Schulz B., Sklepy Cynamonowe.pdf

Aby rozpocząć lekturę,

kliknij na taki przycisk ,

który da ci pełny dostęp do spisu treści książki.

Jeśli chcesz połączyć się z Portem Wydawniczym

LITERATURA.NET.PL

kliknij na logo poniżej.

BRUNO SCHULZ

SKLEPY

CYNAMONOWE

Tower Press 2000

SIERPIEŃ

W lipcu ojciec mój wyjeżdżał do wód i zostawiał mnie z matką i starszym bratem na

pastwę białych od żaru i oszołamiających dni letnich. Wertowaliśmy, odurzeni światłem,

w tej wielkiej księdze wakacji, której wszystkie karty pałały od blasku i miały na dnie

słodki do omdlenia miąższ złotych gruszek.

Adela wracała w świetliste poranki, jak Pomona z ognia dnia rozżagwionego, wysy-

pując z koszyka barwną urodę słońca - lśniące, pełne wody pod przejrzystą skórką czere-

śnie, tajemnicze, czarne wiśnie, których woń przekraczała to, co ziszczało się w smaku;

morele, w których miąższu złotym był rdzeń długich popołudni; a obok tej czystej poezji

owoców wyładowywała nabrzmiałe siłą i pożywnością płaty mięsa z klawiaturą żeber

cielęcych, wodorosty jarzyn, niby zabite głowonogi i meduzy - surowy materiał obiadu o

smaku jeszcze nie uformowanym i jałowym, wegetatywne i telluryczne ingrediencje obia-

du o zapachu dzikim i polnym.

Przez ciemne mieszkanie na pierwszym piętrze kamienicy w rynku przechodziło co

dzień na wskroś całe wielkie lato: cisza drgających słojów powietrznych, kwadraty blasku

śniące żarliwy swój sen na podłodze; melodia katarynki, dobyta z najgłębszej złotej żyły

dnia; dwa, trzy takty refrenu, granego gdzieś na fortepianie, wciąż na nowo, mdlejące w

słońcu na białych trotuarach, zagubione w ogniu dnia głębokiego. Po sprzątaniu Adela za-

puszczała cień na pokoje, zasuwając płócienne story. Wtedy barwy schodziły o oktawę

głębiej, pokój napełniał się cieniem, jakby pogrążony w światło głębi morskiej, jeszcze

mętniej odbity w zielonych zwierciadłach, a cały upał dnia oddychał na storach, lekko fa-

lujących od marzeń południowej godziny.

W sobotnie popołudnia wychodziłem z matką na spacer. Z półmroku sieni wstępowało

się od razu w słoneczną kąpiel dnia. Przechodnie, brodząc w złocie, mieli oczy zmrużone

od żaru, jakby zalepione miodem, a podciągnięta górna warga odsłaniała im dziąsła i zę-

by. I wszyscy brodzący w tym dniu złocistym mieli ów grymas skwaru, jak gdyby słońce

nałożyło swym wyznawcom jedną i tę samą maskę - złotą maskę bractwa słonecznego; i

wszyscy, którzy szli dziś ulicami, spotykali się, mijali, starcy i młodzi, dzieci i kobiety,

pozdrawiali się w przejściu tą maską, namalowaną grubą, złotą farbą na twarzy, szczerzyli

do siebie ten grymas bakchiczny - barbarzyńską maskę kultu pogańskiego.

Rynek był pusty i żółty od żaru, wymieciony z kurzu gorącymi wiatrami, jak biblijna

pustynia. Cierniste akacje, wyrosłe z pustki żółtego placu, kipiały nad nim jasnym listo-

wiem, bukietami szlachetnie uczłonkowanych filigranów zielonych, jak drzewa na starych

gobelinach. Zdawało się, że te drzewa afektują wicher, wzburzając teatralnie swe korony,

ażeby w patetycznych przegięciach ukazać wytwomość wachlarzy listnych o srebrzystym

podbrzuszu, jak futra szlachetnych lisic. Stare domy, polerowane wiatrami wielu dni, za-

bawiały się refleksami wielkiej atmosfery, echami, wspomnieniami barw, rozproszonymi

w głębi kolorowej pogody. Zdawało się, że całe generacje dni letnich (jak cierpliwi sztu-

katorzy, obijający stare fasady z pleśni tynku) obtłukiwały kłamliwą glazurę, wydobywa-

jąc z dnia na dzień wyraźniej prawdziwe oblicze domów, fizjonomię losu i życia, które

formowało je od wewnątrz. Teraz okna, oślepione blaskiem pustego placu, spały; balkony

wyznawały niebu swą pustkę; otwarte sienie pachniały chłodem i winem.

Kupka obdartusów, ocalała w kącie rynku przed płomienną miotłą upału, oblegała ka-

wałek muru, doświadczając go wciąż na nowo rzutami guzików i monet, jak gdyby z ho-

roskopu tych metalowych krążków odczytać można było prawdziwą tajemnicę muru, po-

rysowanego hieroglifami rys i pęknięć. Zresztą rynek był pusty. Oczekiwało się, że przed

tę sień sklepioną z beczkami winiarza podjedzie w cieniu chwiejących się akacyj osiołek

Samarytanina, prowadzony za uzdę, a dwóch pachołków zwlecze troskliwie chorego męża

z rozpalonego siodła, ażeby go po chłodnych schodach wnieść ostrożnie na pachnące sza-

basem piętro.

Tak wędrowaliśmy z matką przez dwie słoneczne strony rynku, wodząc nasze załama-

ne cienie po wszystkich domach, jak po klawiszach. Kwadraty bruku mijały powoli pod

naszymi miękkimi i płaskimi krokami - jedne bladoróżowe jak skóra ludzka, inne złote i

sine, wszystkie płaskie, ciepłe, aksamitne na słońcu, jak jakieś twarze słoneczne, zadepta-

ne stopami aż do niepoznaki, do błogiej nicości.

Aż wreszcie na rogu ulicy Stryjskiej weszliśmy w cień apteki. Wielka bania z sokiem

malinowym w szerokim oknie aptecznym symbolizowała chłód balsamów, którym każde

cierpienie mogło się tam ukoić. I po paru jeszcze domach ulica nie mogła już utrzymać

nadal decorum miasta, jak chłop, który wracając do wsi rodzimej, rozdziewa się po drodze

z miejskiej swej elegancji, zamieniając się powoli, w miarę zbliżania do wsi, w obdartusa

wiejskiego.

Przedmiejskie domki tonęły wraz z oknami, zapadnięte w bujnym i zagmatwanym

kwitnieniu małych ogródków. Zapomniane przez wielki dzień, pleniły się bujnie i cicho

wszelkie ziela, kwiaty i chwasty, rade z tej pauzy, którą prześnić mogły za marginesem

czasu, na rubieżach nieskończonego dnia. Ogromny słonecznik, wydźwignięty na potęż-

nej łodydze i chory na elephantiasis, czekał w żółtej żałobie ostatnich, smutnych dni ży-

wota, uginając się pod przerostem potwornej korpulencji. Ale naiwne przedmiejskie

dzwonki i perkalikowe, niewybredne kwiatuszki stały bezradne w swych nakrochmalo-

nych, różowych i białych koszulkach, bez zrozumienia dla wielkiej tragedii słonecznika.

Splątany gąszcz traw, chwastów, zielska i bodiaków buzuje w ogniu popołudnia. Hu-

czy rojowiskiem much popołudniowa drzemka ogrodu. Złote ściernisko krzyczy w słońcu,

jak ruda szarańcza; w rzęsistym deszczu ognia wrzeszczą świerszcze; strąki nasion eks-

plodują cicho, jak koniki polne.

A ku parkanowi kożuch traw podnosi się wypukłym garbem-pagórem, jak gdyby ogród

obrócił się we śnie na drugą stronę i grube jego, chłopskie bary oddychają ciszą ziemi. Na

tych barach ogrodu niechlujna, babska bujność sierpnia wyolbrzymiała w głuche zapadli-

ska ogromnych łopuchów, rozpanoszyła się płatami włochatych blach listnych, wybuja-

łymi ozorami mięsistej zieleni. Tam te wyłupiaste pałuby łopuchów wybałuszyły się jak

babska szeroko rozsiadłe, na wpół pożarte przez własne oszalałe spódnice. Tam sprzeda-

wał ogród za darmo najtańsze krupy dzikiego bzu, śmierdzącą mydłem, grubą kaszę ba-

bek, dziką okowitę mięty i wszelką najgorszą tandetę sierpniową. Ale po drugiej stronie

parkanu, za tym matecznikiem lata, w którym rozrosła się głupota zidiociałych chwastów,

było śmietnisko zarosło dziko bodiakiem. Nikt nie wiedział, że tam właśnie odprawiał

sierpień tego lata swoją wielką pogańską orgię. Na tym śmietnisku, oparte o parkan i za-

rośnięte dzikim bzem, stało łóżko skretyniałej dziewczyny Tłui. Tak nazywaliśmy ją

wszyscy. Na kupie śmieci i odpadków, starych garnków, pantofli, rumowiska i gruzu stało

zielono pomalowane łóżko, podparte zamiast brakującej nogi dwiema starymi cegłami.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: