocy

0,1 W/cm2 podnosi temp tkanek.

www.pandm.prv.pl

Wielko Ļę mocy maksymalnej wyst ħ puj Ģ cej w emisji decyduje o gł ħ boko Ļ ci penetracji

promieniowania i z tego powodu jest terapeutycznie istotna.

Zale Ň nie od Ļ redniej mocy emisji lasery biostymulacyjne dzielono na;

*słabe- do 5mW

* Ļ rednie-od 6 do 100 mW

*silne- powy Ň ej 100 mW

Podział ten nie jest aktualny pod wzgl ħ dem technicznym , ale został podyktowany pod

wzgl ħ dem medycznym.

Obecnie rzadko u Ň ywa si ħ laserów o mocy Ļ redniej lub ci Ģ głej ni Ň szej ni Ň 6mW.

Aby scharakteryzowa ę laser i jego promieniowanie dla celów bio. , trzeba uwzgl ħ dni ę cechy:

-długo Ļę fali

-moc

-rodzaj emisji

-cz ħ sto Ļę impulsów oraz zakres ich regulacji

-czas trwania impulsów ( nazywany tak Ň e szeroko Ļ ci Ģ lub długo Ļ ci Ģ impulsu)

-geometri ħ emitowanej wi Ģ zki

-powierzchni ħ emituj Ģ c Ģ

-k Ģ t rozbie Ň no Ļ ci i zale Ň n Ģ od niego wielko Ļę "plamki" padaj Ģ cej na eksponowanej

powierzchni ħ

Wymienione cechy lasera pozwalaj Ģ na dokładne obliczenie dawki energii emitowanej i

padaj Ģ cej na skór ħ , co stanowi zalet ħ laserów, inne Ņ ródła pem nie stwarzaj Ģ takich

mo Ň liwo Ļ ci. Dokładno Ļę dawkowania dotyczy tylko pl skierowanego na tkanki, okre Ļ lenie

dawki pochłoni ħ tej i działaj Ģ cej w tkankach jest trudne i mo Ň na j Ģ przewidzie ę tylko w

przybli Ň eniu.

Biostymulacja laserowa

Przebieg procesów:

1) Odbicie i rozproszenie - pl napotykaj Ģ c skór ħ ulega odbiciu od 20-80%. Zale Ň y to od :

-barwy skóry

-struktury powierzchni skóry

-odległo Ļ ci głowicy lasera od skóry

-k Ģ ta padania pl.

-geometrii wi Ģ zki pl.

Równie Ň r ħ ka która steruje głowic Ģ lasera ma wpływ na stopie ı odbicia pl. Zanim pl zostanie

zaabsorbowane ulega w naskórku i skórze dalszemu rozproszeniu i odbiciu, tak Ň e nawet

niewielka cz ħĻę pl, która dostała si ħ pod naskórek, mo Ň e, odbita, ponownie znale Ņę si ħ na

zewn Ģ trz .

2) Absorpcja i przenikanie

Przenikanie pl zale Ň y od długo Ļ ci fali oraz składu chemicznego i budowy tkanek. Woda

absorbuje pl krótsze od 400 nm i dłu Ň sze od 1100 nm. Pomi ħ dzy tymi warto Ļ ciami znajduje

si ħ "okno optyczne" przez które pl przenika w gł Ģ b tkanek. W oknie tym hemoglobina

absorbuje promieniowanie zielone o fali 600 nm, a melanina absorbuje pasmo do 700 nm.

Najgł ħ biej docieraj Ģ fale z zakresu od 700 -1100 nm. Jest to skrajne promieniowanie

czerwone i podczerwone A.

Wnikaj Ģ one na gł ħ boko Ļę od 1-2 mm, si ħ gaj Ģ wi ħ c do skóry wła Ļ ciwej. Jednak 35% tego

promieniowania jest absorbowana w cz ħĻ ci zrogowaciałego naskórka, a dalsze 30 - 40 % w

nast ħ pnych jego warstwach.

3) Udział w procesach fizjologicznych

Ró Ň norodno Ļę tkanek i ich wła Ļ ciwo Ļ ci fizykochemiczne oraz zmienna wielko Ļę wi Ģ zki pl

powoduj Ģ , Ň e absorpcja i zatem oddziaływanie pl w znacznym stopniu podlega przypadkowi i

prawom teorii chaosu. Teoria ta głosi, Ň e wyniki procesu chaotycznego mog Ģ by ę rozrzucone

www.pandm.prv.pl

na szerokiej skali i nieznaczna ró Ň nica w pierwszej fazie działania mo Ň e da ę kra ı cowo

odmienny skutek ko ı cowy. Zaabsorbowane pl mo Ň e utkwi ę w napotkanych cz Ģ stkach,

zmieniaj Ģ c ich warto Ļę energetyczn Ģ i aktywno Ļę lub zosta ę wł Ģ czone w bie ŇĢ c Ģ przemian ħ

energii i materii organizmu. Pl mo Ň e by ę skomasowane w strukturze jego oddziaływanie

mo Ň e by ę silniejsze. Mo Ň e si ħ to zdarzy ę w blisko Ļ ci miejsca padania pl dlatego wi ħ ksze

szanse ma miejscowe oddziaływanie pl i taki jest najcz ħĻ ciej opisywany w obserwacjach

klinicznych. Fotony mog Ģ wywoływa ę efekty rezonansowe w niektórych zwi Ģ zkach

chemicznych. Np. w barwnikach tkankowych (melanina, hemoglobina i inne). Pochłaniaj Ģ

one wybiórczo pasma widma, prawdopodobnie ulega przy tym zmiana ich aktywno Ļ ci.

Opisuje si ħ 3 mechanizmy rozprzestrzeniania si ħ pem w tkankach , a mianowicie :

1) Dalekozasi ħ gowy, rezonansowy mechanizm FOERSTERA , w którym cz Ģ steczka donora

nie styka si ħ z akceptorem , a przekazanie energii wynika z pokrywania si ħ widm emisji i

absorpcji reguluj Ģ cych cz Ģ steczek.

2) Krótkowzasi ħ gowy mechanizm Dealera, w którym donor i akceptor stykaj Ģ si ħ ze sob Ģ , a

przekazanie energii zale Ň y od stopnia nakrywania si ħ ich orbitali elektronowych.

3) Hipotetyczny mechanizm według koncepcji Cliento "fotobiochemii bez Ļ wiatła", która

opiera si ħ na obserwacjach wskazuj Ģ cych , Ň e w wielu reakcjach oksydacyjno-redukcyjnych

energia wzbudzania elektronowego mo Ň e by ę przenoszona na drodze bezpromienistej do

biologicznie wy Ň szych struktur.

4) Skutki kliniczne.

-efekt przeciwbólowy

-wydzielanie endorfin

-przy Ļ piesza regeneracje w tkankach

TECHNIKA ZABIEGU

1.Zabiegi kontaktowe i bezkontaktowe

Metod ħ kontaktow Ģ stosuje si ħ tylko na skórze nie uszkodzonej. Głowica dotyka skóry, lekko

lub z łagodnym uciskiem, mo Ň na te Ň stosowa ę ucisk przerywany, tzw dziobanie. Stosuj Ģ c t Ģ

metod ħ nale Ň y przygotowa ę skór ħ przed zabiegiem, przecieraj Ģ c j Ģ spirytusem 70% i

zdezynfekowa ę głowic ħ po zabiegu

Metode bezkontaktow Ģ stosuje si ħ w przypadkach ze skór Ģ zmienion Ģ chorobowo. Nale Ň y

przesuwa ę głowic ħ tu Ň nad polem zabiegowym pami ħ taj Ģ c o tym Ň e warstwa powietrza

oddzielaj Ģ ca j Ģ od tkanek nie powinna by ę wi ħ ksza ni Ň 5 mm., gdy Ň im jest grubsza tym

wi ħ ksze s Ģ straty energii pl.

2.Zabiegi labilne i stabilne

Zabiegi głowic Ģ ruchom Ģ ( labilne) s Ģ nazywane skanowaniem lub przemiataniem. Głowic ħ

przesuwa si ħ płynnym okr ħŇ nym lub falistym ruchem z szybko Ļ ci Ģ około 1cm/s. Zakłada si ħ

Ň e promieniowanie powinno by ę rozło Ň one równomiernie, jak najbli Ň ej procesu

chorobowego.

Zabiegi głowic Ģ ustalon Ģ w jednym punkcie (stabilne) s Ģ nazywane technik Ģ punktow Ģ .

Wybiera si ħ jeden lub wi ħ cej punktów, które wydaj Ģ si ħ najbardziej odpowiednie do

wygaszania procesu chorobowego, mog Ģ to by ę punkty spustowe, ewentualnie

akupunkurowe. Kieruje si ħ na nie odpowiedni Ģ dawk ħ promieniowania, przyjmuj Ģ c Ň e

znajdzie ono drog ħ do tkanek chorych. Dawk ħ oblicza si ħ w J na punkt. Dzi ħ ki temu technika

punktowa zyskuje popularno Ļę ale jej skuteczno Ļę w stosunku do skaningu mo Ň e by ę

mniejsza

3.Zabiegi przy u Ň yciu wi Ģ zki skupionej i rozproszonej.

Wi Ģ zka skupiona ma Ļ rednic ħ kilku milimetrów i znaczn Ģ g ħ sto Ļę mocy ( do 500mW/cm2);

stosuje si ħ ja w zabiegach punktowych i ruchomych.

www.pandm.prv.pl

Wi Ģ zk ħ rozogniskowan Ģ lub ze Ņ ródła wielopunktowego, zwykle o małej g ħ sto Ļ ci

powierzchniowej ( od 0,01 do 1 mW/cm2) wykorzystuje si ħ w zabiegach obejmuj Ģ cych

wi ħ ksz Ģ powierzchni ħ skóry.

-Promienie powinny by ę skierowane prostopadle do powierzchni pola zabiegowego. Uko Ļ ne

padanie promieni na skór ħ poszerza pole lecz na Ļ wietlenie jest nierównomierne.

-Pl. Mo Ň e by ę szkodliwe dla oczu , terapeuta i pacjent powinni wkłada ę okulary ze szkłami

nieprzenikliwymi dla pl.

WSKAZANIA

- działa przeciwbólowo

-ostre procesy chorobowe

-zespół bólowy kr ħ gosłupa

-w neurologii

-po urazach narz Ģ du ruchu

-po operacjach

-w stanach wymagaj Ģ cych pobudzenia gojenia ubytków tkankowych

-w procesie regeneracyjnym

-w leczeniu zespołu Sudecka i innych stanów pourazowych

-w chorobie zwyrodnieniowej stawów

-w go Ļę cu tkanek mi ħ kkich

-w chorobach dermatologicznych ( blizny, wykwity, Ň ylakowate owrzodzenia podudzi)

-w chorobach laryngologicznych

-w chorobach oczu

-w stomatologii

PRZECIWWSKAZANIA

-skłonno Ļ ci do krwawie ı

-tkanki nowotworowe

-infekcje lokalne nieswoiste

-w stanach z wysok Ģ gor Ģ czk Ģ

-u niemowl Ģ t

-ci ĢŇ a

Lasery emituj Ģ ce promieniowanie o małej mocy znalazły zastosowanie w biostymulacji.

Nazw ħ t Ģ wprowadził Endre Mester i dotyczy ona wył Ģ cznie terapii laserowej, polegaj Ģ cej na

zastosowaniu promieniowania małej mocy. Stwierdzono Ň e promieniowanie takie nie

wywołuje podwy Ň szenia temperatury tkanek wi ħ kszego ni Ň 0,1-0,5 C. Z powodu małej mocy

stosowanych do biostymulacji laserów tego typu terapi ħ okre Ļ la si ħ angielskim skrótem LLLT

( low level laser therapy- terapi ħ laserem małej mocy). W biostymulacji znajduj Ģ

zastosowanie głównie lasery półprzewodnikowe, w których o Ļ rodkiem czynnym jest dioda

galowo-arsenkowa ( Ga-As) oraz starsze helowo-neonowe (He-Ne)_ w których o Ļ rodkiem

czynnym jest mieszanka helu i neonu. Lasery He-Ne emituj Ģ widzialne promieniowanie

czerwone ( 632nm) , lasery półprzewodnikowe od 635 do 980nm.

"Soft laser" - laser mi ħ kki jest zarezerwowany dla urz Ģ dze ı o mocy poni Ň ej 500mW, podczas

gdy termin "hard laser"-laser twardy przyporz Ģ dkowany jest do laserów

wysokoenergetycznych wysokoenergetycznych mocy powy Ň ej 0,5 W.

Działanie biologiczne pl.

-zwi ħ kszenie syntezy kolagenu, białek, oraz RNA

-zmiany w potencjale błony komórkowej

-zmiany w wydzielaniu neuroprzeka Ņ ników

-usprawnienie dysocjacji hemoglobiny ( co wpływa korzystnie na zaopatrzenie tkanek w tlen)

-zwi ħ kszenie fagocytozy, syntezy ATP oraz prostaglandyn

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: