Psychologia - zagadnienia.pdf - P S Y C H O L O G I A - anna.blotnicka

1. Ogólna charakterystyka procesu motywacji.

a) motywacja jest to proces psychicznej regulacji dzięki, któremu formują się

dążenia. Funkcją dążeń jest sterowanie czynnościami człowieka w taki sposób,

aby doprowadzały one do określonego , zgodnego z intencją efektu, czyli celu

b) zjawisko polimorfizmu motywacji – jedna potrzeba realizuje się poprzez wiele

zachowań

c) zjawisko poligenetyzmu motywacji – jedno zachowanie zaspokajać może wiele

potrzeb

3. Podaj kilka sposobów definiowania pojęcia motyw

Motyw : wewnętrzny stan organizmu pobudzający do działania, zmierzający do

zaspokojenia danej potrzeby

- proces dążenia do jakiegoś obiektu

- zwerbalizowanie celu i programu, umożliwiające osobie wykonanie

jakiejś czynności, zakłada się, że człowiek jest istotą samoświadomą i

wie co robi

jako przyczyna

Reykowski: stan podmiotu charakteryzujący się poczuciem,

niespełnienia lub zakłócenia i związana z nim gotowością do aktywności,

która ów stan może zredukować. Towarzyszy mu podwyższona

wrażliwość afektywna na czynniki zdolne go wzmagać lub redukować.

Motyw może mieć ujemną lub dodatnią charakterystykę afektywną.

Niekiedy w tym samym znaczeniu używa się terminu potrzeba

4. Omów pojęcie instynktu.

a) Instynkt – jest to wrodzona tendencja do działania w określony sposób w

odpowiedzi na pewien bodziec zewnętrzny.

- Sillamy: wrodzone i niezmienne spontaniczne zachowanie wspólne dla

wszystkich jednostek tego samego gatunku. Wydaje się ono

dostosowawcze do jakiegoś celu, z którego podmiot nie zdaje sobie

sprawy.

b) cechy instynktu;

- jest własność gatunkowa

- zaspokaja zawsze potrzeby biologiczne

- składa się z pewnej ilości czynności, których kolejność jest sztywna

- nie zależy od uczenia się

c) teoretyczne rozumienie instynktu

- jako łańcuch odruchów

- teoria instynktów społecznych McDougalla (hormizm)

- teoria etologiczna K.Lorenza

5. Etologiczne ujęcie instynktu

a) hormizm – teoria instynktów społecznych McDougalla.

- instynkt jako celowa siła tkwiąca w żywych organizmach. Składa się z

aspektu wzruszeniowego, poznawczego i motywacyjnego

- wg McDougalla istnieje pewna ograniczona ilość wrodzonych

instynktów, które każdy z nas posiada (biologiczne i społeczne)

- teoria ta opisuje sytuacje życiowe

- skompromitowała ją liczba instynktów

b) etologiczna teoria K.Lorenza:

- na podstawie badań zoologów, którzy w zachowaniu zwierząt

zaobserwowali instynkty

- wg K.Lorenza wszystkie instynkty zwierząt pojawiają się u człowieka

- instynkt składa się z 3 etapów:

 pojawienie się popędu z jakiejś potrzeby

 zachowanie apetytywne (dążące)

 zachowanie spełniające (akt konsumacyjny) – tu pojawia się

instynkt

- instynkt składa się z rdzenia wrodzonego (instynktowne zachowania) i

zachowań apetytywnych (wyuczonych)

- instynkt zadziała dopiero wtedy, gdy uaktywni się bodziec z otoczenia i

niezależnie od sytuacji realizuje się do końca

- instynkt przemieszczony: uruchomienie nieodpowiedniego instynktu w

danej sytuacji

6. Znaczenie terminu popęd w teoriach motywacji.

a) popęd: - potrzeba tkanek

motyw biologiczny, stan braku czegoś potrzebnego do życia

Sillamy: nieświadoma siła biologiczna, która działając bezustannie

wywołuje określone zachowania i źródło popędów jest natury cielesnej.

Jest to stan pobudzenia, który ukierunkowuje organizm w stronę

obiektu pozwalającego na zmniejszenie napięcia

b) popędy mogą być pierwotne (wrodzone) i wtórne (nabyte). Silę popędu mierzy się

poprzez czas deprywacji i intensywność zachowania

c) różnice między popędem a potrzebą:

- nie każda potrzeba biologiczna wytwarza popęd

- popędy zwykle wyprzedzają potrzeby

- w krańcowo silnej potrzebie popęd może zanikać

- popęd może się uniezależnić od potrzeby i może się pojawiać w

pewnych sytuacjach (np. głód w stresie)

d) dążenie występuje gdy człowiek doświadcza świadomie impulsów do działania

7. Zmiany zachodzące w motywacji człowieka w rozwoju ontogenetycznym

a) Reykowski twierdzi, że w rozwoju ontogenetycznym dochodzi do zmian w

podstawowych potrzebach człowieka. Ich formowanie i przekształcanie dokonuje

się w wyniku określonych doświadczeń, są to

- doświadczenia zależności

- doświadczenia podporządkowania

- doświadczenia współpracy

- doświadczenia zagrożenia

- doświadczenia frustracji

- doświadczenia osiągnięcia sukcesu

- doświadczenia ważności

- doświadczenia wymagań moralnych

Doświadczenia te przyczyniają się do wytworzenia w

psychice człowieka trwałych skutków będących

podstawą potrzeb psychicznych

b) o świadomym procesie motywacyjnym (działaniu ukierunkowanym na cel)

możemy mówić od około 1 roku życia. W toku dalszego rozwoju występuje zmiana

w schemacie:

pragnienie – prośba o pomoc – działanie innych – zaspokojenie pragnienia

na schemat

pragnienie – działanie własne – zaspokojenie pragnienia

c) wraz z rozwojem ontogenetycznym:

następuje zmiana motywów działania

zwiększa się liczba potrzeb osiąganych za pomocą jednego celu

zwiększa się wewnątrzsterowność motywacji jednostki, „ja” jest

źródłem napięcia motywacyjnego

zmianie ulega hierarchia wartości motywów i celów

zwiększeniu ulega również trwałość motywacji (dziecko szybko się

zniechęca)

8. Teoria redukcji popędu C.Hull’a

a) rozumienie motywacji przez Hull’a: potrzeba biologiczna wytwarza popęd, który

nas energetyzuje – Z(f) = (P*N). Zachowania jest funkcją popędu (potrzeba),

który wzbudza zachowanie i nawyku (wiedza jak), który ukierunkowuje to

zachowanie. Jeżeli nie ma nawyku człowiek wykonuje chaotyczne ruchy,

ewentualnie uruchamiają się odruchy – Z(f) = (P*N) * Wp * Ibz * Hr (~wielkość

przynęty, intensywność bodźca zewnętrznego i hamowanie reaktywne: im więcej

trzeba się napracować tym jest większy - popęd ujemny)

b) dwa rodzaje

- popędów: pierwotne (oparte o mechanizmy wrodzone np. głód, seks) i wtórne

(wyuczone, wbudowane)

- i nagród: pierwotne (pokarm) i wtórne (pochwała, zdolność częściowego

redukowania popędu, np. przy odchudzaniu)

c) Hull miał licznych następców: Miller. On też uznawał pojęcie popęd, ale

interpretował nieco inaczej. Popędy powstają właściwie w wyniku wszystkich

działających bodźców. A bodziec ma dwa aspekty: popędowy (miotanie się) i

sygnału (gdzie szukać zaspokojenia). Aby czynność utrwaliła się w nawyk

potrzebna jest nagroda. Wtórny popęd strachu tłumaczy schematem

trójczłonowym: bodziec awersyjny, który uszkadza tkankę – relacja emocjonalna

(fizyczna nie psychiczna: zmiany hormonalne) – bodziec wewnętrzny, który

domaga się redukcji (bodziec popędowy) – reakcja zewnętrzna (ucieczka). Jeśli

reakcja zlikwiduje popęd, to bodziec awersyjny i bodziec wewnętrzny przestaje

działać i popęd znika – utrwalenie, generalizacja

popęd nabyty: bodziec obojętny występujący przypadkowo z reakcja

emocjonalną i dalej schemat przebiega tak samo, dążenie do zaspokojenia

popędu

najważniejszą rolę w indukowaniu(?) zachowania mają popędy nabyte: lęk,

poczucie winy, poczucie akceptacji

9. Przedstaw schemat tworzenia się popędu wtórnego na przykładzie popędu

strachu.

Bodziec awersyjny – Reakcja emocjonalna – bodziec wewnętrzny – reakcja

zewnętrzna

Bodziec awersyjny wywołuje uszkodzenia tkanki

Reakcja emocjonalna powoduje zmiany wewnętrzne

Bodziec wewnętrzny to bodziec popędowy

Jeżeli reakcja zewnętrzna zaspokaja popęd wówczas zanika. Jeśli nie

zaspokaja dochodzi do takich operacji, które z czasem ulegają uwarunkowaniu

Na zasadzie pawłowskiego warunkowania do operacji może się włączyć

Bodziec Obojętny i wówczas to on wywołuje reakcję lękową

10. Przedstaw poglądy Tolmana na motywację

nacisk na rolę celów zachowania

człowiek w ciągu życia nabywa oczekiwań (bodźców) tego, co nastąpi po czym

potrzeba – zapotrzebowanie na przedmioty spełniające – dążenie do celu

siła popędu zależy od siły potrzeby, bodźców, i potrzeby libido

uczenie utajone, uczymy się mapy zachowań, a nie sztywnych reakcji

potrzeba libido jest ogólna, niespecyficzna. Potrzeby pierwotne to głód, sex,

eksploracja, unikanie bólu, potrzeby drugiego rzędu to stosunki społeczne,

afiliacja, dominacja, zależność. Potrzeby trzeciego rzędu – celów kulturalnych.

Zmienne motywacyjne: zapotrzebowania, apetyty

11. Koncepcje motywacji oparte na pojęciu homeostazy.

a) koncepcja homeostazy opiera się na założeniu, że organizm człowieka jest

systemem otwartym, który mimo działających na niego bodźców utrzymuje

równowagę (homeostazę).

b) Homeostazę podzielić można na

- materialna: ilość substancji w tkankach

- procesualna: stałość procesów

c) może być sterowana przez układ nerwowy lub hormonalny i zachowanie (np.

jedzenie tynku z braku wapnia)

d) homeostaza statyczna – punkt równowagi jest stały i niezmienny w czasie

e) homeostaza dynamiczna – punkt równowagi zmienia się w czasie

f) w ujęciu psychologicznym homeostaza to zachowanie przeciwdziałające utracie

równowagi, pojawiające się często przed wpływem bodźca zakłócającego a nie po

nim – antycypacja

g) pojęcie homeostazy wprowadził Feltcher, s przyjętym założeniem, że stany

psychiczne nabyte, takie jak cechy, podlegają ochronie tak sami jak fizjologiczne

h) za tą hipotezą przemawia:

- zjawiska stałości barwy, koloru i przedmiotów

- zjawisko utrzymującej się stałej produktywności mimo czynników

zakłócających

- mechanizmy obronne

i) przeciw przemawiają zachowania twórcze i altruistyczne

12. Pojęcie heterostazy.

a) teza o hierarchii stanów równowagi

b) heterostaza polega na zakłócaniu pracy niższego systemu (podsystemu) w celu

zachowania równowagi na poziomie wyższym

na poziomie fizjologicznym może to być pocenie się, dreszcze, gorączka

na poziomie psychologicznym w celu ratowania czegoś cenniejszego, poprzez

np. kłamstwo

Psychoanalityczna koncepcja motywacji

a) Freud nie wymyślił pojęcia nieświadomość, lecz nadał mu rangę. Sam Freud i jego

ortodoksyjni kontynuatorzy to psychoanaliza klasyczna. Ale są tacy, co

wprowadzali dodatkowe pojęcia, np.: Hartman (psychologia ego). Psychoanaliza

służy do przebudowy całej osobowości potrzebującego pomocy.

Neopsychoanaliza: ci, którzy od Freuda wyszli, ale przebudowali jego teorię

(Horney, Fromm, Sullivan

b) Na Freuda działały dzieje jego życia – teoria motywacji jest pochodną jego życia.

Był ascetyczny w sferze życia seksualnego, purytanin. A jego pacjenci mieli często

kłopoty z seksem. Był zainteresowany naukami ścisłymi, interesował się teorią

Darwina, Einsteina. Dlatego uważał, że psychoanaliza powinna być nauką ścisłą.

Opracował więc aparaturę pojęciową (opór, energia, popęd, aparat psychiczny).

Hermeneutyka była inspiracją z filozofii, którą zał, poszukiwanie zrozumienia tego

co człowiek przeżywa. Dostał nagrodę literacką Goethego za walory literackie jego

książek. Był Żydem, interesował się tradycją judejską, Talmudem. Gromadził

wokół siebie samych Żydów, lecz obawiał się, że psychoanaliza pozostanie nauką

żydowską. Dlatego na czele kółka psychoanalitycznego postawił Junga, który nie

był Żydem, był gojem. Nazwa kompleks Edypa, wzięła się z jego zainteresowania

archeologią, starożytną Grecją

c) psychologia ego :

- ego jest strukturą autonomiczną

- powstaje odrębnie od id , ma własną energię

- znaczenie ego jest tu większe niż w teorii Freuda, człowiek ma wpływ na o co

robi, co go spotyka

d) psychologia relacji z obiektem: obserwacje jak przebiegają relacje z obiektami,

reakcji ego na drugiego człowieka

e) zarzuty wobec psychoanalizy Freuda

- scjentyzm

- redukcjonizm : procesy psychologiczne redukowane do procesów

fizjologicznych niższego rzędu

- ahistoryzm : to co jest teraz uogólnia na zawsze, obserwując wiedeńczyków

rozciąga na całą populacje

- zbyt duża waga przywiązywana do kompleksu Edypa , który miałby

występować w każdej kulturze. Może być zastąpiony przez przywiązanie do

matki, a są kultury gdzie dzieci są oddzielane od matek. Kompleks Edypa

może się pojawić w rodzinach patriarchalnych

- mechanicyzm : psychika traktowana jak maszyna, oraz myślenie

deterministyczne, że każde zachowanie, każda pomyłka ma przyczynę

- atomizm : struktura Freuda jest rozbita na cząsteczki, słabo ze sobą powiązane

- nieprzestrzeganie reguł metodologii naukowej w dochodzeniu do faktów – po

całym dniu pracy i obserwacji wielu pacjentów zapisywał swoje uwagi.

- nieskuteczność psychoanalizy, jej długotrwałość i kosztowność

- pesymizm : wizja człowieka jest przytłaczająco pesymistyczna, człowiek nie

jest wolny i nie wie co czyni

- W samej psychoanalizie freudowskiej narodziły się sprzeczne podejścia do

pacjenta:

 teoria marzeń sennych: pacjent jest ofiarą okoliczności zewnętrznych,

widzenie ofiary przez osoby najbliższe, każdy nosi traumę, która przejawia

się jako nerwica. Freud interpretował doniesienia pacjentów o

napastowaniu jako wyobrażenia pacjenta, konfabulacja. Zajmował się nią

do 1900 roku, po czym zrozumiał, że jest błędna

 teoria popędów: pacjent jako sprawca własnego nieszczęścia, człowiek jest

zły, popędy są przyczyną każdego motywu – cokolwiek człowiek robi to po

coś (determinizm)

f) teoria Freuda

- dziecko rodzi się jako id , dziecko nadbodowywuje ego po to by służyło id ,

które jest źródłem popędów (motywów).

- Podział popędów: popęd życia (Eros, libido, popęd seksualny, przeżycie

gatunku) i popęd śmierci (Tanatos, destrudo, popędy obrony ego , przeżycie

samego siebie)

Psychologia - zagadnienia.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: