Psalm 36.doc

Psalm 33 (tłum. Biblia Poznańska)

HYMN NA CZEŚĆ WSZECHMOCY I OPATRZNOŚCI BOŻEJ

1 Śpiewajcie, sprawiedliwi, radośnie na cześć Jahwe! Prawym przystoi pieśń chwały.2 Chwalcie Jahwe grą na cytrze, wysławiajcie Go na dziesięciostrunowej lutni!3 Śpiewajcie pieśń nową na Jego cześć, grajcie Mu pięknie przy dźwięku trąb!4 Słowo Jahwe bowiem jest prawdziwe, a wszystkie dzieła Jego świadczą o Jego wierności.5 On sprawiedliwość miłuje i Prawo, ziemię przepełnia Jego łaskawość. K6 Przez słowo Jahwe zostały stworzone niebiosa, przez tchnienie ust Jego — wszystkie ich zastępy.7 On wody morskie zebrał niby w worze, zgromadził w zbiornikach przepastne odmęty.8 Niech ziemię całą ogarnie bojaźń Jahwe, niechaj drżą przed Nim wszyscy mieszkańcy świata.9 Bowiem rzekł — i stało się, rozkazał — i powstało.10 Jahwe wniwecz obraca zamierzenia ludów, udaremnia zamysły narodów;11 ale postanowienia Jahwe trwają na wieki, a zamierzenia Jego serca sięgają najdalszych pokoleń.12 Błogosławiony naród, którego Bogiem jest Jahwe, lud, który On obrał sobie za dziedzictwo!13 Jahwe spogląda z nieba i widzi wszystkich synów człowieczych;14 z miejsca, gdzie Jego siedziba, patrzy na wszystkich mieszkańców ziemi,15 On, który ukształtował serce każdego z nich i zważa na wszystkie ich poczynania.16 Króla nie wybawią mnogie wojska, bohater nie zawdzięcza ocalenia potędze swej mocy;17 koń zawiedzie tego, kto liczy na zwycięstwo, i mimo wielkiej swej siły nie zapewni bezpieczeństwa.18 Lecz oko Jahwe zwrócone jest na tych, co się Go boją, co wyczekują Jego zmiłowania,19 aby wybawił ich od śmierci i by ich utrzymał przy życiu w czas głodu.20 My to pokładamy nadzieję w Jahwe, On naszą pomocą i puklerzem.21 O tak, w Nim serce nasze znajduje radość, w świętym Imieniu Jego cała nasza ufność.22 Niech łaska Twoja, Jahwe, będzie z nami, gdyż w Tobie ufność pokładamy.

Teologia Psalmu 33

Psalm 33 należy uważać nie tylko za modlitwę odmawianą przez lud Boży Nowego Testamentu razem z Jezusem, ale też za mod­litwę odnoszącą się do Jezusa Chry­stusa jako do przedwiecznego Słowa Ojca. W tej perspektywie, wypowie­dzi Psalmu 33 o Bożym planie (w. 10-12) otrzymują nowe naświetlenie. Prze­cież dobra nowina, którą Apostoł Pa­weł głosi poganom, to głoszenie „nie­zgłębionego bogactwa Chrystusa i wy­dobywanie na światło, czym jest wy­konanie [tego] tajemniczego planu, ukrytego przed wiekami w Bogu, Stwórcy wszechrzeczy. Przez to teraz wieloraka w przejawach mądrość Bo­ga stanie się Zwierzchnością i Władzą na wyżynach niebieskich — zgodnie z planem wieków, jaki powziął [Bóg] w Chrystusie Jezusie, Panu naszym" (Ef 3, 8 nn). Oko Boże wszystko ogar­niające (w. 13-19) spoczywa też na Chrystusie, który jest ,,ponad wszelką Zwierzchnością i Władzą i Mocą, i Pa­nowaniem" (Ef l, 21), który „bada nerki i serca" (Ap 19, 19) i wszystko zwycięża (Ap 2, 23), i strzeże Kościoła, iż wybawieni przezeń nie odczuwają już głodu, czy pragnienia (Ap 7, 36). A zatem w perspektywie NT, Ps 33 jest hymnem czasów eschatologicz­nych (Ap 19, 1).

ks. prof. Stanisław Łach

„Psalm 33, podzielony na 22 wersety, zgodnie z liczbą liter w alfabecie hebrajskim, jest pieśnią uwielbienia Pana wszechświata i historii. Radość przenika go od samego początku: "Sprawiedliwi, wołajcie radośnie na cześć Pana, prawym przystoi pieśń chwały. (...)” Zastanawiając się nad znaczeniem słowa „pieśń nowa” Ojciec święty przytacza świadectwo św. Bazylego: „Św. Bazyli, patrząc na to ostateczne wypełnienie, w ten sposób tłumaczy powyższy fragment: "Zwykle mówi się 'nowe' o czymś wyjątkowym albo o czymś, co dopiero się pojawiło. Jeżeli ze zdziwieniem i uniesieniem przewyższającym wszelkie wyobrażenie myślisz o Wcieleniu Pana, koniecznie śpiewaj pieśń nową i niezwykłą. Jeżeli myślą przebiegasz przez odrodzenie i odnowienie całej ludzkości, którą grzech uczynił starą, i ogłaszasz tajemnicę Zmartwychwstania, również wtedy śpiewasz pieśń nową i niezwykłą" (Homilia o Psalmach, 33, 2: PG 29, 327 B) . Według św. Bazylego, zaproszenie Psalmisty, który mówi: "Śpiewajcie Bogu pieśń nową", dla wierzących w Chrystusa oznacza: "Oddajcie Bogu cześć nie według starego zwyczaju, 'literą', lecz w nowości 'ducha'. Kto bowiem nie pojmuje Prawa w sposób zewnętrzny, lecz uznaje 'ducha', ten śpiewa 'pieśń nową'” (...)Hymn ten zbudowany jest z trzech części, które układają się jakby w trylogię uwielbienia. W pierwszej części (Ps 33, 6-9) celebruje się stwórcze dzieło Boga. (...)Bóg jest Panem ludzkiej historii, jak stwierdza się w drugiej części Psalmu 33, w wierszach 10-15. W mocnej antytezie przeciwstawiają się sobie zamiary mocy ziemskich i cudowne plany Boga, które kreśli On w historii. (...)Trzecia i ostatnia część Psalmu (Ps 33, 16-22) podejmuje z dwóch nowych punktów widzenia temat panowania Boga nad losami ludzkimi. (...)Psalm zamyka się antyfoną, która stanowi zakończenie znanego hymnu Te Deum: "Niech nas ogarnie łaska Twoja, Panie, według ufności pokładanej w Tobie!" (Ps 33, 22).

Z komentarza Ojca Świętego JP2 do Psalmu 33

PSALM 36 — PRZEWROTNOŚĆ GRZESZNIKA I DOBROĆ BOGA

Katecheza podczas audiencji generalnej. 22 sierpnia 2001

1. Na początku każdego dnia, wypełnionego pracą i relacjami z innymi ludźmi, każdy człowiek może wybrać jedną z dwóch zasadniczych postaw: opowiedzieć się po stronie dobra albo też ulec złu. Odczytany przez nas przed chwilą Psalm 36 ukazuje właśnie te dwie przeciwstawne opcje. Z jednej strony mamy człowieka, który jeszcze będąc w «łożu» knuje nieprawe plany; z drugiej natomiast człowieka szukającego Bożego światła, «źródła życia» (por. w. 10). Bezmiarowi nieprawości bezbożnika przeciwstawia się bezmiar Bożej dobroci, która jest żywym źródłem, gaszącym pragnienie, i światłem oświecającym wiernego.

Tak więc w modlitwie psalmów, którą Liturgia Godzin proponuje na Jutrznię w środę pierwszego tygodnia, opisane są dwie postawy człowieka.

2. Psalmista ukazuje nam najpierw obraz grzesznika (por. w. 2-5). W jego wnętrzu — jak mówi oryginał hebrajski — rozbrzmiewa «przepowiednia grzechu» (w. 2). Jest to mocne wyrażenie. Przywodzi na myśl szatańskie słowo, które — jako przeciwieństwo słowa Bożego — rozbrzmiewa w sercu i w mowie bezbożnika.

Wydaje się, że zło tak bardzo przeniknęło jego naturę, iż wyraża się w słowach i czynach (por. w. 3-4). Przeżywa on swoje dni wybierając «błędne drogi» od samego rana, kiedy leży jeszcze «na swoim łożu» (w. 5), aż do wieczora, kiedy zasypia. Te nieustannie ponawiane wybory grzesznika są następstwem wyboru, który określa całe jego życie i prowadzi do śmierci.

3. Psalmistę interesuje jednak drugi obraz i w nim pragnie znaleźć swoje odbicie; jest to wizerunek człowieka szukającego oblicza Bożego (por. w. 6-13). Wyśpiewuje on autentyczną pieśń ku czci Bożej miłości (por. w. 6-11), a na koniec błaga o uwolnienie od mrocznego uroku zła i o to, by mógł pozostać na zawsze w świetle łaski.

W tej pieśni pojawia się cała gama wyrażeń opisujących obraz Boga miłości — są to: łaska, wierność, sprawiedliwość, wyroki, zbawienie, cień opiekuńczych skrzydeł, obfitość, szczęście, życie i światło. Należy szczególnie podkreślić cztery z tych Bożych rysów, wyrażonych hebrajskimi słowami, które mają znaczenie mocniejsze, niż wynika to z tłumaczeń na języki nowożytne.

4. Przede wszystkim pojęcie hésed, «łaska», w którym zawierają się wierność, miłość, lojalność i czułość. Jest to jedno z podstawowych pojęć charakteryzujących przymierze między Panem i Jego ludem. Znamienny jest fakt, że występuje ono w Psałterzu 127 razy, co stanowi ponad połowę wszystkich przypadków, w których słowo to pojawia się w pozostałych księgach Starego Testamentu. Następne pojęcie to 'emunáh, wywodzące się z tego samego korzenia co amen, słowo wiary; oznacza ono stabilność, bezpieczeństwo, niezłomną wierność. Kolejnym pojęciem jest sedaqáh, «sprawiedliwość», mające przede wszystkim znaczenie zbawcze. Opisuje ono świętą i pełną troski postawę Boga, który wkracza w historię i wyzwala od zła i niesprawiedliwości tego, kto pozostaje Mu wierny. I na koniec mishpát: «wyrok», poprzez który Bóg rządzi swymi stworzeniami, pochylając się nad ubogimi i uciemiężonymi oraz ujarzmiając ludzi aroganckich i pysznych.

Oto cztery teologiczne słowa, które modlący się powtarza w swym wyznaniu wiary, gdy wyrusza na drogi świata, zachowując pewność, że jest z nim Bóg kochający, wierny, sprawiedliwy i zbawiający.

5. Do różnych wyrażeń, którymi sławi Boga, psalmista dodaje dwa wymowne obrazy. Z jednej strony obfitość żywności — przywołuje ona na myśl przede wszystkim świętą ucztę, która odbywała się w świątyni syjońskiej, a na której spożywano mięso zwierząt ofiarnych. Są również źródło i strumień, których wody gaszą pragnienie nie tylko wyschniętego gardła, lecz również i duszy (por. w. 9-10; Ps 42 [41], 2-3; 63, 2-6). Pan karmi i poi modlącego się człowieka, pozwala mu uczestniczyć w swym pełnym i nieśmiertelnym życiu.

Drugi obraz to symbol światła: «w Twojej światłości oglądamy światło» (w. 10). Światłość ta rozlewa się niczym «wodospad» i jest znakiem objawienia się Boga wiernemu Mu człowiekowi. Doświadczył tego Mojżesz na Synaju (por. Wj 34, 29-30) i to samo spotyka chrześcijan, gdy «z odsłoniętą twarzą wpatrują się w jasność Pańską jakby w zwierciadle; za sprawą Ducha Pańskiego coraz bardziej jaśniejąc, upodabniają się do Jego obrazu» (por. 2 Kor 3, 18).

W języku Psalmów «oglądać światłość oblicza Bożego» oznacza spotkać Pana w świątyni, gdzie odmawiana jest modlitwa liturgiczna i słucha się Bożego słowa. Doświadcza tego również chrześcijanin, kiedy Jutrznią wielbi Pana o poranku, zanim wkroczy na — nie zawsze proste — drogi codziennego życia.

Słowo Ojca Świętego do Polaków: Jan Paweł II pozdrowił m.in. licznie zgromadzoną młodzież oraz grupę Przyjaciół Prymasa Tysiąclecia, a następnie dodał:

«Łączymy się też z wszystkimi grupami pielgrzymkowymi, które znajdują się w drodze na Jasną Górę na święto Matki Boskiej Częstochowskiej w dniu 26 sierpnia».