Pasek M-paragraf 13.pdf

PROLOG

Zamiast chleba i soli

Pierwszy przybył podchorąży Nawrocki.

– Rozbierać się! Ciuchy do wora! Damy nowe! – usłyszał na powitanie.

– Ruchy, ruchy!

– A czy mogę zatrzymać...

– Macie się do mnie zwracać: obywatelu kapralu ! A zatrzymywać

niczego nie wolno.

– Przepraszam.

– Mówi się: obywatelu kapralu !

– Obywatelu kapralu, przepraszam.

– Chodźcie za mną!

– Ale ja chciałem...

– Zero dyskusji!

Weszli do szatni. Trudno było dopatrzyć się tu wzorowego porządku.

Co prawda, przy ścianach w równych rzędach grzecznie

warowały wojskowe tornistry, ale na podłodze walała się sterta

mundurów, dresów, pasów i różnych innych rzeczy, które nazywane

są osprzętem umundurowania żołnierskiego.

– No, nagusie! Zdjąłeś już swoje łachy, teraz zakładaj nasze!

Ruchy, ruchy!

– Ale czy mogę...

– Jak się mówi?

– Obywatelu kapralu, czy mogę zostawić sobie slipki?

– A co, nasze atramenty nie pasują? W wojsku może być chujowo 3 ,

ale musi być jednakowo! Zrozumiano?

– Tak.

– Jak się odpowiada?

– Tak, obywatelu kapralu.

– Wróć! Inaczej!

– Rozkaz.

– Wróć! Jaki tam teraz rozkaz? Mówi się: tak jest, obywatelu

kapralu !

– ...?

– Co, powtórzyć nie potraficie?

– Tak jest, obywatelu kapralu.

– Głośniej!

– Tak jest, obywatelu kapralu!

– Nie słyszę!!!

– Tak jest, obywatelu kapralu!!! – rekrut wrzasnął na całe gardło.

– A teraz ubierać się! I cieszyć się, że jesteście wcześniej niż

inni, to macie w czym wybierać. Ale ruchy, ruchy! Nie jesteście

na wczasach! Tempo!

Świeżo upieczony kanonier podchorąży bardzo niechętnie sięgnął

po ogólnowojskowe slipy – z racji swego koloru nazywane

atramentami – mocowane w pasie tasiemką lub sznurkiem.

– Obywatelu kapralu, czy są tu może jakieś spodenki z gumką?

– Szukajcie, może coś się znajdzie.

Po atramentach przyszła kolej na koszulkę, moro, dres, pasy,

pałatkę, onuce, skarpety, troki i całe kilogramy rzeczy niezbędnych

do tego, by żołnierz się nie nudził, lecz zajmował ich poprawianiem

i czyszczeniem. Dzięki temu nie trwonił cennego czasu na niepotrzebne

i szkodliwe marzenia o takim na przykład zimnym piwku

z kumplami.

A przynajmniej nie powinien.

Tak oto 1 września 1988 roku powitano w Szkole Podchorążych

Rezerwy Artylerii w Szczupakowie pierwszego podchorążego

dwudziestego szóstego turnusu długotrwałego przeszkolenia wojskowego

absolwentów szkół wyższych . Pozostali mieli przybyć nazajutrz,

o godzinie ósmej zero zero.

Nawrocki zjawił się wcześniej, słyszał bowiem, że tych, którzy

przybywają do wojska jako pierwsi, honoruje się po przysiędze urlopem

– w nagrodę za wzorowe obywatelskie podejście do obowiązków

żołnierskich . Ukończył Wyższą Szkołę Pedagogiczną w Krakowie,

był niezłym muzykiem rockowym i do miłośników służby wojskowej

z pewnością nie należał, ale bardzo mu zależało na wyjazdach

do domu. Mieszkał na drugim krańcu Polski, w Opolu. Jego żona

spodziewała się dziecka.

– Obywatelu kapralu, jak tu jest z urlopami? – zapytał, podążając

za zwierzchnikiem w stronę pomieszczenia, które w najbliższych

miesiącach miało mu zastępować jego własną sypialnię.

– Zobaczy podchorąży, zobaczy.

– Ale...

– Zapytajcie się komendanta. Jutro!

– A ilu nas będzie w SPR-ze?

– Nie wiem. W turnusie zimowym było blisko osiemdziesięciu,

a w wiosennym poniżej pięćdziesiątki.

– I to wszystko w czterech salach?!

3 Na problem używania w Ludowym Wojsku Polskim słów niecenzuralnych zwrócił

uwagę kardynał Stefan Wyszyński: Nasi klerycy, odbywający służbę wojskową, nie mogą się

nadziwić słownikowi pp. kaprali, jakim oni się posługują wobec rekrutów, i nikt z inteligencji

wojskowej nie podejmuje kroków zaradczych. Nikt też z inteligencji policyjnej, bezpieczeństwa,

prokuratorskiej, sądowniczej nie podejmuje wysiłku, by poprawić stosunek człowieka do człowieka.

Tym balastem osobistego chamstwa obciąża się demokratyzm, ustrój państwowy – jakoby

postępowy, i różne szczeble służby społecznej (fragm. listu kard. S. Wyszyńskiego z 4

sierpnia 1975 roku, zamieszczonego jako słowo wstępne do książki ks. J. Wójcika, Moja

Wielka Nowenna , wyd. Odnowa, Londyn 1985).

– Nie mówi się: salach , tylko izbach żołnierskich – poprawił kapral

Muca. Mimo że o kilka lat młodszy od Janusza Nawrockiego,

kanoniera podchorążego Nawrockiego przewyższał stażem i doświadczeniem

wojskowym prawie o rok.

W izbie żołnierskiej o powierzchni około czterdziestu metrów

kwadratowych stłoczonych było kilkanaście łóżek.

– Wy i tak będziecie mieli miodzio – pocieszał kapral. – Skoro

wozy niespiętrowane, to pewnie nie będzie was zbyt wielu. Zimą

musieli prawdziwe cyrki wyczyniać, żeby wozy oporządzić.

Opowieść przerwało wejście starszego szeregowego Marmuchy.

– Słuchaj Muca, telefonują z biura przepustek, że nowy klient

przyjechał.

– No to co?

– Jak to co? Musisz po niego iść!

– Nie możesz ty skoczyć? Powiesz najwyżej, że mam srakę.

– Ta, srakę... A oficer dyżurny powie Piontkowi, że nie chciało

ci się leźć, i znowu zarobisz zmokę. Czy ja zawsze muszę myśleć

za ciebie?!

– No dobra... kurwa mać, ciągle człowieka ganiają – użalił się

jeszcze Muca, znikając za drzwiami.

– Ale kapralinę nastraszyłem, co? – powiedział z satysfakcją

Marmucha.

– No, fajnie. Ale słuchaj... – zaczął Nawrocki.

– Macie się do mnie zwracać: obywatelu starszy szeregowy !

– Tak jest.

– No już dobrze – uśmiechnął się Marmucha. – Idźcie teraz,

podchorąży, umyć się i ogolić, tego wąsa przede wszystkim. Na unitarce

nie przysługuje! Dopiero po przysiędze.

Ablucje przerwało pojawienie się następnego kandydata na oficera

artylerii. Przybysz był starannie wygolony i ostrzyżony niemal

na łyso. Prezentowałby się jak wzorcowy kandydat na komandosa,

gdyby nie tusza godna imć pana Zagłoby.

– Cześć. Janek Borówka jestem – przedstawił się.

Nawrocki uścisnął jego dłoń, pulchną jak świeży pączek.

– Janusz Nawrocki. Po WSP w Krakowie. A ty co skończyłeś?

– Nauki polityczne w Białymstoku.

– Dziwne.

– Co dziwne? – nieufnie zapytał Borówka.

– To, że nie zaciągasz.

– No wiesz! – obruszył się Borówka. – Warstwy wykształcone

nie zaciągają.

Tę ciekawie zapowiadającą się dyskusję językoznawczą przerwał

powrót kaprala:

– Myć się, do cholery jasnej, i spać! Ruchy, ruchy!

Miasteczko na uboczu

Koszary w Szczupakowie zostały wybudowane, jak wiele podobnych

obiektów w północnej Polsce, jeszcze za czasów pruskich, lecz

już pod koniec panowania Hohenzollernów. Przeszły potem parę

modernizacji (w latach 1933, 1948 i 1981), co zapewniło ich lokatorom

warunki znacznie lepsze od tych w innych garnizonach.

W tych właśnie mazurskich koszarach, niedaleko granicy przyjaźni

z ZSRR, stacjonowała 1 Śląska Brygada Artylerii Armat

im. Feliksa Dzierżyńskiego.

Szczupakowo było niewielkim miasteczkiem. Latem zjeżdżały

doń tłumy turystów; wiosną, jesienią i zimą ton życiu nadawało

wojsko. Wszystkie akademie, spartakiady i spotkania przebiegały

pod patronatem armii; wszelkie libacje i bójki – również. Gwoli

sprawiedliwości wypada zaznaczyć, że bijatyki zdarzały się znacz –

nie częściej niż inne ogólnodostępne imprezy. Za wyjątkiem pijatyk,

rzecz jasna.

Bo w Szczupakowie czasem mogło brakować wszystkiego, nawet

szczupaków – nigdy jednak wódki. Chociaż... tubylcy zdecydowanie

preferowali napój, który choć w całym kraju był podobny w smaku,

to w każdym rejonie nosił inne nazwy: jabol, bełt, J-23, chlaptusek,

łzy sołtysa, czar PGR-u, alpaga, pepe, mocz kombajnisty albo i krew

traktorzysty. Trzeba by nowego Oskara Kolberga, który by spisał ludowe

nazewnictwo tego artykułu pierwszej potrzeby.

Niewiele mniejszym powodzeniem cieszył się bimber. Jego produkcja

kwitła i tylko od czasu do czasu była zakłócana brakiem cukru,

spowodowanym kolejnymi przejściowymi trudnościami w zaopatrzeniu

rynku. Ale wtedy też dawano sobie radę – pędzono z żyta.

Podobno przed laty palacz z profosem zaczęli pędzić księżycówkę

w kotłowni i przylegającym do niej garnizonowym areszcie.

Ich ambitne zamierzenia spaliły na panewce, gdy do Szczupakowa

przybył nowy dowódca brygady, pułkownik Czachórski, który był

– co w wojsku stanowi ewenement absolutny – całkowitym abstynentem

i zdecydowanym wrogiem wszelkich nałogów.

Złośliwi szeptali, że to właśnie one, na domiar złego cudze,

przywiodły go do Szczupakowa, skąd dowódca mógł odejść tylko

na emeryturę – nigdy w górę, a już przenigdy do awansodajnej

Warszawy.

Pierwsza pobudka

– Wstawać, wstawać biegusiem! W wojsku jesteście! – kapral

Muca zrzucił koce z Nawrockiego i Borówki. – Ruchy, ruchy!

– Gdzie, gdzie ja jestem? – pytał nie całkiem jeszcze przytomny

Borówka.

– Wstawać, do cholery! Co wy sobie wyobrażacie!? – włączył się

do akcji starszy kapral Kozioł. – Baczność!

Powoli gramolili się z łóżek. Zaczęli się ubierać. Szybciej szło

to Nawrockiemu. Spanikowany Borówka zmagał się z garderobą

równie rozpaczliwie, jak bezskutecznie.

– Nie mogę na tego grubasa patrzeć. Czy w domu ubierała

go pokojówka? – Kozioł mruknął pod nosem, ale na tyle głośno,

by usłyszeli go wszyscy. – A teraz idźcie się obszywać, bo wyglądacie

jak ostatnie szweje. Do fryzjera pójdziecie wtedy, gdy będzie

was tu przynajmniej dziesięciu, tak że macie trochę czasu. Wytłumacz

im, Muca, jak mają się obszyć, makarony naszyć, wiesz zresztą,

co trzeba.

– Muca, Muca, kapral Muca! – z korytarza dobiegł wrzask.

– Do mnie, kurwa, Muca!

– Jestem! – służbiście odkrzyknął podoficer i pobiegł tam, dokąd

go wzywano.

– No dobra, ja też was tu zostawiam – powiedział Kozioł. –

Obszywajcie się.

– Ale czym? – zapytał Nawrocki.

– No to się nie obszywajcie! Zaraz pewnie dotrą inni, to na razie

zajmijcie się wozami.

Po wyjściu przełożonego zasłali metalowe wyra i przysiedli

na nich. Zegarek Nawrockiego wskazywał siódmą dziesięć, a Borówki

siódmą dwanaście, co dało temu drugiemu asumpt do wszczęcia

dysputy, czyj czasomierz jest lepszy. Rozmowa nie trwała

długo. Do sali wkroczył Muca wraz z dwoma osobnikami dźwigającymi

wojskowy rynsztunek. Nie wiedzieć czemu, nie przebrali się

w szatni.

– No i mamy dwóch kolejnych – rzekł podoficer. – A wy tu czemu

wozów nie oporządziliście?

– Ale przecież łóżka są posłane – wystąpił w obronie kolegów

jeden z przybyszy.

– To jeszcze nie wiecie, jak słać wozy?! – oburzył się Muca.

– Niby skąd mamy wiedzieć?

– A przede wszystkim – ryknął kapral – jak się zwracacie

do przełożonych i starszych stopniem?! W wojsku jesteście,

a nie w harcerstwie! Podchorąży – wskazał Nawrockiego – wytłumaczcie

kolegom, jak się zwracać.

– Należy pytać o zgodę.

– Co wy, magisterek, od wczoraj zapomnieliście? – ironizował

podoficer.

– Obywatelu kapralu, to może ja – wyrwał się na ochotnika

Borówka.

– No, to była prawie dobra formuła – pochwalił Muca. –

Ale to ma powiedzieć... – zawahał się. – Jak się nazywacie?

– Nawrocki.

– Mówi się: kanonier podchorąży Nawrocki, obywatelu kapralu !

– Zrozumiałem, obywatelu kapralu.

– No! – Muca był wreszcie usatysfakcjonowany. – A teraz pokażę

wam wszystkim, jak się oporządza wóz, żeby było na wzór-

-konspekt!

Zanim jednak rozpoczął wykład z ćwiczeniami na temat: oporządzanie

ranne wozu , przypomniał sobie, że nie doprowadził

do finału wątku zwracania się do przełożonych. A przecież Poradnik

dydaktyki i wyjaśnień dla dowódców drużyn stanowczo zabraniał

dopuszczać do takich sytuacji.

– Aha – zagadnął wyższego z przybyszy. – To jak się podchorąży

nazywa?

– Kanonier podchorąży Maroń, obywatelu kapralu! – mimo

że ciągle jeszcze ubrany po cywilnemu, Maroń wyprężył się na baczność.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: