Wykłady, Pedagogika WSKIZ, III Semestr
Podstawy Prawa Rodzinnego i Opiekuńczego
26.09.2009r.
Literatura:
1. „Współczesne kierunki w opiece nad dzieckiem” – Stelmaszuk,
2. „Domy na piasku” – dr Marek Andrzejewski,
3. Kodeks Rodzinny i Opiekuńczy,
4. Ustawa z 12 marca 2004r. o Pomocy Społecznej. Art. Od 70 do 90,
5. Prawo Rodzinne i Opiekuńcze – dr Marek Andrzejewski, Warszawa 2009
Egzamin jako test otwarty, należy podać odpowiedź oraz podstawę prawną. Można mieć ze sobą na egzaminie Kodeks Prawa Rodzinnego i Opiekuńczego. Należy też go mieć na każdych zajęciach!!!
________________________________________________________________
Prawo – zespół norm ustanowionych i uznanych przez Państwo.
Norma – jest to wypowiedź, która opisuje okoliczności, nakazane lub zakazane zachowania w danych okolicznościach oraz sankcje, które nałożone są na tych co zachowują się inaczej.
Przepis – samodzielna jednostka redakcyjna tekstu prawnego.
Wykładnia – proces myślowy od lektury przepisów do wyinterpretowania z nich norm.
Prawnik jest osobą pracującą w słowie.
System prawa ze względu na przedmiot dzielimy na:
A. Prawo Konstytucyjne ( Konstytucja 1997r. 2 kwietnia),
B. Prawo Karne ( z czerwca 1997r.):
C. Prawo Administracyjne (ustrojowe, reguły załatwiania spraw urzędowych),
D. Prawo Cywilne ( Kodeks Cywilny z 1964r.). Dzielimy na 4 księgi:
Osoba fizyczna – ma zdolność do czynności prawnych, możność bycia podmiotem praw i obowiązków. Taką zdolność ma każda osoba od urodzenia do śmierci. Zdolność warunkową mają dzieci poczęte, ale jeszcze nie narodzone. Zakłada się, że nabędą pełną zdolność po urodzeniu, jeżeli urodzą się żywe.
Jeżeli jakaś osoba zaginie, sąd po 10 latach od daty ostatniej informacji o niej, uznaje ją za zmarłą.
Zdolność do czynności prawnych - jest to możność kształtowania sfery prawnej, własnej, przez własną aktywność (przez własne działania woli). Dzieli się je na 3 grupy:
1. Od urodzenia do 13 roku życia oraz osoby całkowicie ubezwłasnowolnione – nie mają zdolności do czynności prawnych, mogą zawierać umowy w drobnych, codziennych sprawach życia codziennego, np. kupowanie chleba, o ile nie zostały oszukane. Wtedy opiekun prawny może unieważnić taką umowę.
2. Od 13 roku do pełnoletniości oraz osoby częściowo ubezwłasnowolnione – Mają swoich przedstawicieli (rodzice). Te osoby mogą je reprezentować przy każdej czynności prawnej. Mogą tak jak poprzednio zawierać drobne umowy, oraz dysponować swoim zarobkiem.
3. Od pełnoletniości do śmieci, oraz osoby bez ubezwłasnowolnienia.
Podstawowe pojęcia związane z prawem rodzinnym:
Rodzina - nie definiowana przez kodeks. Jest to pojecie dynamiczne. Ustawodawca nie określa tego pojęcia, ale można je wywnioskować z innych przepisów. Jednak różne ustawy, różnie podchodzą do pojęcia rodziny.
Rodzina nuklearna – pokolenie rodziców i dzieci.
Dziecko – nie ma pojęcia takiego jak dziecko w kodeksie rodzinnym, jest natomiast w innych ustawach np. Konwencja o Prawach Dziecka – mówiąca o dziecku zarówno przed jak i po urodzeniu. Ustawa o Rzeczniku Praw Dziecka – do ochrony praw dziecka od momentu poczęcia. Ustawa z roku 1993 o planowaniu rodziny i ochronie życia poczętego. Tam też znajduje się zakaz aborcji z 3 wyjątkami:
1. płód bezpośrednio zagraża życiu matki,
2. płód wykazuje znaczne odkształcenia,
3. gwałt.
Pokrewieństwo – może być w lini prostej (ludzie pochodzący od siebie) lub bocznej.
A
B
C
D
E
A jest spokrewniony z B w linii prostej w stopniu 1. A w stosunku do C jest spokrewniony w linii prostej w stopniu 2.
F jest krewnym w stosunku do B w linii bocznej stopnia 3. C jest krewnym do F w linii bocznej stopnia 4. H jest krewnym do F w linii bocznej stopnia 4.
Powinowaci – to ci, co są krewnymi małżonka. Np. Powinowatymi S są A,B,C,D,E,F,H,L. Natomiast M jako dziecko, jest już krewnym S. Powinowactwo trwa nawet pomimo ustania małżeństwa.
Źródła prawa rodzinnego:
Konstytucja – o rodznie mówi niewiele. Art. 18 stanowi, że rodzina, małżeństwo – rozumiane jako związek mężczyzny i kobiety – rodzicielstwo, macierzyństwo są pod ochroną Rzeczypospolitej Polskiej. Art. 48 stanowi o tym, że pierwszymi wychowankami są rodzice i mają oni prymat w wychowaniu. Art. 47 stanowi, że każdemu przysługuje prawo do prywatności. Art. 71 stanowi, że państwo ma prowadzić politykę społeczną. Art. 72 stanowi, że powołany zostaje rzecznik Praw Dziecka od 2000r.
Zawarcie Związku Małżeńskiego
W prawie nie ma uregulowania konkubinatu. Konkubinat można uznać jako związek bez małżeństwa.
Art. 1 – przesłani zawarcia małżeństwa:
1. musi być mężczyzna i kobieta,
2. jednoczesna obecność obojga (prawo dopuszcza pełnomocnictwo),
3. przed Kierownikiem Stanu Cywilnego,
4. muszą złożyć zgodne oświadczenia o zawarciu ślubu.
Przesłanki unieważniające małżeństwo:
1. odpowiedni wiek (18-18. Za zgodą sądu kobiety od 16 lat), jeżeli jest poniżej, małżeństwo jest nieważne.
2. ubezwłasnowolnienie całkowite,
3. choroba psychiczna, bądź niedorozwój,
4. zbyt bliskie pokrewieństwo bądź spowinowacenie,
5. trwanie w wcześniejszym związku,
6. wada oświadczenia woli zawarcia małżeństwa,
7. pełnomocnik przekroczył swoje pełnomocnictwo.
Konwalidacja- uzdrowienie, usunięcie przeszkody. Jeżeli np. jest małżeństwo ona 16, on 25 lat, biorą ślub bez zgody sądu, spełniając wszystkie inne wymogi i on po np. 10 latach chce unieważnić małżeństwo, bo ona była za młoda, a sąd nie pozwolił, to nie może tego zrobić, ponieważ z jej wkroczeniem w pełnoletniość wada ta ustaje i małżeństwo staje się prawne.
10.10.2009r. ( Zjazd drugi )
Zagadnienia z pierwszego wykładu:
Norma prawna, przepis a norma, wykładnia, podział prawa na gałęzie, prawo materialne a formalne, gdzie umiejscowione jest prawo rodzinne, zdolność prawna i zdolność do czynności prawnych. Umieć powiedzieć co to jest rodzina, pokrewieństwo, powinowactwo, co konstytucja stanowi o rodzinie, co to znaczy, że prawo chroni rodzinę, czym jest prawo do prywatności, czym jest prymat rodziców, jakie są prawa dziecka. Zasady prawa rodzinnego: zasada dobra dziecka, trwałości małżeństwa, dobra rodziny, świeckości rodziny.
Rola Sądu Rodzinnego.
W Sądach Rejonowych znajduje się Wydział Rodziny i Nieletnich, rozstrzygają one prawie wszystkie sprawy wynikające z prawa rodzinnego.
Struktura Sądów w Polsce:
Sąd Rejonowy rozpatruje następujące sprawy:
a) zgody na wcześniejszy ślub,
b) zgody na ślub chorych psychicznie i upośledzonych,
c) ingerencje w władzę rodzicielską,
d) ustalenie kwestii pochodzenia dziecka,
e) alimenty,
f) ustanowienie opieki
Z poza kodeksu rodzinnego:
a) przymusowe leczenie osób chorych psychicznie,
b) (ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich) – demoralizacja i czyn karalny,
c) (ustawa o pomocy społecznej) – rodzina zastępcza, umieszczenie w placówce wychowawczej.
Funkcjonariusz publiczny – jest to osoba na stanowisku publicznym pełniąca publiczne obowiązki np. policjant, urzędnik, pracownik socjalny, nauczyciel. Jest on chroniony prawem i ma zawsze obowiązek reagować na każdą krzywdę.
Ubezwłasnowolnić można:
a) osobę chorą psychicznie,
b) upośledzoną umysłowo, TAKĄ, KTÓRA Z TEGO POWODU NIE JEST W
c) w inny sposób zaburzoną. STANIE SAMODZIELNIE FUNKCJONOWAĆ!!!
Art. 15 § 1 Adopcja to inaczej przysposobienie. Ten kto adoptuje staje się pełnoprawnym rodzicem zaadoptowanego w linii prostej, a adoptowany pełnoprawnym dzieckiem.
Ustanie małżeństwa może nastąpić z następujących powodów:
a) Śmierć,
b) Rozwód,
c) Unieważnienie,
d) Uznanie za zmarłego.
SEPARACJA NIE JEST ROZSTANIEM MAŁŻEŃSTWA!!!
Art. 56 § 1 Pożycie rozumiane jako:
a) więź emocjonalna,
b) więź seksualna,
c) więź gospodarcza ( nie robią nic ponad to co muszą).
Zupełny i trwały – znaczy że można go ocenić z pryzmatu dłuższego czasu.
Zupełny – znaczy, że w tych trzech sferach wszystko między nimi wygasło,
Trwały – pewna projekcja, założenie, że już nigdy nie będzie lepiej.
Zasady współżycia społecznego – są to zasady etyczne. To co uznane w danym społeczeństwie:
a) dobro pasierba,
b) dobro adoptowanego dziecka,
c) dobro małżonka.
Przeczytać Art. Od 1 do 616 opuszczając prawo majątkowe i wypisać różnice i podobieństwa między rozwodem a separacją!!!! Na zjazd 3!!!
24.10.2009r.
Art. 58 – Rozwód
Proces rozwodowy jest sprawą wielowątkową. Jest procesem emocjonalnym, który teoretycznie coś kończy, jednocześnie pozostawia wiele niedokończonych spraw.
W procesie rozwodowym może brać udział tzw. mediator. Stara się on nakłonić obie strony do porozumienia, a jeżeli nie ma szans na pogodzenie, to nakłania do dogadania się w kwestiach mieszkania, dzieci etc. Co pozwala na szybsze załatwienie procesu. Mediator może być wnioskowany przez strony lub przez sąd. W sądzie znajduje się lista mediatorów, jednak mediatorem może być każdy komu ufają strony procesu. Mediacja jest dobrowolna.
Nie ma czegoś takiego jak rozwód na życzenie!!!
Art. 59 – Skutki rozwodu
Osoba wyłącznie winna rozpadu małżeństwa nie może żądać alimentów od osoby niewinnej tego rozpadu.
Osoba niewinna może żądać alimentów od wyłącznie winnego i nie musi udowadniać swojego żądania, wystarczy że udowodni iż jej sytuacja materialna się pogorszyła.
Jeżeli jest wina obustronna lub nie ma orzeczenia o winie może nastąpić obowiązek alimentacyjny ale na obustronnych zasadach oraz jeden z małżonków musi wykazać biedę.
Strony musza przedstawić plan co do wychowania dziecka, jeżeli jest on zgodny z dobrem dziecka to sąd go zaakceptuje. Wtedy też sąd umieszcza dziecko u jednego z rodziców, drugi będzie miał możliwość współdecydowania w ważnych kwe...
PedagogikaWSKIZ