Psalm 97.doc

Psalm 97 (tłum. Biblia Poznańska)

JAHWE — Król czasów ostatecznych

1 Jahwe jest królem! Niech się raduje ziemia, niech się weselą mnogie wyspy! 2 Ciemności i mgła wokół niego, sprawiedliwość i prawo to podstawy jego tronu. 3 Ogień szerzy się przed nim i spala wkoło jego przeciwników. 4 Błyskawice jego rozświetlają okrąg świata, ziemia widzi to i drży. 5 Góry topnieją jak wosk (przed Jahwe), przed Panem całej ziemi. 6 Niebiosa głoszą sprawiedliwość jego i wszystkie ludy oglądają jego chwałę. 7 Wstydem się okryją wszyscy słudzy rzeźbionych bożków, którzy chwałę w nicości znajdują; wszyscy bogowie padają przed nim na twarz. 8 Słyszy to Syjon i weseli się, radują się córy judzkie z wyroków twoich, Jahwe. 9 Bo ty, o Jahwe, najwyższy, panujesz nad całym światem, nieskończenie wyniesiony ponad wszystkich bogów. 10 Jahwe miłuje tych, którzy nienawidzą zła, strzeże życia swoich wiernych, wybawia ich z ręki bezbożnych. 11 Światłość wschodzi dla sprawiedliwego i radość dla tych, których serca są prawe. 12 Radujcie się w Jahwe, sprawiedliwi, i wysławiajcie święte imię jego!

Teologia Psalmu 97

Światło i radość są to synonimy, którymi psalmista posługuje się, żeby nazywać zbawienie dane przez Boga. Takie znaczenie mają te wyrazy także w innych miejscach Pisma Świętego. Psalm kończy się zaproszeniem do radości i wychwalania świętego imienia Jahwe, co wskazuje, że przeznaczony był dla kultu w miejscu wybranym przez Jahwe.

ks. prof. Stanisław Łach

Czy są słowa, pojęcia, które chcielibyśmy przechować? Które mają takie znaczenie, że wymyślamy specjalne sposoby, by słowa były pamiętane? Czy są słowa, które nie chcielibyśmy, aby tkwiły w naszej pamięci? Wyrzucone gdzieś na peryferie osobistej historii? Izraelici, lud wybrany chcieli pamiętać pewne słowa i pojęcia. Chcieli, by były w ich zbiorowej pamięci. Objawienie się Boga to po grecku teofania czyli widzialne ukazanie się Boga ludziom. Co prawda Stary Testament w księdze Wyjścia mówi, że nikt nie może Boga zobaczyć i pozostać żywym to jednak opowiada o objawieniu się Boga, jakie przeżył Mojżesz, Abraham czy Jakub. Ewangelie również opowiadają o pewnego rodzaju teofaniach podczas chrztu Jezusa i Jego przemienienia na górze Tabor. Opisy teofanii powstawały na przestrzeni blisko dziesięciu wieków. Zawierają różnorodne pojęcia opisujące misterium teofanii. Ich źródłem są wydarzenia ze Starego Testamentu. To co przeżywa naród wybrany zostaje ujęte w pojęcia, które są przekazywane następnym pokoleniom. Wszystkie pojęcia wskazują na szczególną obecność Boga w określonym miejscu i czasie. Te opisy są tak specyficzne, że trudno o jakieś podobieństwa w innych religiach. Aby dobrać odpowiednie słowa posłużono się podobieństwami teofanii do różnorodnych zjawisk natury, takimi jak burza z błyskawicami, piorunami czy grzmotem czy trzęsienia ziemi. Teksty dotyczące teofanii zawsze zawierają wiele określeń dotyczących czasu i miejsca – posiadają więc charakter historyczny, nigdy mitologiczny. Przekazywane przez otchłań czasu zawsze mówią o Jahwe jako zwycięskim wojowniku, Panie całej ziemi, Królu i Sędzi, o tym, że Jahwe jest Bogiem Najwyższym i Jedynym. Omawiany Psalm 97 jest tego najlepszym dowodem.

Wiesław Gdowicz

Wyrażenie, że niebiosa :mówią” , zadziwia i zastanawia, gdyż niebiosa milczą, znamy tylko ich ciszę. A jednak ta myśl skłania do zastanowienia. Dlaczego? Dlatego, że milczenie nie pozostaje bez związku z uchem. Cisza nawiedza, otacza, pobudza właśnie ucho. Nie jest nierozsądne nastawianie usznego bębenka ku sklepieniu niebieskiemu, kierowanie słuchu na wielki bęben niebios. Można by rzec, że wszystkie słowa świata nieustannie napełniają niebieską przestrzeń i wracają do nas. Wszystkie słowa …

Paul Beauchamp SJ

Jan Paweł II

Psalm 97 — chwała Boga Sędziego

Audiencja generalna, 3 kwietnia 2002

1. Światło, radość i pokój, panujące w okresie wielkanocnym we wspólnocie uczniów Chrystusa i napełniające całe stworzenie, charakteryzują nasze dzisiejsze spotkanie, które odbywa się w podniosłym klimacie oktawy wielkanocnej. W tych dniach czcimy zwycięstwo Chrystusa nad złem i śmiercią. Dzięki Jego śmierci i zmartwychwstaniu zostaje ostatecznie zaprowadzone upragnione przez Boga królestwo sprawiedliwości i miłości.

Właśnie do tematu Królestwa Bożego nawiązuje dzisiejsza katecheza, poświęcona refleksji nad Psalmem 97. Psalm otwiera uroczysta proklamacja: «Pan króluje, wesel się, ziemio, radujcie się, liczne wyspy!» Wyróżnia się on tym, że sławi Boskiego Króla, Pana wszechświata i dziejów. Możemy więc stwierdzić, że mamy przed oczyma Psalm «wielkanocny».

Wiemy, jak ważną rolę odgrywało w przepowiadaniu Jezusa głoszenie Królestwa Bożego. Nie jest to tylko uznanie zależności bytu stworzonego od Stwórcy; wyraża ono również przekonanie, że w dzieje wpisany jest pewien projekt, zamysł, relacji i dóbr upragnionych przez Boga. Wszystko to urzeczywistniło się w całej pełni w wydarzeniu Paschy śmierci i zmartwychwstania Jezusa.

2. Przyjrzyjmy się obecnie tekstowi Psalmu, zawartemu w Liturgii Jutrzni. Zaraz po aklamacji do Pana — Króla, przypominającej uroczystą fanfarę, przed modlącym się człowiekiem roztacza się wspaniała Boża epifania. Posługując się cytatami i odniesieniami do innych fragmentów Psalmów albo proroków, zwłaszcza Izajasza, psalmista opisuje wkroczenie na scenę świata Wielkiego Króla, który pojawia się w otoczeniu całego zastępu kosmicznych sług czy dworzan: obłoków, ciemności, ognia i błyskawic.

Obok nich jeszcze inna grupa sług uosabia Jego historyczne działanie: sprawiedliwość, prawo i chwała. Ich wejście na scenę wstrząsa całym stworzeniem. Ziemia weseli się w każdym zakątku, łącznie z wyspami uważanymi za obszary najbardziej odległe (por. Ps 97 [96], 1). Cały świat rozświetlają błyskawice, a ziemia drży w posadach (por. w. 4). Góry, które zgodnie z kosmologią biblijną są wcieleniem rzeczywistości najdawniejszych i najtrwalszych, roztapiają się niczym wosk (por. w. 5), jak pisał prorok Micheasz: «Bo oto Pan wychodzi ze swego przybytku (...). Stopnieją pod Nim góry, rozdzielą się doliny jak wosk przy ogniu» (Mi 1, 3-4). W niebiosach rozbrzmiewają anielskie pieśni wysławiające sprawiedliwość, czyli dzieło zbawienia, którego Pan dokonał dla sprawiedliwych. Cała ludzkość kontempluje objawienie się Bożej chwały, czyli tajemniczej rzeczywistości Bożej (por. Ps 97 [96], 6), natomiast «nieprzyjaciele», to znaczy przewrotni i niesprawiedliwi, zostają pokonani przez niezwyciężoną moc Sądu Pańskiego (por. w. 3).

3. Po teofanii Pana wszechświata znajdujemy w Psalmie opis dwóch różnych reakcji wobec Wielkiego Króla i Jego wkroczenia w dzieje. Bałwochwalcy i bożki padają na ziemię zawstydzeni i pokonani; wierni zaś, którzy zebrali się na Syjonie, by uczestniczyć w celebracji liturgicznej na cześć Pana, z radością śpiewają pieśń pochwalną. Ważny jest obraz «czcicieli posągów» (por. ww. 7-9): bożki oddają hołd jedynemu Bogu, a tych, którzy ich wielbią, ogarnia wstyd. Sprawiedliwi weseląc się stają przed Boskim sądem, który odrzuca kłamstwo oraz fałszywą religijność, będące źródłem nędzy moralnej i niewoli. Składają pełne światła wyznanie wiary: «Ponad całą ziemię Tyś bowiem wywyższony i nieskończenie wyższy od wszystkich bogów» (w. 9).

4. Od obrazu przedstawiającego zwycięstwo nad bożkami i ich czcicielami głęboko różni się to, co moglibyśmy nazwać wspaniałym dniem wiernych (por. ww. 10-12). Mówi się bowiem o świetle, które wschodzi dla sprawiedliwego (por. w. 11): jak gdyby zajaśniała jutrzenka radości, wesela i nadziei — a wiemy przecież, że światło jest symbolem Boga (por. 1 J 1, 5).

Prorok Malachiasz obwieszczał: «A dla was, czczących moje imię, wzejdzie słońce sprawiedliwości» (Ml 3, 20). Ze światłem łączy się szczęście: «radość dla ludzi prawego serca. Weselcie się w Panu, sprawiedliwi, i sławcie Jego święte imię» (Ps 97 [96], 11-12).

Królestwo Boże jest źródłem pokoju oraz równowagi duchowej i niweczy imperium ciemności. Jedna ze współczesnych Jezusowi wspólnot żydowskich głosiła: «Niegodziwość ustępuje wobec sprawiedliwości, podobnie jak ciemności ustępują wobec światła; niegodziwość zniknie na zawsze, a sprawiedliwość, podobnie jak słońce, będzie zasadą porządku w świecie» (Księga tajemnic z Qumran: 1 Q 27, I, 5-7).

5. Zanim zakończymy analizę Psalmu 97, ważne jest, abyśmy oprócz oblicza Pana — Króla odnaleźli w nim również oblicze wiernego. Ma ono siedem znamion, co oznacza doskonałość i pełnię. Oczekujący na przyjście Wielkiego Króla Boskiego nienawidzą zła, miłują Pana, są hasîdîm, czyli wierni (por. w. 10), chodzą drogą sprawiedliwości, są ludźmi prawego serca (por. w. 11), radują się z dzieł Bożych i wysławiają święte imię Pana (por. w. 12). Prośmy Pana, aby te duchowe rysy jaśniały również na naszych twarzach.

(Słowo Ojca Świętego do Polaków.)

3 IV — Audiencja generalna. W spotkaniu pielgrzymów z Janem Pawłem II na placu św. Piotra uczestniczyło ok. 700 Polaków. Zwracając się do nich Papież powiedział: «Życzę wszystkim rodakom radości wielkanocnej. Zmartwychwstał Pan, alleluja! Pochwalony Jezus Chrystus!»