19. Dz.U.06.206.1516 - Morskie budowle hydrotechniczne.pdf

(82 KB) Pobierz
DU2006206.pdf
1516
ROZPORZÑDZENIE MINISTRA GOSPODARKI MORSKIEJ 1)
z dnia 23 paêdziernika 2006 r.
w sprawie warunków technicznych u˝ytkowania oraz szczegó∏owego zakresu
kontroli morskich budowli hydrotechnicznych 2)
Na podstawie art. 7 ust. 3 pkt 2 i art. 62 ust. 7 usta-
wy z dnia 7 lipca 1994 r. — Prawo budowlane (Dz. U.
z 2006 r. Nr 156, poz. 1118 i Nr 170, poz. 1217) zarzà-
dza si´, co nast´puje:
———————
1) Minister Gospodarki Morskiej kieruje dzia∏em administracji rzàdowej — gospodarka morska, na podstawie § 1 ust. 2 roz-
porzàdzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 18 lipca 2006 r. w sprawie szczegó∏owego zakresu dzia∏ania Ministra Gospo-
darki Morskiej (Dz. U. Nr 131, poz. 910).
2) Niniejsze rozporzàdzenie zosta∏o notyfikowane Komisji Europejskiej w dniu 24 kwietnia 2006 r. pod nr 2006/187/PL zgod-
nie z § 4 rozporzàdzenia Rady Ministrów z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie sposobu funkcjonowania krajowego syste-
mu notyfikacji norm i aktów prawnych (Dz. U. Nr 239, poz. 2039 oraz z 2004 r. Nr 65, poz. 597), które wdra˝a dyrekty-
w´ 98/34/WE z dnia 22 czerwca 1998 r. ustanawiajàcà procedur´ udzielania informacji w zakresie norm i przepisów tech-
nicznych (Dz. Urz. WE L 204 z 21.07.1998, z póên. zm.).
149162967.002.png
Dziennik Ustaw Nr 206
— 10337 —
Poz. 1516
DZIA¸ I
7) próbnym obcià˝eniu budowli morskiej — rozumie
si´ przez to metod´ badania nowo wykonanej kon-
strukcji poprzez jej obcià˝enie, majàcà na celu
sprawdzenie, czy spe∏nia ona warunki okreÊlone
na podstawie obliczeƒ statycznych albo czy kon-
strukcja istniejàcej budowli morskiej pozwala na
podj´cie decyzji w sprawie dalszego u˝ytkowania
oraz na okreÊlenie parametrów techniczno-u˝ytko-
wych danej budowli morskiej;
Przepisy ogólne
§ 1. Rozporzàdzenie okreÊla warunki techniczne
u˝ytkowania morskich budowli hydrotechnicznych
oraz szczegó∏owy zakres kontroli tych budowli.
§ 2. Warunki techniczne u˝ytkowania morskich bu-
dowli hydrotechnicznych, zwanych dalej „budowlami
morskimi”, powinny zapewniç:
8) punktowym lub lokalnym przeg∏´bieniu dna —
rozumie si´ przez to wystàpienie g∏´bokoÊci
dna wi´kszej od g∏´bokoÊci dopuszczalnej (H dop )
w okreÊlonym punkcie, na odcinku albo na ca∏ej
d∏ugoÊci przy budowli morskiej;
1) utrzymanie nale˝ytego stanu technicznego i wy-
maganego stanu estetycznego budowli morskiej
oraz zwiàzanych z nià urzàdzeƒ, a tak˝e bezpie-
czeƒstwa ludzi i mienia w okresie jej u˝ytkowania;
2) u˝ytkowanie budowli morskich zgodnie z ich prze-
znaczeniem.
9) punktowym lub lokalnym sp∏yceniu dna — rozu-
mie si´ przez to wystàpienie g∏´bokoÊci dna
mniejszej ni˝ g∏´bokoÊç techniczna (H t ) w okreÊlo-
nym punkcie, na odcinku albo na ca∏ej d∏ugoÊci
przy budowli morskiej;
§ 3. Ilekroç w rozporzàdzeniu jest mowa o:
1) elemencie budowli morskiej — rozumie si´ przez
to cz´Êç budowli morskiej, o okreÊlonym kszta∏cie
i wymiarach, spe∏niajàcà okreÊlonà funkcj´ kon-
strukcyjnà, u˝ytkowà i estetycznà;
10) umocnieniu dna — rozumie si´ przez to konstruk-
cj´, która stanowi integralnà cz´Êç konstrukcji
danej budowli morskiej, obejmujàcà obszar dna
przy podwodnej cz´Êci konstrukcji, zabezpieczony
przed powstawaniem przeg∏´bieƒ dna;
2) brusie — rozumie si´ przez to pojedynczy, pod∏u˝-
ny element zapuszczanej w grunt drewnianej, sta-
lowej lub ˝elbetowej Êcianki szczelnej;
11) ustawie — nale˝y przez to rozumieç ustaw´ z dnia
7 lipca 1994 r. — Prawo budowlane;
3) gabionie — rozumie si´ przez to konstrukcj´ z siat-
ki spe∏niajàcej ustalone wymogi, wype∏nionà ka-
mieniami, stosowanà jako element umocnieƒ po-
wierzchniowych lub jako element konstrukcji;
12) wypornoÊci pe∏no∏adunkowej statku — rozumie
si´ przez to mas´ jednostki p∏ywajàcej, wyra˝onà
w tonach, równà co do wartoÊci masie wody wy-
partej przez cz´Êç kad∏uba tej jednostki, przy zanu-
rzeniu jednostki do poziomu letniej linii ∏adunko-
wej, na którà statek zosta∏ zaprojektowany.
4) budowli morskiej — rozumie si´ przez to budowl´
nawodnà lub podwodnà, która wraz z instalacjami
i urzàdzeniami technicznymi oraz innym wyposa-
˝eniem stanowi ca∏oÊç techniczno-u˝ytkowà, usy-
tuowanà:
a) na obszarach morskich,
b) w rejonie bezpoÊredniego kontaktu z akwenami
morskimi:
— w pasie technicznym wybrze˝a morskiego
okreÊlonym zgodnie z ustawà z dnia 21 mar-
ca 1991 r. o obszarach morskich Rzeczy-
pospolitej Polskiej i administracji morskiej
(Dz. U. z 2003 r. Nr 153, poz. 1502, z póên.
zm. 3) ),
— w portach i przystaniach morskich;
§ 4. 1. Na potrzeby analiz dotyczàcych u˝ytkowa-
nych budowli morskich okreÊla si´ nast´pujàce okre-
sy trwania tych budowli, przyjmujàc wyst´powanie
przeci´tnych warunków u˝ytkowania:
1) budowle ochrony przeciw-
powodziowej
— 100 lat;
2) portowe nabrze˝a, mola
i obrze˝a
— 60, maksymalnie
100 lat;
5) okresie trwania budowli morskiej — rozumie si´
przez to przewidywanà liczb´ lat, w ciàgu których
dana budowla ma istnieç, przy za∏o˝onych warun-
kach u˝ytkowania;
6) okresie u˝ytkowania budowli morskiej — rozumie
si´ przez to faktycznà liczb´ lat, w ciàgu których
budowla morska zachowuje za∏o˝one funkcje u˝yt-
kowe;
3) falochrony portowe
i brzegowe
— 60, maksymalnie
100 lat;
4) pomosty i pirsy
— 45, maksymalnie
100 lat;
5) dalby stalowe i ˝elbetowe — 25 lat;
6) dalby drewniane
— 10 lat;
———————
3) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zosta∏y
og∏oszone w Dz. U. z 2003 r. Nr 170, poz. 1652, z 2004 r.
Nr 6, poz. 41, Nr 93, poz. 895 i Nr 273, poz. 2703 oraz
z 2005 r. Nr 203, poz. 1683.
7) stoczniowe konstrukcje
hydrotechniczne
— 25, maksymalnie
60 lat;
149162967.003.png
Dziennik Ustaw Nr 206
— 10338 —
Poz. 1516
8) nadwodna cz´Êç budowli
morskich
— 30, maksymalnie
60 lat;
2) przeprowadzania bie˝àcej konserwacji konstrukcji
budowli morskiej i jej wyposa˝enia;
3) nadzoru nad wykonywaniem wszelkich zmian kon-
strukcyjnych, technologicznych i funkcjonalnych
danej budowli morskiej.
9) umocnienia brzegów
morskich
— 20, maksymalnie
100 lat;
Rozdzia∏ 2
10) zejÊcia na pla˝´
— 5 lat;
11) tymczasowe budowle
morskie
— 5 lat.
Badania elementów betonowych
istniejàcych budowli morskich przed przystàpieniem
do remontu, przebudowy lub naprawy
2. Jako przeci´tne warunki u˝ytkowania przyjmuje
si´ warunki poÊrednie pomi´dzy warunkami inten-
sywnymi, oznaczajàcymi u˝ytkowanie ciàg∏e, i warun-
kami rzadkimi, oznaczajàcymi u˝ytkowanie sporadycz-
ne lub wyst´pujàce w okresach krótszych ni˝ jeden ty-
dzieƒ na miesiàc.
§ 6. Przed przystàpieniem do remontu, przebudo-
wy lub naprawy budowli morskiej nale˝y wykonaç:
1) szczegó∏owà kontrol´ budowli lub jej elementów;
2) inwentaryzacj´ budowli morskiej, pozwalajàcà na
ustalenie koniecznego zakresu remontu, przebu-
dowy lub naprawy;
3. Okres trwania budowli morskiej przyjmuje si´,
zak∏adajàc zgodnoÊç ze spodziewanym okresem u˝yt-
kowania ju˝ istniejàcej budowli morskiej danego typu.
3) badania, o których mowa w § 8.
4. Dla budowli morskich lub elementów budowli
morskich o charakterze konstrukcji drewnianych oraz
dla wyposa˝enia budowli morskich wykonanych
z drewna od˝ywiczonego okres u˝ytkowania wynosi
10 lat, z wyjàtkiem elementów odbojowych, dla któ-
rych okres ten wynosi 5 lat.
§ 7. Inwentaryzacja uszkodzeƒ budowli morskiej
podlegajàcej remontowi lub przebudowie powinna
okreÊlaç:
1) rodzaj, po∏o˝enie i wymiary elementów budowli
morskiej podlegajàcych remontowi, przebudowie
lub naprawie;
5. Dla pali oraz Êcianek szczelnych wykonanych
z drewna nieod˝ywiczonego, stale umieszczonych pod
wodà okres u˝ytkowania wynosi 10 lat.
2) rodzaj i jakoÊç zastosowanych w budowli materia-
∏ów i wyrobów budowlanych;
6. Dla wyposa˝enia budowli morskich, okreÊlone-
go w rozporzàdzeniu Ministra Transportu i Gospodar-
ki Morskiej z dnia 1 czerwca 1998 r. w sprawie warun-
ków technicznych, jakim powinny odpowiadaç mor-
skie budowle hydrotechniczne i ich usytuowanie
(Dz. U. Nr 101, poz. 645), okresy u˝ytkowania okreÊla
Êwiadectwo producenta. Okres u˝ytkowania wyposa-
˝enia o nieokreÊlonym terminie u˝ytkowania wynosi
10 lat.
3) charakterystyk´ uszkodzeƒ — rodzaj i zakres
uszkodzeƒ, wymiary uszkodzeƒ, opis uszkodzeƒ;
4) dokumentacj´ graficznà — fotografie, szkice i ry-
sunki techniczne;
5) inne niezb´dne dane wymagane przez projektanta
albo rzeczoznawc´ budowlanego.
§ 8. 1. Zakres badaƒ dotyczàcy betonowych, ˝elbe-
towych lub wst´pnie spr´˝onych budowli morskich
oraz ich elementów podlegajàcych remontowi lub
przebudowie okreÊla w ocenie lub opinii technicznej
osoba posiadajàca uprawnienia, okreÊlone w ustawie,
w specjalnoÊci odpowiadajàcej zakresowi opinii.
DZIA¸ II
Warunki u˝ytkowania
i utrzymania sprawnoÊci technicznej
budowli morskich
2. W zale˝noÊci od potrzeb, badania, o których mo-
wa w ust. 1, powinny okreÊlaç:
Rozdzia∏ 1
Warunki ogólne
1) w odniesieniu do betonu:
a) wyst´powanie przewilgoceƒ, naroÊli organicz-
nych, zafarbowaƒ, wykwitów i odprysków beto-
nu,
§ 5. W∏aÊciciel, zarzàdca lub u˝ytkownik budowli
morskiej obowiàzany jest do:
1) u˝ytkowania budowli zgodnie z jej przeznaczeniem
oraz utrzymania w∏aÊciwych parametrów tech-
niczno-u˝ytkowych, z uwzgl´dnieniem wymogów
dotyczàcych bezpieczeƒstwa po˝arowego, bezpie-
czeƒstwa i higieny pracy oraz wymogów dotyczà-
cych ochrony Êrodowiska làdowego i morskiego,
na obszarze lokalizacji budowli;
b) szorstkoÊç powierzchni zewn´trznych,
c) wytrzyma∏oÊç na rozciàganie przyczepne,
d) szczelnoÊç,
e) g∏´bokoÊç karbonatyzacji,
f) zawartoÊç chlorków,
149162967.004.png
Dziennik Ustaw Nr 206
— 10339 —
Poz. 1516
g) przebieg, lokalizacj´ i rodzaj rys,
h) przemieszczenia w rysach,
d) uzupe∏nienie filtrów i zasypów,
e) wymiana uszkodzonej dyliny,
f) powierzchniowe impregnowanie drewnianych
elementów konstrukcyjnych,
g) poprawianie i regulacja koron skarp,
i) stan szczelin dylatacyjnych sekcji budowli;
2) w odniesieniu do zbrojenia:
a) stan i gruboÊç otuliny betonowej,
b) wyst´powanie korozji i powierzchnie pokryte
produktami korozji,
h) uzupe∏nianie drobnych ubytków w ok∏adzinach
skarp,
i) uszczelnianie i spoinowanie szczelin mi´dzy
p∏ytami lub blokami ok∏adzinowymi,
j) usuwanie produktów korozji i z∏uszczeƒ oraz
renowacja pow∏ok powierzchniowych kon-
strukcji stalowych i ˝elbetowych,
c) zmniejszenia przekroju stali zbrojeniowej;
3) w odniesieniu do kabli spr´˝ajàcych:
a) stan i gruboÊç otuliny betonowej,
b) stan zacisków kabli,
k) uzupe∏nienie drobnych ubytków betonu, ∏àcz-
nie z oczyszczeniem zbrojenia, iniekcja rys
i szczelin w betonie,
c) stan pr´tów i kabli spr´˝ajàcych,
d) istniejàcy stopieƒ spr´˝enia kabli;
4) w odniesieniu do ca∏ej konstrukcji budowli mor-
skiej:
a) odkszta∏cenia,
l)usuwanie lokalnych zapadlisk nawierzchni
dróg oraz placów sk∏adowych i manewrowych
usytuowanych w linii budowli morskich, jeÊ-
li nie sà skutkiem nieszczelnoÊci budowli;
w przeciwnym razie nale˝y w mo˝liwie najkrót-
szym czasie usunàç przyczyn´ zapadlisk,
b) wielkoÊç obcià˝eƒ, jakim by∏a i jest poddana bu-
dowla i jej elementy,
c) zachowanie si´ budowli pod wp∏ywem drgaƒ.
m) naprawa ogrodzenia budowli morskich,
n) utrzymanie czystoÊci i estetyki korony budowli
morskich,
3. W zale˝noÊci od potrzeb, badania, o których mo-
wa w ust. 1, powinny okreÊlaç koniecznoÊç pobrania
próbki materia∏u z wykwitów betonu lub próbki beto-
nu i stali z uszkodzonych elementów betonowych.
o)wymiana uszkodzonych kleszczy Êcianek
szczelnych lub paloÊcianek,
§ 9. Ocena lub opinia techniczna, o której mowa
w § 8 ust. 1, powinna zawieraç obliczenia statyczne,
okreÊlajàce statecznoÊç i bezpieczeƒstwo ca∏ej bu-
dowli morskiej oraz poszczególnych jej elementów,
przed i po naprawie, lub uzasadnienie odstàpienia od
ca∏oÊci bàdê okreÊlonej cz´Êci tego wymogu.
p) lokalne uzupe∏nianie narzutu kamiennego lub
kamienia w gabionach, falochronach i matera-
cach faszynowo-kamiennych umocnienia dna
lub skarp,
r) likwidowanie lokalnych nieszczelnoÊci w zam-
kach Êcianki szczelnej lub paloÊcianki,
Rozdzia∏ 3
s) naprawa i konserwacja elementów spe∏niajà-
cych funkcje oznakowania nawigacyjnego, ta-
blic informacyjnych i ostrzegawczych;
Konserwacja budowli morskiej
§ 10. Konserwacj´ budowli morskiej, jej wyposa˝e-
nia, urzàdzeƒ i instalacji nale˝y przeprowadzaç w spo-
sób zapewniajàcy ciàg∏à sprawnoÊç technicznà bu-
dowli.
2) w odniesieniu do wyposa˝enia, urzàdzeƒ i instala-
cji:
a) wymiana na identyczne nowe lub naprawa
uszkodzonych lub zu˝ytych elementów urzà-
dzeƒ odbojowych, w tym opierzenia, drewnia-
nych belek i ram odbojowych oraz elementów
z gumy i tworzyw sztucznych,
§ 11. Do zakresu bie˝àcej konserwacji budowli
morskiej nale˝y w szczególnoÊci:
1) w odniesieniu do elementów budowli morskiej:
b) prostowanie, zabezpieczanie przed korozjà
i drobne naprawy balustrad, barierek i por´czy,
a) renowacja antykorozyjnych zabezpieczeƒ po-
w∏okowych oraz naprawa elementów instalacji
ochrony katodowej Êcianki szczelnej lub palo-
Êcianki,
c) naprawa stopni i podestów schodów,
d) oczyszczenie i zabezpieczenie przed korozjà kà-
towników ochronnych oraz naprawa, uzupe∏-
nienie lub wymiana poluzowanych odcinków
kàtowników ochronnych,
b) dokr´cenie Êrub lub nakr´tek elementów st´˝a-
jàcych,
c) uzupe∏nienie ubytków narzutów kamiennych
oraz bloków betonowych w cz´Êciach nadwod-
nych budowli morskich,
e) oczyszczenie i udro˝nienie systemów odprowa-
dzajàcych wod´ opadowà, systemów drena˝o-
wych oraz instalacji kanalizacyjnych,
149162967.005.png
Dziennik Ustaw Nr 206
— 10340 —
Poz. 1516
f) uruchomienie istniejàcego systemu ochrony ka-
todowej,
g) naprawa, wzgl´dnie wymiana pokryw studzie-
nek lub przykryw kana∏ów instalacyjnych albo
naprawa wn´k i kana∏ów instalacyjnych,
1) przyczyny i zakres uszkodzeƒ;
2) zakres napraw i plan kolejnoÊci ich przeprowadza-
nia;
3) wp∏yw istniejàcych uszkodzeƒ oraz projektowa-
nych napraw na statecznoÊç, trwa∏oÊç i bezpie-
czeƒstwo u˝ytkowania budowli morskiej, w opar-
ciu o szczegó∏owà inwentaryzacj´ i przeprowadzo-
ne badania.
h) naprawa lub wymiana drabinek wyjÊciowych,
i) odnowienie barwnego oznakowania sta∏ych
elementów wyposa˝enia budowli,
j) wymiana uszkodzonych urzàdzeƒ cumowni-
czych na identyczne nowe urzàdzenia,
k) oczyszczanie opraw êróde∏ Êwiat∏a oraz ich po-
wierzchni odbijajàcej;
§ 16. Plan kolejnoÊci przeprowadzenia naprawy,
o którym mowa w § 15 ust. 2 pkt 2, powinien w szcze-
gólnoÊci zawieraç:
1) rodzaj oraz zakres koniecznych badaƒ laboratoryj-
nych pobranych próbek;
2) rodzaj wst´pnej obróbki pod∏o˝a betonowego,
z ewentualnym wskazaniem wymaganych urzà-
dzeƒ oraz wst´pnego oczyszczenia stali zbrojenio-
wej lub profili stalowych;
3) rodzaj i sk∏ad przewidzianych do stosowania ma-
teria∏ów, takich jak beton, beton natryskowy, be-
ton natryskowy z dodatkiem tworzyw sztucznych,
z ewentualnym okreÊleniem urzàdzeƒ wymaga-
nych dla na∏o˝enia, wzgl´dnie wbudowania tych
materia∏ów;
3) w odniesieniu do akwenu przyleg∏ego do budowli
morskiej, okreÊlonego w dokumentacji:
a) oczyszczenie dna z elementów sta∏ych,
b) usuni´cie materia∏ów powodujàcych sp∏ycenia
powsta∏e w wyniku eksploatacji,
c) usuni´cie i utylizacja warstwy gruntu zanie-
czyszczonego,
d) usuni´cie powsta∏ych przeg∏´bieƒ dna.
§ 12. Zakoƒczenie konserwacji nale˝y potwierdziç
opisem wykonanych prac konserwacyjnych za∏àcza-
nym do dokumentów, o których mowa w § 83 ust. 1
pkt 8.
4) wskazanie okreÊlonego systemu napraw;
5) sposób i wymagania dotyczàce prac piel´gnacyj-
nych betonu;
§ 13. Budowla morska, wykazujàca uszkodzenia
niestanowiàce zagro˝enia dla ludzi, jednostek p∏ywa-
jàcych lub statecznoÊci konstrukcji budowli, mo˝e byç
u˝ytkowana do czasu przeprowadzenia remontu, pod
warunkiem okreÊlenia i wprowadzenia ograniczeƒ
u˝ytkowych.
6) sposób, urzàdzenia i rodzaj materia∏ów przewi-
dzianych do uszczelnienia rys oraz do uszczelnie-
nia szczelin dylatacyjnych sekcji budowli;
7) rodzaj i sposób nak∏adania pow∏ok ochronnych,
w szczególnoÊci materia∏, przygotowanie pod∏o˝a,
liczb´ i gruboÊç warstw;
Rozdzia∏ 4
8) zalecenie dostosowania zbrojenia do zastosowa-
nia ochrony katodowej poprzez zapewnienie ciàg-
∏oÊci elektrycznej;
9) rodzaj i rozmieszczenie instalacji ochrony katodo-
wej;
Remont betonowych elementów budowli morskiej
§ 14. W∏aÊciciel lub zarzàdca za∏àcza do ksià˝ki
obiektu budowlanego dokument zawierajàcy wyniki
inwentaryzacji elementów remontowanych lub prze-
budowywanych przed remontem lub przebudowà bu-
dowli morskiej, okreÊlajàcy w szczególnoÊci rodzaj,
po∏o˝enie i wymiary elementów budowli podlegajà-
cych remontowi lub przebudowie, aktualny stan mate-
ria∏ów, z których wykonane sà te elementy, oraz rodzaj
i zakres uszkodzeƒ, z dok∏adnym okreÊleniem wymia-
rów miejsc tych uszkodzeƒ.
10) wytyczne majàce na celu zapewnienie wymaganej
jakoÊci naprawy.
§ 17. W zakresie wykonanych na potrzeby eksperty-
zy technicznej, o której mowa w § 15, obliczeƒ spraw-
dzajàcych wytrzyma∏oÊç i statecznoÊç ca∏ej budowli
morskiej lub pojedynczych jej elementów nale˝y do-
k∏adnie ustaliç nowe dane wyjÊciowe i uwzgl´dniç
mo˝liwe do osiàgni´cia wspó∏dzia∏anie mi´dzy beto-
nem konstrukcji i betonem uzupe∏nionym, gwarantujà-
ce przenoszenie obcià˝eƒ przez powierzchnie stykowe.
§ 15. 1. W przypadku stwierdzenia zniszczeƒ
i uszkodzeƒ betonowych elementów budowli morskiej
w toku przeprowadzonej kontroli, stanowiàcych za-
gro˝enie dla ludzi, jednostek p∏ywajàcych lub statecz-
noÊci konstrukcji, nale˝y wykonaç ekspertyz´ technicz-
nà stanu budowli. Wykonanie ekspertyzy nale˝y po-
wierzyç osobie posiadajàcej uprawnienia budowlane
w specjalnoÊci odpowiadajàcej zakresowi ekspertyzy.
§ 18. Nadzór wykonywania naprawy budowli mor-
skiej powinien obejmowaç w szczególnoÊci czynnoÊci
zwiàzane z:
1) przygotowaniem pod∏o˝a dla zapewnienia dobre-
go po∏àczenia mi´dzy nowym i dotychczas istnie-
jàcym betonem;
2. W ekspertyzie, o której mowa w ust. 1, nale˝y
okreÊliç:
149162967.001.png
Zgłoś jeśli naruszono regulamin