Zawitkowski_poradnik_pielegnacji_malucha.pdf

INSTYTUT MATKI I DZIECKA W WARSZAWIE, KLINIKA PATOLOGII I INTENSYWNEJ TERAPII NOWORODKA

ORAZ POLSKIE STOWARZYSZENIE TERAPEUTÓW NDT-SI

Poradnik opieki i pielêgnacji

ma³ego dziecka

Tekst i opracowanie

Pawe³ Zawitkowski

Wspó³praca i konsultacja

Zofia Szwiling

Artur Bartochowski

Zdjêcia

Tomek Tam

Poradnik zosta³ opracowany na podstawie instrukta¿u:

„Podstawy Pielêgnacji i Opieki Nad Ma³ym Dzieckiem Wed³ug Zasad NDT-Bobath“

Autorzy: Zofia Szwiling, Pawe³ Zawitkowski

Biuletyn Warszawskich Warsztatów Neurologicznych 1996-1997

Poradnia Diagnostyki i Terapii Neurologicznej POLEK

Polskie Stowarzyszenie Terapeutów NDT-SI, Warszawa 1998

Wydanie II

Instytut Matki i Dziecka oraz

Polskie Stowarzyszenie Terapeutów NDT-SI

Warszawa 2001, 2002

Poradnik ten nie powsta³by bez pomocy

Gabrysi

g³ównej bohaterki tej publikacji, która tak dzielnie i cierpliwie pozowa³a do zdjêæ.

Dziêkujemy

Dziêkujemy wszystkim sponsorom, firmom i osobom prywatnym, bez których pomocy

poradnik ten nie trafi³by do Pañstwa r¹k.

Szczególne podziêkowania

dla Wojciecha Jêdrzejewskiego i Agencji Reklamowej CODEX MEDIA,

która od lat anga¿uje siê w realizacjê wszelkich pomys³ów

maj¹cych na celu poprawê jakoœci opieki i leczenia dzieci specjalnej troski.

Dziêkujemy: Kierownik Kliniki Doc. dr hab. Ewa Helwich

i Zespó³ Kliniki Patologii i Intensywnej Terapii Noworodka Instytutu Matki i Dziecka w Warszawie

Wszelkie prawa zastrze¿one!

„Poradnik opieki i pielêgnacji ma³ego dziecka” zosta³ zrealizowany w ramach

Programu Optymalizacji Opieki Oko³oporodowej.

Egzemplarz bezp³atny.

Szanowni rodzice.

Kiedy w naszym ¿yciu pojawia siê ma³e dziecko, ogrom obowi¹zków, sta³y niepo-

kój o jego zdrowie i komfort przys³aniaj¹ nam œwiadomoœæ tego, jak wielka i wspa-

nia³a spotka³a nas przygoda. Opracowuj¹c ten poradnik chcieliœmy pokazaæ Wam,

¿e ka¿d¹ czynnoœæ wokó³ ma³ego dziecka mo¿na wykonaæ na wiele sposobów.

Nie zawsze te najbardziej znane i praktykowane od lat s¹ wygodne i mi³e dla

Was i Waszego dziecka. Nie zawsze te¿ wykonuj¹c je, myœlimy o tym, ¿e przede

wszystkim powinny sprawiaæ dziecku i nam przyjemnoœæ. Ka¿da chwila

radosnego kontaktu z maluchem jest na wagê z³ota. Chwile tak szybko mijaj¹.

Pamiêtajmy, ¿e ka¿de dzia³anie zwi¹zane z pielêgnacj¹ naszego dziecka mo¿e

byæ dla niego komfortowe, zapewniæ mu poczucie bezpieczeñstwa, a nam

poczucie pewnoœci i kompetencji. Jest to szczególnie wa¿ne, kiedy maluch,

z ró¿nych powodów, jest nara¿ony na dolegliwoœci (ból brzucha, z¹bkowanie).

Wszyscy, którzy zd¹¿yli ju¿ zostaæ szczêœliwymi rodzicami zdaj¹ sobie sprawê

jak trudno w takich przypadkach spokojnie zajmowaæ siê dzieckiem. Jak czêsto

ogarnia nas panika, ¿e nie umiemy zapanowaæ nad jego cia³em i uspokoiæ,

kiedy krêci siê na wszystkie strony.

Ubierane i rozbieranie, zmiana pieluchy i k¹panie mog¹ staæ siê czynnoœciami

prostymi, przynosz¹cymi mnóstwo radoœci dzieciom i ich rodzicom. Tak jak

wszystkie zabiegi pielêgnacyjne, równie¿ te najprostsze wymagaj¹ wiele czasu

i uwagi. Nie starajmy siê wykonaæ ich szybko, „bo dziecko p³acze“ lub „ktoœ

dzwoni do drzwi“. Robimy to tak czêsto, ¿e warto je potraktowaæ jako

wyœmienit¹ okazjê do zabawy, np. uczenia malucha, jak wygl¹daj¹ i smakuj¹

jego nó¿ki i r¹czki. W ten sposób rozwijamy zainteresowanie dziecka jego

w³asnym cia³em, pielêgnujemy te¿ i doskonalimy nasze wzajemne relacje.

Naszym cia³em i g³osem uprzedzajmy dziecko o tym, ¿e chcemy wykonaæ jak¹œ

czynnoœæ. Potem, w trakcie jej realizacji, starajmy siê utrzymaæ zainteresowanie

malucha nasz¹ twarz¹, otoczeniem, jego w³asnym cia³em. Je¿eli chcemy,

aby ka¿dy ruch dziecka w przestrzeni czy na pod³o¿u by³ przez nie odbierany

pozytywnie, nasze ruchy powinny byæ pewne, spokojne, celowe, a przede

wszystkim plastyczne i p³ynne.

¯ycie dostarcza dziecku wystarczaj¹co wielu gwa³townych i niemi³ych doœwiadczeñ

– nie musimy mu ich dodawaæ. Nie ma takiej czynnoœci wykonywanej z dzieæmi,

z której nie mo¿na by uczyniæ zabawy, a przynajmniej, przez odpowiedni

sposób jej wykonania, umiliæ czasu jej poœwiêconego. Wszystkie sposoby opieki

i pielêgnacji, o których bêdziemy mówili, wzajemnie siê uzupe³niaj¹ i tworz¹

logiczn¹ ca³oœæ. Nawet je¿eli z pocz¹tku napotkacie na jakieœ trudnoœci,

po kilku próbach z pewnoœci¹ wyda siê Wam to ³atwe.

Dla ka¿dego z nas oczywista jest ró¿nica w rozwoju emocjonalnym i ruchowym

dziecka, które dojrzewa w atmosferze poœpiechu, niepewnoœci i niepokoju

oraz dziecka, które rozwija siê w atmosferze spokoju, zaufania, poczucia

bezpieczeñstwa (równie¿ rozumianego jako pewnoœæ i bezpieczeñstwo

w trakcie wykonywania wszelkich czynnoœci pielêgnacyjnych). Dlatego mamy

nadziejê, ¿e lektura tego Poradnika u³atwi Wam znalezienie tego „najlepszego“

sposobu na opiekê nad Waszym dzieckiem.

Najwa¿niejszym sprawdzianem i powodem do radoœci bêdzie jego reakcja.

Pawe³ Zawitkowski

NIEKTÓRE SPOSOBY NOSZENIA

I TRZYMANIA MA£EGO DZIECKA

Najczêœciej korzystamy z pozycji tzw. „fasolki“. Stosowana szczególnie

u bardzo ma³ych dzieci, przypomina im nieco pozycjê p³odow¹.

Daje maksymalne poczucie bezpieczeñstwa, a jednoczeœnie pozwala

na du¿¹ swobodê ruchów. Jedn¹ rêk¹ podtrzymujemy pupê malucha.

K³adziemy j¹ pod obydwiema nó¿kami, które s¹ lekko odwiedzione

i zgiête w stawach biodrowych i kolanowych. Dziêki temu dziecko

mo¿e nimi swobodnie kopaæ w powietrzu. Na pocz¹tku polecamy

rodzicom wsun¹æ kciuk miêdzy jego biodra. Chwyt bêdzie wtedy

bardziej stabilny. Tu³ów dziecka opiera siê z jednej strony na przedra-

mieniu rêki, na której le¿y g³ówka, a z drugiej na naszym brzuchu.

Jest lekko zaokr¹glony (st¹d nazwa pozycji – „fasolka“) . Uniemo¿liwia

to zbytnie odchylanie siê do ty³u, a jednoczeœnie nie stanowi zagro¿e-

nia dla krêgos³upa. G³ówka dziecka ustawiona jest w przed³u¿eniu

linii tu³owia. Nie powinna byæ zbyt zgiêta (broda przyciœniêta do klatki

piersiowej) albo zbyt odchylona do ty³u. Spoczywa w zgiêciu naszego

³okcia, oparta na potylicy, nie na szyi. Ramiona u³o¿one s¹ luŸno,

tak aby maluch móg³ siê swobodnie bawiæ r¹czkami. D¹¿ymy do osi¹-

gniêcia mo¿liwie najbardziej symetrycznej pozycji dziecka. Kiedy jest

jeszcze ma³e, trzymamy je poziomo. W miarê jak rozwija siê i roœnie,

mo¿emy je uk³adaæ coraz bardziej pionowo. Chwyt ten jest stabilny

i pewny, dlatego mo¿emy bez lêku rozluŸniæ rêce i swobodnie oprzeæ

dziecko na naszym brzuchu. (Fot. 1)

Dziecko spoczywa na jednym z boków. O takiej pozycji mówimy,

¿e niemowlê le¿y na rêku jak na tacy. Na zdjêciu maluch jest u³o¿ony

plecami do naszego cia³a. W podobny sposób mo¿na obróciæ go na

bok, twarz¹ do nas. Obrót na bok rozpoczynamy d³oni¹ podtrzymu-

j¹c¹ pupê. G³ówka dziecka u³o¿ona jest w przed³u¿eniu linii tu³owia,

w zgiêciu naszego ³okcia. Nó¿ki s¹ lekko odwiedzione i zgiête.

R¹czki skierowane do œrodka i do przodu. (Fot. 2)

To jedna z najczêœciej spotykanych pozycji, w jakich trzymamy dzieci.

Warunkiem jej stosowania jest bardzo dok³adne dostosowanie k¹ta

odchylenia naszego cia³a do wieku i warunków rozwojowych dziecka.

Im jest mniejsze, tym bardziej my sami musimy odchyliæ siê do ty³u,

tak aby maluch le¿a³ na naszej klatce piersiowej. Im wiêksze dziecko

i lepiej kontroluje g³owê, tym bardziej pionowo mo¿emy je trzymaæ.

Jego ciê¿ar jest roz³o¿ony równomiernie na naszej piersi i d³oni u³o¿o-

nej pod pup¹. Staramy siê zachowaæ symetriê jego cia³a. Nó¿ki s¹

zgiête i lekko odwiedzione. (Fot. 3)

Podobnie jak na zdjêciu 3. maluch siedzi na naszej d³oni tak,

jakbyœmy posadzili go na krzeœle, a nastêpnie odchylili to krzes³o

do ty³u. Musimy o tym pamiêtaæ, aby nie powodowaæ przeci¹¿enia

stawów i krêgos³upa, szczególnie u bardzo ma³ych dzieci.

Drug¹ rêk¹ mo¿emy asekurowaæ pozycjê dziecka, aby nie przechyli³o

siê na bok, bawiæ siê jego r¹czkami, trzymaæ zabawkê, itp.

Je¿eli zauwa¿ymy, ¿e g³owa dziecka zbyt siê chwieje i opada na boki,

to znaczy, ¿e maluch jeszcze nie jest do tej pozycji przygotowany.

Nic siê nie stanie, je¿eli (na jakiœ czas) zaniechamy jej stosowania.

Dziecko samo nied³ugo siê o ni¹ „upomni“, kiedy bêdzie za wszelk¹

cenê chcia³o obserwowaæ wszystko, co siê dooko³a niego dzieje.

(Fot. 4)

Pozycja czêsto stosowana po jedzeniu albo w trakcie spacerów

po domu. Dziecko le¿y na naszym ramieniu. Jego r¹czki opadaj¹

nam na plecy. G³owa oparta na ramieniu, u³o¿ona w przed³u¿eniu

linii tu³owia. Pupê malucha nieco „podkrêcamy”, tak aby uniemo¿liwiæ

nadmierne odchylanie siê tu³owia i g³owy do ty³u. Je¿eli maluch jest

bardzo ruchliwy, mo¿emy asekurowaæ jego cia³o i g³owê drug¹ rêk¹,

przytrzymuj¹c bark i tu³ów z boku. Nie chwytajmy go jednak

za szyjê i nie przyciskajmy pleców. (Fot. 5)

Ten sposób trzymania jest szczególnie u¿yteczny, kiedy potrzebujemy

jednej wolnej rêki do wykonania jakiejkolwiek czynnoœci (np. odebranie

telefonu). Dziecko le¿y bokiem, poziomo, na naszym przedramieniu.

Jego barki i czêœciowo g³ówka oparte s¹ w zgiêciu ³okcia i na naszym

ramieniu. D³oñ rêki, na której le¿y dziecko, przek³adamy z przodu,

miêdzy jego nó¿ki, podtrzymuj¹c to biodro i udo, które u³o¿one jest

wy¿ej. Lekko obracamy malucha w stronê pod³o¿a. Przesuwamy go

do boku, tak aby oprzeæ jego pupê na naszym biodrze. Pozycja ta nie

stwarza ¿adnego zagro¿enia dla nó¿ek i stawów biodrowych dziecka.

R¹czki koniecznie skierowane s¹ do przodu. (Fot. 6)

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: