JOHN CORNWELL
Papież
Hitlera
Sekretna historia Piusa XII
Przełożył Andrzej Grabowski
Warszawa 2006
Tytuł oryginału: HITLER'S POPE THE SECRET HISTORY OF PIUS XII
Spis treści:
WSTĘP...................................................................................................................................................3
PROLOG ...............................................................................................................................................4
I. RODZINA PACELLICH ................................................................................................................7
II. ŻYCIE UTAJONE .........................................................................................................................16
III. PAPIESKIE GRY O WŁADZĘ ...................................................................................................21
IV. DO NIEMIEC...............................................................................................................................29
V. PACELLI I WEIMAR ...................................................................................................................38
VI. BŁYSKOTLIWY DYPLOMATA................................................................................................45
VII. HITLER I NIEMIECKI KATOLICYZM ..................................................................................48
VIII. HITLER I PACELLI..................................................................................................................59
IX. KONKORDAT W PRAKTYCE..................................................................................................71
X. PIUS XI PRZERYWA MILCZENIE ............................................................................................80
XI. MROK NAD EUROPĄ ...............................................................................................................86
XII. TRIUMF .......................................................................................................................................91
XIII. PACELLI, PAPIEŻ POKOJU...................................................................................................97
XIV. PRZYJACIEL CHORWACJI..................................................................................................107
XV. ŚWIĘTOŚĆ PIUSA XII.............................................................................................................119
XVI. PACELLI A ZAGŁADA ŻYDÓW........................................................................................124
XVII. RZYMSCY ŻYDZI.................................................................................................................132
XVII. ZBAWCA RZYMU................................................................................................................141
XIX. KOŚCIÓŁ TRIUMFUJĄCY....................................................................................................149
XX. WŁADZA ABSOLUTNA........................................................................................................154
XXI. PIUS XII REDIVIVUS .............................................................................................................159
ŹRÓDŁA, DYSKUSJA O „MILCZENIU”, ŚWIĘTOŚĆ..............................................................164
PODZIĘKOWANIA........................................................................................................................170
WSTĘP
Kiedy przed kilku laty jadłem kolację w gronie magistrantów, wśród których byli katolicy,
poruszyliśmy temat papiestwa, co podzieliło zebranych. Jedna z dziewcząt wyznała, że trudno jej pojąć, jak
ktoś rozsądny może być katolikiem, skoro Kościół katolicki stanął po stronie Franco, Salazara, Mussoliniego i
Hitlera - najbardziej niegodziwych prawicowych przywódców w tym stuleciu. Jej ojciec był Katalończykiem, a
dziadkowie ze strony ojca wiele wycierpieli z rąk caudilla podczas wojny domowej. A potem zajęliśmy się
Eugeniem Pacellim - Piusem XII, papieżem czasów wojny - i tym, że zrobił za mało, by uratować Żydów od
obozów śmierci.
Podobnie jak wielu katolikom z mojego pokolenia zarzut ten był mi aż za dobrze znany. Zaczęło się
od dramatu Rolfa Hochhuta Namiestnik (1963), przedstawiającego Pacellego — zdaniem większości katolików,
nieprawdziwie — jako bezwzględnego cynika, którego bardziej niż los Żydów interesował pakiet akcji
Watykanu. Sztuka ta rozpaliła spór wokół współwiny papiestwa i Kościoła katolickiego za hitlerowskie
„ostateczne rozwiązanie kwestii żydowskiej”, w którym każdy głos w dyskusji wywoływał ripostę strony
przeciwnej. Jego główni uczestnicy, których prace omawiam przy końcu tej książki, skupili się przede
wszystkim na wojennych latach Pacellego. A przecież swój rosnący przez blisko czterdzieści lat wpływ na
Watykan zaczął wywierać już w pierwszym dziesięcioleciu wieku, na długo przed wybraniem go w
przededniu drugiej wojny światowej na papieża. Doszedłem do wniosku, że sprawiedliwa ocena tego
człowieka, jego dokonań i zaniechań wymaga kroniki obszerniejszej od dotychczasowych. Takiej, która
objęłaby nie tylko jego wcześniejszą działalność dyplomatyczną, ale całe życie, włącznie z rozwojem
duchowości, tak widocznej u niego już w dzieciństwie. Byłem pewien, że dzięki przedstawieniu pełnego
życiorysu Piusa XII jego pontyfikat się obroni. Postanowiłem więc napisać książkę, która trafi do szerokiego
kręgu czytelników, starych i młodych, katolików i niekatolików, wciąż stawiających pytania o rolę papiestwa
w historii dwudziestego wieku. I wówczas dotarło do mnie, że nie może to być konwencjonalna biografia, bo
ogromny wpływ głowy Kościoła na sprawy świata zaciera różnice pomiędzy biografią i historią. W końcu
papież wraz z setkami milionów wiernych wierzy, iż jest namiestnikiem Boga na ziemi.
Zwracając się do osób kierujących stosownymi archiwami w Rzymie z prośbą o udostępnienie
ważnych materiałów, zapewniłem...
lupus7576