Wszystkiego, co naprawdę trzeba  wiedzieć

                                         o tym , jak żyć, co robić i jak postępować,

                                               nauczyłem się w przedszkolu.”

                                                                  / Robert Fulghum/             

PROGRAM EDUKACYJNY DOTYCZĄCY

ADAPTACJI DZIECI 3-LETNICH

W PRZEDSZKOLU

OPRACOWAŁA :

mgr JOANNA TOMALA-GĄDEK

Wstęp

   Każdego roku we wrześniu trzylatki przekraczają progi przedszkola po raz pierwszy. Niezależnie od wieku dziecka, stanowi to nie lada wyzwanie zarówno dla niego samego, jego rodziców, jak i personelu przedszkola. Co roku pracownicy przedszkoli z niepokojem myślą o tym, czy uda im się szybko oswoić dzieci z nową dla nich sytuacją. Te pierwsze, trudne dla wszystkich dni są najbardziej stresujące dla samego dziecka. Trudności w przystosowaniu się dzieci trzyletnich do przedszkola mają różny stopień nasilenia i różny czas trwania. Wiążą się one z zagrożeniem poczucia bezpieczeństwa, któremu towarzyszy lęk i niepokój przed samotnością, z brakiem oparcia w osobach bliskich, przytłaczającą ilością nowych bodźców, niemożliwością sprostania trudnym sytuacjom. W każdym przedszkolu nauczyciele zastanawiają się nad tym, co zrobić, aby ułatwić dzieciom przekroczenie progu przedszkola i pomóc w szybkiej adaptacji do nowych warunków.

Dziecko 3-letnie przez pierwsze dni pobytu w przedszkolu jest zdezorientowane. Nie wie z kim nawiązać bliższy kontakt emocjonalny i kto będzie zaspakajał jego potrzeby. Sytuację komplikuje fakt, że jednego dnia przyjmuje się większość grupy i od razu pozostają w niej same bez rodziców. Nauczycielka nie jest w stanie nawiązać dłuższych kontaktów z każdym dzieckiem. Najwięcej zajmują je te, które rozpaczają po rozstaniu z rodzicami i niejako wygrywają sytuację dla siebie. Dziecko pozostawione przez matkę, z którą związane jest emocjonalnie, która zaspakajała jego potrzeby, przeżywa lęk, ponieważ utraciło fizyczny kontakt z obiektem przywiązania i ma poczucie braku kontroli nad tym, co się będzie działo w przedszkolu. Ten stan bardzo obniża poczucie bezpieczeństwa, a wywołane tym napięcie emocjonalne wpływa niekorzystnie na procesy przystosowawcze do nowego środowiska. Obniża bowiem sprawność motoryczną i dezorganizuje czynności poznawcze. W nowym środowisku dziecko nawiązuje kontakt z nauczycielką, która zapewnia mu poczucie bezpieczeństwa. Z uwagi jednak, że sprawuje ona opiekę nad innymi dziećmi, dziecko nie zajmuje centralnej pozycji w sytuacjach społecznych, jaką miało w rodzinie. Przystosowuje się więc i uczy nowych zachowań w sytuacjach emocjonalnie i poznawczo trudnych.

Główne założenia programu

      Dobrze zorganizowany pierwszy okres pobytu dzieci w przedszkolu mógłby  znacznie zmniejszyć, a nawet przyczynić się do uniknięcia stresu gdy jest przeprowadzona dobra organizacja dnia w przedszkolu, dzieci mają mało czasu na smutek, są zajęte, ich czas jest wypełniony różnorodnymi , ciekawymi zajęciami. Prawidłowa organizacja dnia w przedszkolu oraz postawa wychowawcy wobec dziecka spełnia ważną rolę w procesie adaptacji dziecka. Nauczyciel – wychowawca zawsze wspiera, poświęca mu czas w sytuacjach kiedy najbardziej tego potrzebuje.

Przemyślany i dobrze przeprowadzony proces adaptacyjny, w który włączeni są wszyscy pracownicy przedszkola, w którym najważniejsze jest dziecko i jego dobro w każdym słowa tego znaczeniu, gwarantuje realizację tego procesu oraz odniesienie sukcesu pedagogicznego.

Jednym z elementów procesu adaptacyjnego powinna być współpraca przedszkola z najbliższym środowiskiem. W tym celu przedszkole powinno zorganizować spotkania dla rodziców gdzie otrzymaliby informacje co robić aby dziecku ułatwić adaptację, jak je przygotować do nowej sytuacji.

Zarówno u rodziców jak i personelu przedszkola, wiedza, doświadczenie na temat realizacji „programu wstępnej adaptacji” sprzyjają modyfikacji ich zachowań, głębszemu rozumieniu problemów adaptacyjnych dzieci.

Ważne jest, aby dla trzylatków przedszkole szybko stało się miejscem gdzie będą czuły się bezpiecznie i do którego będą chciały przychodzić. W którym każdego dnia będzie się coś ciekawego działo : pani przygotuje atrakcyjne formy zajęć i ciekawe zabawy, w którym dzieci spotykać się będą z życzliwością, zrozumieniem i szacunkiem. Takie podejście do dzieci leży u podstaw właściwej organizacji procesu adaptacji.

CELE :

·        umożliwienie dzieciom poznawanie przedszkola w poczuciu bezpieczeństwa, braku przymusu i nawiązania swobodnych kontaktów z innymi ludźmi (grupa rówieśnicza, personel przedszkola) i otoczeniem materialnym (sala, łazienka, szatnia, itp.),

·        zapoznanie rodziców i dzieci ze zwyczajami i organizacją dnia w przedszkolu,

·        zmniejszenie lęku rodziców przed oddaniem dziecka w ręce obcej, nieznanej osoby i w nieznane warunki,

·        monitorowanie, stymulowanie rozwoju psychicznego, emocjonalnego, społecznego,

·        kształtowanie uniwersalnych umiejętności odpowiednio do fazy rozwoju dziecka,

·        konstruktywna współpraca między przedszkolem i rodziną (jedność celów i zadań),

·        kształtowanie umiejętności wspólnych zabaw z rówieśnikami (zabawa jako główna forma aktywności dziecka przedszkolnego) i rozwiązywania konfliktów w sposób akceptowany społecznie,

·        pomoc dzieciom w stworzeniu przez nie pozytywnego obrazu samego siebie, oraz w zrozumieniu i szanowaniu tych, którzy są inni.

CELE OPERACYJNE :

Dziecko :

·        poznaje przedszkole (grupa rówieśnicza, personel przedszkola, otoczenie materialne),

·        nabywa umiejętności samoobsługowe,

·        sprząta po sobie zabawki,

·        wykazuje samodzielność w rozbieraniu się i ubieraniu,

·        zna miejsce swojego wieszaka w szatni,

·        zna swój znaczek rozpoznawczy,

·        umie samodzielnie korzystać z toalety,

·        uczestniczy w czynnościach porządkowych prowadzonych przez dorosłych,

·        dba o zabawki,

·        nie boi się sytuacji nowych,

·        właściwie zachowuje się wobec dorosłych i grupy rówieśniczej,

·        przestrzega zasad przyjętych w przedszkolu,

·        zna i przestrzega ustalone zasady dotyczące zgodnego współżycia z innymi dziećmi,

·        chętnie podejmuje czynności zabawowe,

·        stosuje w domu pozytywne wzorce zachowań wyniesione z przedszkola,

·        wie, że może zwracać się do nauczyciela w trudnych sytuacjach

·        potrafi uszanować cudzą odrębność i być tolerancyjnym,

·        potrafi współdziałać z innymi,

nabywa poczucia własnej wartości.

METODY PRACY :

1.     metody kierowania samodzielną praca dzieci:

a)     obserwacja,

b)    zabawy, zajęcia w ogródku przedszkolnym,

c)     zajęcia plastyczne,

d)    doświadczenia,

2.     metody słowne :

a)     rozmowa,

b)    pogadanka,

c)     opowiadanie,

3.     metody wielostronnego działania.

Dobór określonych metod zależy od treści przekazywanych dzieciom. W celu uatrakcyjnienie zajęć często łączy się dwie lub trzy metody na jednym zajęciu.

FORMY DZIAŁALNOŚCI :

1.     aktywność zbiorowa – jednolita ( grupowa lub z całym zespołem),

2.     aktywność indywidualna – jednolita (wszystkie dzieci w tym samym czasie robią to samo zadanie),

3.     aktywność indywidualna – zróżnicowana (różne zadania w tym samym czasie dostosowane do możliwości dzieci).

ŚRODKI DYDAKTYCZNE :

·        środki wizualne : fotografie, ilustracje, rysunki, obrazki,

·        środki słuchowe : piosenki, wiersze, opowiadanie, inscenizacja

urządzenia techniczne : magnetofon