OCDCBT [tryb zgodności].pdf

2008-10-04

Terapia behawioralno

behawioralno-poznawcza

poznawcza

Obsessive-Compulsive

Compulsive

Disorder

Disorder – OC

OCD

zaburzenia

obsesyjno

zaburzenia

obsesyjno-kompulsyjnego

kompulsyjnego

Zaburzenie obsesyjno-kompulsyjne

kompulsyjne

w przypadku

dorosłych, dzieci i młodzieży

Anita Bryńska, Artur Kołakowski

dorosłych, dzieci i młodzieży

jedno z podstawowych wskazań do

stosowania terapii behawioralnej

Klinika Psychiatrii Wieku Rozwojowego AM

Centrum CBT

stosowania terapii behawioralnej

Centrum CBT

ZABURZENIE OBSESYJNO-KOMPULSYJNE:

KOMPULSYJNE:

ZABURZENIE OBSESYJNO-KOMPULSYJNE:

KOMPULSYJNE:

DSM-IIV-TR

ICD-10

 A. Występowanie

Występowanie objawów

objawów w postaci

postaci obsesji

obsesji (myśli

(myśli natrętnych)

natrętnych)

czynności natrętne

(kompulsje) lub oba objawy są obecne przez większość

Myśli natrętne (obsesje) bądź

(obsesje) bądź czynności natrętne

(kompulsje) lub oba objawy są obecne przez większość

dni w czasie ostatnich 2 tygodni.

lub\ i kompulsji

kompulsji (czynności

(czynności natrętnych)

natrętnych)..

dni w czasie ostatnich 2 tygodni.

 B. Chory

Chory postrzega

postrzega swoje

swoje objawy

objawy jako

jako przesadne,

przesadne, nadmierne

nadmierne i

pozbawione sensu

sensu.. ( OCD

OCD ze

ze słabym

słabym wglądem

wglądem: przez

przez znaczną

znaczną

część trwania

trwania aktualnego

aktualnego epizodu

epizodu chory

chory nie

nie postrzega

postrzega swoich

swoich

 BB. Objawy muszą spełniać określone kryteria

Objawy muszą spełniać określone kryteria

objawów jako

jako przesadnych,

przesadnych, nadmiernych

nadmiernych i pozbawionych

pozbawionych sensu)

sensu)..

 C. Powyższe

Powyższe objawy

objawy przysparzają

przysparzają choremu

choremu wielu

wielu zmartwień,

zmartwień,

zajmują mmu wiele

wiele czasu

czasu (ponad

(ponad 1 godzinę

godzinę dziennie),

dziennie), w znaczny

znaczny

Myśli i / lub czynności natrętne wywołują

zdenerwowanie lub wpływają negatywnie na

sposób wpływają

wpływają nna jego

jego normalną,

normalną, codzienną

codzienną aktywność

aktywność

zdenerwowanie lub wpływają negatywnie na

indywidualne lub społeczne funkcjonowanie pacjenta,

zawodową lub

lub szkolną,

szkolną, funkcjonowanie

funkcjonowanie w społeczeństwie

społeczeństwie oraz

oraz

indywidualne lub społeczne funkcjonowanie pacjenta,

zazwyczaj powodują, że chory traci z ich powodu dużo

relacje z innymi

innymi ludźmi

ludźmi..

zazwyczaj powodują, że chory traci z ich powodu dużo

czasu.

 D. Zawartość

Zawartość tematyczna

tematyczna obsesji

obsesji i kompulsji

kompulsji nie

nie odpowiada

odpowiada

czasu.

objawom charakterystycznym

charakterystycznym dla

dla innych

innych zaburzeń

zaburzeń z Osi

Osi I.. Jeśli

Jeśli

obecne ssą inne

inne zaburzenia

zaburzenia (Oś

(Oś I..),

), to

to objawy

objawy obsesyjno

obsesyjno-

kompulsyjne nie

nie ssą ściśle

ściśle ograniczone

ograniczone do

do tych,

tych, które

które w danej

danej

Myśli lub czynności natrętne nie są wynikiem

innych zaburzeń psychicznych, takich jak schizofrenia

chorobie występują

występują stale

stale..

innych zaburzeń psychicznych, takich jak schizofrenia

lub zaburzenia afektywne.

 E. Zaburzenia

Zaburzenia tte nie

lub innych

innych stanów

stanów chorobowych

nie ssą wynikiem

chorobowych..

wynikiem spożywania

spożywania substancji

substancji nnp..

lub zaburzenia afektywne.

ZABURZENIE OBSESYJNO-KOMPULSYJNE:

KOMPULSYJNE:

ICD-10

KRYTERIUM B

Myśli natrętne (myśli, idee, wyobrażenia) i czynności natrętne (działania)

Postacie objawów

obecne:

narzucone z zewnątrz.

 Powtarzają się i są odczuwane jako nieprzyjemne, co najmniej jeden objaw

obsesyjno-kompulsyjnych

kompulsyjnych

Powtarzają się i są odczuwane jako nieprzyjemne, co najmniej jeden objaw

(myśl lub czynność natrętna), postrzegany jest jako nadmierny lub

pozbawiony sensu.

 Pacjent próbuje przeciwstawić się objawom (opór przeciwstawiany długo

Pacjent próbuje przeciwstawić się objawom (opór przeciwstawiany długo

trwającym myślom lub czynnościom natrętnym może być minimalny).

Pacjent nie jest w stanie przeciwstawić się, co najmniej jednej myśli bądź

czynności natrętnej.

 Doświadczanie myśli natrętnych lub wykonywanie czynności natrętnych

Doświadczanie myśli natrętnych lub wykonywanie czynności natrętnych

postrzegane jest jako nieprzyjemne (należy zróżnicować z chwilową ulgą

odczuwaną w odniesieniu do napięcia lub lęku).

Obsessive

Terapia

Zaburzenie obsesyjno

Klinika Psychiatrii Wieku Rozwojowego AM

ZABURZENIE OBSESYJNO

ICD

DSM

 AA. Myśli natrętne

lub

pozbawione

część

objawów

zajmują

 C.

C. Myśli i / lub czynności natrętne wywołują

sposób

zawodową

relacje

objawom

obecne

kompulsyjne

 DD. Myśli lub czynności natrętne nie są wynikiem

chorobie

leków,

leków, lub

ZABURZENIE OBSESYJNO

ICD

Myśli natrętne (myśli, idee, wyobrażenia) i czynności natrętne (działania)

charakteryzują się następującymi cechami, z których wszystkie muszą być

obecne:

obsesyjno

 Objawy są postrzegane jako powstające w umyśle pacjenta, nie jako

Objawy są postrzegane jako powstające w umyśle pacjenta, nie jako

narzucone z zewnątrz.

2008-10-04

Myśli natrętne (obsesje)

nawracające, uporczywe idee, myśli, wyobrażenia lub

Myśli natrętne (obsesje)

nawracające, uporczywe idee, myśli, wyobrażenia lub

impulsy; wdzierają się do świadomości wbrew woli,

Rytuał psychiczny

czynności natrętne nie ujawniające się pod postacią aktywności

Rytuał psychiczny

impulsy; wdzierają się do świadomości wbrew woli,

odczuwane jako natrętne, przeszkadzające, budzą lęk;

czynności natrętne nie ujawniające się pod postacią aktywności

ruchowej, będące wyłącznie aktem psychicznym

odczuwane jako natrętne, przeszkadzające, budzą lęk;

tematycznie związane nie tylko z realnymi problemami.

ruchowej, będące wyłącznie aktem psychicznym

(tzw. ukryte czynności natrętne)

tematycznie związane nie tylko z realnymi problemami.

Chory uświadamia sobie je jako własne, próbuje je

(tzw. ukryte czynności natrętne)

Chory uświadamia sobie je jako własne, próbuje je

zignorować lub pozbyć się przy pomocy innych myśli lub

działań

Pierwotne spowolnienie

znaczne wydłużenie czasu poświęcanego na wykonywanie

Pierwotne spowolnienie

znaczne wydłużenie czasu poświęcanego na wykonywanie

rutynowych czynności oraz trudności związane z

zapoczątkowaniem danej czynności i wykonaniem jej do końca.

Czynności natrętne (kompulsje)

powtarzające się, niecelowe formy zachowania lub czynności

Czynności natrętne (kompulsje)

zapoczątkowaniem danej czynności i wykonaniem jej do końca.

(opieszałe działanie nie jest spowodowane rytuałami, jest

powtarzające się, niecelowe formy zachowania lub czynności

psychiczne, ujawniające się wbrew woli, realizowane w

(opieszałe działanie nie jest spowodowane rytuałami, jest

objawem pierwotnym)

psychiczne, ujawniające się wbrew woli, realizowane w

sposób stereotypowy, często jako odpowiedź na myśl

objawem pierwotnym)

sposób stereotypowy, często jako odpowiedź na myśl

natrętną. Podejmowane w celu zmniejszenia lęku

Ruminacje myślowe

długotrwały ciąg nieproduktywnych myśli na pewien temat; nie

Ruminacje myślowe

długotrwały ciąg nieproduktywnych myśli na pewien temat; nie

wnikają one do świadomości chorego w ukształtowanej postaci

Rytuał

działanie o wyraźnym początku oraz końcu, które odbywa się

Rytuał

wnikają one do świadomości chorego w ukształtowanej postaci

i z określoną treścią, są one przymusowym działaniem

działanie o wyraźnym początku oraz końcu, które odbywa się

zgodnie ze sztywnym wzorcem i w ustalonej kolejności,

i z określoną treścią, są one przymusowym działaniem

psychicznym, zazwyczaj poprzedzonym natrętną myślą

zgodnie ze sztywnym wzorcem i w ustalonej kolejności,

większość zachowań natrętnych posiada cechy jawnego

psychicznym, zazwyczaj poprzedzonym natrętną myślą

większość zachowań natrętnych posiada cechy jawnego

bądź utajonego rytuału

Cechy myśli natrętnych (obsesji)

Czynności natrętne (Kompulsje)

intruzywność – pojawienie

pojawienie się

się obsesji

obsesji najczęściej

najczęściej jest

jest prowokowane

prowokowane

Definiowane jako

jako powtarzające

powtarzające się

się zachowania

zachowania lub

lub akty

akty

przez zewnętrzne

zewnętrzne bodźce

bodźce; wdzierają

wdzierają się

się one

one ddo świadomości

świadomości wbrew

wbrew woli

woli

psychiczne, które

które ssą podejmowane

podejmowane nie

nie w celu

celu uzyskania

uzyskania

osoby, a ich

ich obecność

obecność przerywa

przerywa aktywność

aktywność psychiczną

psychiczną bądź

bądź ją

ją zaburza,

zaburza,

przyjemności (gratyfikacji),

(gratyfikacji), tak

tak jak

jak w przypadku

przypadku uzależnień,

uzależnień, czy

czy

przede wszystkim

wszystkim na

na skutek

skutek przyciągnięcia

przyciągnięcia uwagi

uwagi

nieakceptowalność – jest

jest spowodowana

spowodowana głównie

głównie obecnością

obecnością negatywnych

negatywnych

zaburzeń kontroli

kontroli impulsów,

impulsów, ale

ale dla

dla redukcji

redukcji niepokoju

niepokoju..

emocji, towarzyszących

towarzyszących obsesjom

obsesjom; poczucie

poczucie braku

braku akceptacji

akceptacji myśli

myśli i

przeżywany niepokój

niepokój mogą

mogą przyjmować

przyjmować różne

różne nasilenie

nasilenie

Główne cechy

cechy kompulsji

kompulsji to

to przede

przede wszystkim

wszystkim powtarzalność

powtarzalność i

subiektywny opór

opór - osoba,

osoba, która

która doświadcza

doświadcza obsesji

obsesji czuje

czuje się

się zmuszona

zmuszona

stereotypowy charakter,

charakter, subiektywne

subiektywne poczucie

poczucie przymusu

przymusu ich

ich

ddo walki

walki z nią,

nią, chcąc

chcąc ograniczyć

ograniczyć jej

jej dominację

dominację w świadomości

świadomości; w związku

związku z

wykonania, zmniejszone

zmniejszone poczucie

poczucie dowolnej

dowolnej kontroli

kontroli nad

nad nimi

nimi oraz

oraz

powyższym stosuje

stosuje różne

różne strategie

strategie kontroli,

kontroli, np

np.. poszukuje

poszukuje wsparcia,

wsparcia,

uzyskana dzięki

dzięki nim

nim przejściowa

przejściowa redukcja

redukcja niepokoju

niepokoju..

unika bodźców,

bodźców, racjonalizuje,

racjonalizuje, próbuje

próbuje rozpraszać

rozpraszać uwagę,

uwagę, wykonuje

wykonuje

kompulsyjne rytuały

rytuały lub

lub stosuje

stosuje inne

inne sposoby

sposoby nautralizacji

nautralizacji niepokoju

niepokoju..

Bardzo często

często próby

próby oporu

oporu są

są nieskuteczne,

nieskuteczne, cco daje

daje poczucie

poczucie utraty

utraty

Kompulsje ssą częściowo

częściowo akceptowane,

akceptowane, choć

choć mimo

mimo wszystko

wszystko

kontroli nad

nad własnymi

własnymi myślami

myślami

postrzegane jako

jako nadmierna

nadmierna i wyolbrzymiona

wyolbrzymiona odpowiedź

odpowiedź nna

ego-dystoniczność

dystoniczność - odzwierciedla

odzwierciedla stopień

stopień w jakim

jakim tematyka

tematyka obsesji

obsesji

poprzedzającą je

je obsesję,

obsesję, a w sytuacji,

sytuacji, której

której nie

nie towarzyszy

towarzyszy

pozostaje w opozycji

opozycji lub

lub odwrotnie

odwrotnie - odpowiada

odpowiada osobistemu

osobistemu postrzeganiu

postrzeganiu

niepokój określane

określane jako

jako całkowicie

całkowicie irracjonalne

irracjonalne i bezsensowne

bezsensowne..

siebie, własnych

własnych kluczowych

kluczowych wartości,

wartości, ideałów

ideałów oraz

oraz zasad

zasad moralnych

moralnych..

Kompulsje występują

występują również

również u osób

osób zdrowych,

zdrowych, najczęściej

najczęściej pod

pod

Myśli, wyobrażenia

wyobrażenia i impulsy

impulsy natrętne

natrętne zazwyczaj

zazwyczaj nie

nie są

są tymi,

tymi, które

które

postacią sprawdzania,

sprawdzania, porządkowania,

porządkowania, mycia,

mycia, magicznych

magicznych zachowań

zachowań

mogłyby zostać

zostać zaakceptowane

zaakceptowane jako

jako zgodne

zgodne z własnym

własnym systemem

systemem wartości

wartości

i zasad

oraz unikania

unikania określonych

określonych przedmiotów

przedmiotów lub

lub sytuacji

sytuacji..

Subkliniczna postać zaburzenia

obsesyjno

Zaburzenia osobowości

typu obsesyjno

Zaburzenia osobowości

komuplsyjnego

kompulsyjnego

 synonim: zachowania obsesyjno

obsesyjno-kompulsyjnego

synonim: zachowania obsesyjno-kompulsyjne

kompulsyjne

Obsessive-Compulsive Personality Disorder

Compulsive Personality Disorder-OCPD

OCPD (DSM

DSM-IV

IV)

(Obsessive-Compulsive Behaviour

Compulsive Behaviour-OCB)

OCB)

Osobowość anankastyczna (ICD-10)

10)

brak kryteriów diagnostycznych dla subklinicznej

postaci OCD

syntoniczne)

 rzadko myśli i/lub czynności natrętne, czasami ruminacje,

rzadko myśli i/lub czynności natrętne, czasami ruminacje,

często perfekcjonizm, nadmierne kontrolowanie się i

niezdecydowanie, zahamowanie w sferze emocjonalno

OCD i subkliniczna postać OCD: objawy postrzegane

jako sprzeczne z własnymi cechami osobowości, stąd

niezdecydowanie, zahamowanie w sferze emocjonalno-

popędowej

jako sprzeczne z własnymi cechami osobowości, stąd

ego

popędowej

 brak szczególnych zależności między OCD, a OCPD;

dystoniczność objawu nie jest czynnikiem

różnicującym

brak szczególnych zależności między OCD, a OCPD;

u chorych z OCD częściej zaburzenia osobowości

różnicującym

u chorych z OCD częściej zaburzenia osobowości

typu unikania, histerycznego, zależnościowego oraz

schizoidalnego

 osobowość typu obsesyjno

OCD i subkliniczna postać OCD: czynnik różnicujący

to określenie wielkości nasilenia objawu, a więc czasu

zajętego przez myśli/czynności natrętne oraz wpływu

kompulsyjnego nie jest

niezmiennym i koniecznym warunkiem dla rozwoju OCD

zajętego przez myśli/czynności natrętne oraz wpływu

na funkcjonowanie

niezmiennym i koniecznym warunkiem dla rozwoju OCD

na funkcjonowanie

 intruzywność

 Definiowane

przez

psychiczne,

osoby,

przyjemności

przede

zaburzeń

 nieakceptowalność

emocji,

przeżywany

 Główne

 subiektywny

stereotypowy

wykonania,

powyższym

uzyskana

unika

kompulsyjne

Bardzo

 Kompulsje

kontroli

postrzegane

 ego

poprzedzającą

pozostaje

niepokój

siebie,

Kompulsje

Myśli,

postacią

mogłyby

oraz

zasad

Subkliniczna postać zaburzenia

typu obsesyjno-komuplsyjnego

Obsessive

(Obsessive

Osobowość anankastyczna (ICD

 obserwowane cechy i zachowania stanowią integralną

 brak kryteriów diagnostycznych dla subklinicznej

obserwowane cechy i zachowania stanowią integralną

część charakteru i osobowości (cechy ego

część charakteru i osobowości (cechy ego-syntoniczne)

postaci OCD

 OCD i subkliniczna postać OCD: objawy postrzegane

ego-dystoniczność objawu nie jest czynnikiem

 OCD i subkliniczna postać OCD: czynnik różnicujący

osobowość typu obsesyjno-kompulsyjnego nie jest

2008-10-04

ZABURZENIA OSOBOWOŚCI TYPU

OBSESYJNO

ZABURZENIA OSOBOWOŚCI TYPU

OBSESYJNO

ZABURZENIA OSOBOWOŚCI TYPU

OBSESYJNO-KOMPULSYJNEGO DSM

KOMPULSYJNEGO DSM-IIV

OBSESYJNO-KOMPULSYJNEGO DSM

KOMPULSYJNEGO DSM-IIV

(Obsessive-Compulsive Personality Disorder

Compulsive Personality Disorder-OCPD)

OCPD)

Osoba przywiązuje

przywiązuje nadmierną

nadmierną wagę

wagę ddo zasad,

zasad, szczegółów,

szczegółów, reguł,

reguł, spisów,

spisów,

Zaburzenie charakteryzuje

charakteryzuje się

się występowaniem,

występowaniem,

porządku, wykazów,

wykazów, organizacji,

organizacji, przy

przy czy

czy główny

główny cel

cel podejmowanej

podejmowanej

aktywności zostaje

zostaje zagubiony

zagubiony..

przyjmującego różne

różne formy,

formy, zainteresowania

zainteresowania

zagadnieniami porządku,

porządku, perfekcjonizmem,

perfekcjonizmem, umysłową

umysłową

Prezentuje perfekcjonizm

perfekcjonizm w działaniu,

działaniu, który

który mma wpływ

wpływ na

na wykonywanie

wykonywanie zadań

zadań

(np.. nie

nie jest

jest w stanie

stanie zrealizować

zrealizować jakiegoś

jakiegoś projektu

projektu ponieważ

ponieważ własne,

własne, zbyt

zbyt

i intrapsychiczną

intrapsychiczną kontrolą

kontrolą..

sztywno określone

określone zasady

zasady nie

nie zostały

zostały zachowane

zachowane i spełnione)

spełnione)..

Nadmiernie poświęca

poświęca się

się pracy

pracy aaż ddo zupełnego

zupełnego braku

braku wolnego

wolnego czasu

czasu i

wycofania się

się z kontaktów

kontaktów z innymi

innymi ludźmi

ludźmi (poświęcenie

(poświęcenie tto nie

nie jest

jest

Dzieje się

się tto kosztem

kosztem łatwości

łatwości przystosowania,

przystosowania,

uzasadnione realnymi

realnymi potrzebami)

potrzebami)..

otwartości, sprawności

sprawności i wydajności

wydajności działania

działania..

Jest nadmiernie

nadmiernie dokładna,

dokładna, skrupulatna,

skrupulatna, bardzo

bardzo konserwatywna

konserwatywna w poglądach

poglądach

Rozpoczyna się

się wwe wczesnym

wczesnym okresie

okresie ppo osiągnięciu

osiągnięciu

związanych z moralnością,

moralnością, etyką,

etyką, wartościami

wartościami (postawa

(postawa tta nie

nie jest

jest

uzasadniona warunkami

warunkami kulturowymi

kulturowymi czy

czy też

też religijnymi)

religijnymi)..

dojrzałości..

nawet, jeśli

jest w stanie

jeśli nie

stanie pozbyć

mają one

pozbyć się

one dla

dla niej

się zużytych,

zużytych, bezwartościowych

wartości sentymentalnej

sentymentalnej..

bezwartościowych przedmiotów

przedmiotów

Może mieć

mieć różne

różne przejawy

przejawy np

np.. poniżej

poniżej podane,

podane, przy

przy

Przejawia niechęć

niechęć ddo podejmowania

podejmowania współpracy

współpracy z innymi

innymi osobami

osobami chyba,

chyba, że

że

zgodzą się

się wykonać

wykonać zadanie

zadanie w sposób

sposób dokładnie

dokładnie taki

taki sam

sam jak

jak ona

ona..

czym diagnostyczne

diagnostyczne jest

jest wystąpienie,

wystąpienie, przynajmniej

przynajmniej

Preferuje bardzo

bardzo oszczędny

oszczędny sposób

sposób wydawania

wydawania pieniędzy,

pieniędzy, które

które

4, z poniżej

poniżej wymienionych

wymienionych:

postrzegane są

są jako

jako coś,

coś, cco należy

należy gromadzić

gromadzić na

na wszelki

wszelki wypadek

wypadek..

Cechuje się

się uporem,

uporem, zaciętością,

zaciętością, nieustępliwością

nieustępliwością

ZABURZENIA OSOBOWOŚCI TYPU

OBSESYJNO

Rytuały wczesnodziecięce

OBSESYJNO-KOMPULSYJNEGO

KOMPULSYJNEGO

(Obsessive-Compulsive Personality Disorder

Compulsive Personality Disorder-OCPD)

OCPD)

osoby z OCPD

OCPD rzadko

rzadko doświadczają

doświadczają występowania

występowania myśli

myśli

(objawy OC jako wariant prawidłowych zachowań związanych

z rozwojem psychicznym)

bądź czynności

czynności natrętnych,

natrętnych, czasami

czasami pojawiają

pojawiają się

się

ruminacje, często

często perfekcjonizm,

perfekcjonizm, nadmierne

nadmierne kontrolowanie

kontrolowanie

się i niezdecydowanie,

niezdecydowanie, zahamowanie

zahamowanie w sferze

sferze emocjonalno

emocjonalno-

 w wieku

wieku 2,5 roku

roku zrytualizowane

zrytualizowane zachowania

zachowania ssą widoczne

widoczne u

popędowej

większości dzieci

dzieci (sprawdzanie,

(sprawdzanie, dotykanie

dotykanie przedmiotów,

przedmiotów,

najczęściej podczas

podczas jedzenia,

jedzenia, kąpieli

kąpieli oraz

oraz kładzenia

kładzenia się

się

OCPD: wiele

wiele cech

cech wspólnych

wspólnych z całościowymi

całościowymi zaburzeniami

zaburzeniami

spać).. Przyczyny

Przyczyny: wzrost

wzrost poziomu

poziomu lęku

lęku w momencie

momencie separacji

separacji

rozwoju w postaci

postaci braku

braku spontaniczności

spontaniczności w kontaktach

kontaktach z

z rodzicami,

rodzicami, przejaw

przejaw dążności

dążności dziecka

dziecka do

do sprawowania

sprawowania

innymi ludźmi,

ludźmi, potrzeby

potrzeby zachowania

zachowania identyczności,

identyczności,

kontroli nad

nad otoczeniem

otoczeniem..

stereotypowych zainteresowań,

zainteresowań, formalizmu

formalizmu

rytuały wczesnodziecięce

wczesnodziecięce to

to przejaw

przejaw prawidłowego

prawidłowego rozwoju

rozwoju

niektórzy pacjenci

pacjenci z OCPD

OCPD wykazywali

wykazywali w okresie

okresie

psychicznego, zapobiegają

zapobiegają narastaniu

narastaniu lęku,

lęku, ssą włączone

włączone w

dzieciństwa opóźniony

opóźniony rozwój

rozwój mowy,

mowy, problemy

problemy w

prawidłowe funkcjonowanie

funkcjonowanie oraz

oraz proces

proces socjalizacji,

socjalizacji, narzucają

narzucają

interakcjach społecznych,

społecznych, opóźniony

opóźniony rozwój

rozwój motoryczny,

motoryczny,

pewne reguły

reguły w życiu

życiu codziennym

codziennym..

stereotypowe zainteresowania,

zainteresowania, (cechy

(cechy typowe

typowe dla

dla

całościowych zaburzeń

zaburzeń rozwoju)

rozwoju)

Rytuały wczesnodziecięce

Przesądy

 ook.. 80

80 tys

tys.. różnych

różnych przesądów

przesądów (Hand,

(Hand, 1956

1956)..

około 4 r..ż ilość

ilość rytuałów

rytuałów wczesnodziecięcych

wczesnodziecięcych ulega

ulega redukcji,

redukcji,

Cel zachowań

zachowań : w większości

większości ochrona

ochrona przez

przez nieszczęściem

nieszczęściem lub

lub

dzieci łatwiej

łatwiej przystosowują

przystosowują się

się do

do zachodzących

zachodzących zmian

zmian;

pechem; najpopularniejsze

najpopularniejsze: odpukiwanie

odpukiwanie w niemalowane

niemalowane

sporadycznie pojawiają

pojawiają się

się ddo wieku

wieku 8-9 lat

lat

drzewo, unikanie

unikanie czarnych

czarnych kotów

kotów oraz

oraz liczby

liczby 113 (wspólne

(wspólne

dla różnych

różnych kręgów

kręgów kulturowych)

kulturowych); nigdy

nigdy przesądy

przesądy nie

nie ssą

 u dzieci

dzieci 5-6 letnich

letnich zrytualizowane

zrytualizowane czynności

czynności zaczynają

zaczynają

wkraczać w obszar

obszar zabaw

zabaw grupowych,

grupowych, które

które zazwyczaj

zazwyczaj

związane z myciem,

myciem, pielęgnacją,

pielęgnacją, kosmetyką

kosmetyką..

odbywają się

się wg

wg ściśle

ściśle ustalonych

ustalonych reguł

reguł (Rubin

(Rubin i wsp

wsp.., 1983

1983),

), a

około 7 r..ż.. mogą

mogą również

również dotyczyć

dotyczyć zbierania

zbierania i

charakter, tematyka i nasilenie powszechnie

występujących przesądów różni się znacznie od objawów

kolekcjonowania przedmiotów

przedmiotów..

występujących przesądów różni się znacznie od objawów

właściwych OCD.

Rytuały występujące w przebiegu OCD upośledzają

aktywność chorego, są przyczyną dużego dyskomfortu

właściwych OCD.

wśród dzieci z OCD częstość występujących przesądów i

aktywność chorego, są przyczyną dużego dyskomfortu

i niejednokrotnie społecznej izolacji.

wśród dzieci z OCD częstość występujących przesądów i

ich charakter nie różni się od powszechnie spotykanych

i niejednokrotnie społecznej izolacji.

ich charakter nie różni się od powszechnie spotykanych

(Obsessive

1. Osoba

Zaburzenie

porządku,

aktywności

przyjmującego

2. Prezentuje

zagadnieniami

(np

sztywno

3. Nadmiernie

wycofania

Dzieje

uzasadnione

otwartości,

4. Jest

związanych

Rozpoczyna

uzasadniona

dojrzałości

5. Nie

nawet,

Nie jest

nie mają

niej wartości

6. Przejawia

Może

zgodzą

czym

7. Preferuje

postrzegane

8. Cechuje

ZABURZENIA OSOBOWOŚCI TYPU

(Obsessive

(objawy OC jako wariant prawidłowych zachowań związanych

 osoby

bądź

ruminacje,

się

większości

najczęściej

 OCPD

spać)

rozwoju

innymi

kontroli

stereotypowych

 rytuały

 niektórzy

psychicznego,

dzieciństwa

prawidłowe

interakcjach

pewne

stereotypowe

całościowych

 około

Cel

dzieci

pechem

sporadycznie

drzewo,

dla

związane

wkraczać

odbywają

około

 charakter, tematyka i nasilenie powszechnie

kolekcjonowania

Rytuały występujące w przebiegu OCD upośledzają

2008-10-04

Fenomenologia

zaburzenia obsesyjno

Fenomenologia

zaburzenia obsesyjno

Fenomenologia

zaburzenia obsesyjno-kompulsyjnego

kompulsyjnego

zaburzenia obsesyjno-kompulsyjnego

kompulsyjnego

brak różnic

różnic w zakresie

zakresie fenomenologii

fenomenologii objawów

objawów

czynności natrętne

natrętne: rytuały

rytuały czystościowe

czystościowe (885%),

powtarzanie wykonywanych

wykonywanych czynności

czynności (51

51%),

), natrętne

natrętne

OC wśród

wśród chorujących

chorujących (dzieci,

(dzieci, młodzież,

młodzież,

sprawdzanie (46

46%),

), dotykanie

dotykanie przedmiotów

przedmiotów (220%),

przymusowe liczenie

liczenie (118%),

), układanie

układanie i porządkowanie

porządkowanie

dorośli) z różnych

różnych kręgów

kręgów kulturowych

kulturowych (USA,

(USA,

rzeczy (117%),

), przymus

przymus gromadzenia

gromadzenia bezwartościowych

bezwartościowych

Dania, Hiszpania,

Hiszpania, Japonia,

Japonia, Indie,

Indie, Turcja)

Turcja)

przedmiotów, rytuały

rytuały związane

związane z liczeniem,

liczeniem,

wykonywaniem czynności

czynności określoną

określoną ilość

ilość razy,

razy,

różnorodne objawy

objawy (u

(u ook.. 90

90% pacjentów

pacjentów

poruszaniem się

się w szczególny

szczególny sposób,

sposób, trudności

trudności w

równolegle występuje

występuje kilka),

kilka), których

których treść

treść i

podejmowaniu decyzji

decyzji

nasilenie zmienia

zmienia się

się w czasie

czasie (remisje)

(remisje); często

często

nagłe zmiany

zmiany obrazu

obrazu klinicznego

klinicznego

myśli natrętne

natrętne: obawy

obawy związane

związane z brudem

brudem i zarazkami

zarazkami

40%)), powiązane

powiązane z zachowaniami

zachowaniami typu

typu unikania

unikania; obawa,

obawa,

wyraźna tendencja

tendencja do

do ukrywania

ukrywania objawów

objawów przed

przed

coś strasznego

strasznego może

może się

się przytrafić

przytrafić kochanym

kochanym osobom

osobom

24%)), potrzeba

potrzeba porządku

porządku i symetrii

symetrii (117%)), myśli

myśli

otoczeniem

natrętne związane

związane z religią,

religią, seksem

seksem

Spektrum zaburzeń

obsesyjno

Spektrum zaburzeń

Kategorie zaburzeń spektrum OCD

obsesyjno-kompulsyjnych

kompulsyjnych

(Hollander i Benzaquen, 1993)

zaburzenia typu somatopodobnych

(dysmorfofobia, hypochondria, depoersonalizacja)

istnienie podobnych cech klinicznych

w przypadku zaburzenia obsesyjno

(dysmorfofobia, hypochondria, depoersonalizacja)

w przypadku zaburzenia obsesyjno-

kompulsyjnego i niektórych schorzeń zasadnicze

objawy: myśli natrętne, powtarzalne zachowania,

(pląsawica Sydenhama,

pląsawica Huntingtona, parkinsonizm, zespół Gilles de la

Tourette’a, pewne postacie padaczki, autyzm, zespół

objawy: myśli natrętne, powtarzalne zachowania,

rytuały

Tourette’a, pewne postacie padaczki, autyzm, zespół

Aspergera, przetrwałe zaburzenia rozwojowe)

rytuały

Aspergera, przetrwałe zaburzenia rozwojowe)

wiek pojawienia się zaburzenia,

przebieg kliniczny, współwystępowanie innych

(trichotillomania, kompulsje

seksualne, kleptomania, piromania)

przebieg kliniczny, współwystępowanie innych

schorzeń, przypuszczalna etiologia, odpowiedź

na leczenie farmakologiczne i behawioralne.

zaburzenia odżywiania (jadłowstręt psychiczny, bulimia)

(jadłowstręt psychiczny, bulimia)

zaburzenia typu schizo-obsesyjnych i schizo

obsesyjnych i schizo-afektywnych

afektywnych

Spektrum zaburzeń obsesyjno-kompulsyjnych:

kompulsyjnych:

wymiary diagnostyczne

Zaburzenia somatopodobne

i dysocjacyjne

 dysmorfofobia

dysmorfofobia

 hipochondria

hipochondria

 depersonalizacja

depersonalizacja

 pląsawica Sydenhama

pląsawica Sydenhama

 pląsawica Huntingtona

pląsawica Huntingtona

 parkinsonizm

parkinsonizm

 zespół Gilles de la Tourette’a

zespół Gilles de la Tourette’a

 pewne postacie padaczki

pewne postacie padaczki

 autyzm wczesnodziecięcy

autyzm wczesnodziecięcy

 zespół Aspergera

zespół Aspergera

 trichotillomania

trichotillomania

 kompulsje seksualne

kompulsje seksualne

 kleptomania

kleptomania

 piromania

piromania

 kompulsje kupowania

kompulsje kupowania

 patologiczny hazard

patologiczny hazard

 zachowania samouszkadzające

zachowania samouszkadzające

 osobowość antyspołeczna

osobowość antyspołeczna

 osobowość typu „borderline”

osobowość typu „borderline”

 jadłowstręt psychiczny

jadłowstręt psychiczny

 napady objadania się

napady objadania się

 OCD z zaburzeniami postrzegania

OCD z zaburzeniami postrzegania

 schizofrenia z objawami OC

schizofrenia z objawami OC

 OCD z cechami schizotypowymi

OCD z cechami schizotypowymi

wymiary diagnostyczne

impulsywność

w obu przypadkach pacjent nie jest w stanie opóźnić,

kompulsyjność – impulsywność

OCD

objawy

obsesyjno-

kompulsyjne

Zaburzenia o podłożu

neurologicznym

w obu przypadkach pacjent nie jest w stanie opóźnić,

zahamować zachowań; zachowania kompulsyjne powodują

narastanie dyskomfortu, celem impulsywnych jest

dostarczenie przyjemności

Zaburzenia kontroli

impulsów

w tym

Impulsywne zaburzenia

osobowości

motoryczny

z jednej strony OCD z izolowanymi myślami natrętnymi,

kognitywno – motoryczny

z jednej strony OCD z izolowanymi myślami natrętnymi,

hypochondria, depersonalizacja, dysmorfofobia, z drugiej

strony OCD z przeważającymi czynnościami natrętnymi,

zespół Gilles de la Tourette’a, trichotilomania

słaby wgląd

z jednej strony OCD ze słabym wglądem lub dysmorofobia,

dobry wgląd - słaby wgląd

Zaburzenia odżywiania

z jednej strony OCD ze słabym wglądem lub dysmorofobia,

z drugiej strony OCD z dobrym wglądem

Zaburzenia typu schizo

Zaburzenia typu schizo-

obsesyjnych i schizo

obsesyjnych i schizo-

afektywnych

 czynności

 brak

powtarzanie

sprawdzanie

przymusowe

dorośli)

rzeczy

Dania,

przedmiotów,

wykonywaniem

 różnorodne

poruszaniem

równolegle

podejmowaniu

nasilenie

 myśli

nagłe

(40

 wyraźna

żże coś

(24

natrętne

 zaburzenia typu somatopodobnych

 założenie:

założenie: istnienie podobnych cech klinicznych

 zaburzenia o podłożu neurologicznym

zaburzenia o podłożu neurologicznym (pląsawica Sydenhama,

 zaburzenia kontroli impulsów

zaburzenia kontroli impulsów (trichotillomania, kompulsje

 inne cechy:

inne cechy: wiek pojawienia się zaburzenia,

 zaburzenia odżywiania

 zaburzenia typu schizo

Spektrum zaburzeń obsesyjno

kompulsyjność

kognitywno

dobry wgląd

2008-10-04

Zagadnienia epidemiologiczne

do końca lat 70. XX w. OCD uważane za schorzenie

sporadycznie występujące = sporadycznie rozpoznawane

początek w różnych okresach życia, wiek osób

chorujących od 19,3 do 25,6 lat; dzieci

pierwszy epizod

sporadycznie występujące = sporadycznie rozpoznawane

najczęściej w 7-8 r.ż., śr. wiek 10,1+

8 r.ż., śr. wiek 10,1+\- 3,52

3,52

badania Epidemiologic Catchment Area (ECA):

rozpowszechnienie OCD 1,6%

zbliżoną częstość występowania OCD, podobny

charakter i nasilenie objawów wśród osób obu płci

IV miejsce wśród

najczęściej rozpoznawanych zaburzeń psychicznych w

USA

charakter i nasilenie objawów wśród osób obu płci

(częstsze występowanie OCD wśród dorosłych kobiet?)

USA

(częstsze występowanie OCD wśród dorosłych kobiet?)

Kanada, Korea Pd, Puerto Rico, Nowa Zelandia, Niemcy,

Tajwan)

młodszych chłopców, wśród adolescentów brak istotnych

różnic

Tajwan) - rozpowszechnienie OCD 1,1%

rozpowszechnienie OCD 1,1%-1,8% (Tajwan

1,8% (Tajwan -

0,4%)

Etiopatogeneza – czynniki genetyczne

czynniki genetyczne

i badania neuroobrazowe

 rola jąder podstawnych (głównie jądra ogoniastego) i ich

połączeń z korą czołową (połączenia obejmujące korę

oczodołowo

oczodołowo-czołową, zakręt obręczy i jądro ogoniaste)

czołową, zakręt obręczy i jądro ogoniaste)

występowanie w rodzinach pacjentów cech lub objawów obsesyjno-

kompulsyjnych (np. Lenane i wsp., 1990; Pauls i wsp., 1995)

zgodność występowania objawów OC wśród bliźniąt

monozygotycznych między 53% a 87%

i neuroendokrynne

 dysfunkcja układu serotoninergicznego

dysfunkcja układu serotoninergicznego - rola w

rola w

monozygotycznych między 53% a 87%

patogenezie OCD

sposób dziedziczenia nie określony, różnice w polimorfizmie genów

receptorowych układu dopaminergicznego (D2) u osób z OCD (osoby

z OCD i tikami gen dla receptora D4)

Czynniki neuroimmunoloiczne

 możliwość ujawnienia się OCD lub narastania objawów w

z OCD i tikami gen dla receptora D4)

możliwość ujawnienia się OCD lub narastania objawów w

wyniku autoimmunizacji paciorkowcowej

 gorączka reumatyczna potencjalny model mechanizmu

związek między występowaniem OCD a genem dla receptora

serotoninergicznego 5

serotoninergicznego 5-HT 2C i genem dla transportera serotoniny

HT 2C i genem dla transportera serotoniny

gorączka reumatyczna potencjalny model mechanizmu

patofizjologicznego

 przeciwciała antyneuronalne, wytworzone w odpowiedzi

 interakcja kilku lub kilkunastu genów

przeciwciała antyneuronalne, wytworzone w odpowiedzi

na obecność antygenu ściany komórkowej paciorkowca

beta

 geny determinują raczej pojawienie się objawów OC

hemolizującego z grupy A, wchodzą w reakcję

krzyżową z okolicą jądra ogoniastego

PANDAS

obecność OCD i/lub zaburzeń tikowych

 początek zaburzenia w okresie dzieciństwa (przed

OCD

okresem dojrzewania)

 epizodyczny przebieg w zakresie nasilenia objawów

epizodyczny przebieg w zakresie nasilenia objawów

(nagły początek lub dramatyczne epizody narastania

ciężkości objawów)

 wyraźny związek z zakażeniem wywołanym przez

Model behawioralny

wyraźny związek z zakażeniem wywołanym przez

paciorkowce beta

hemolizujace z grupy A (wzrost

nasilenia objawów czasowo związany z infekcją: dodatnie

posiewy z gardła, wzrost mian przeciwciał przeciw

paciorkowcowych )

 występowanie nieprawidłowości w badaniu

występowanie nieprawidłowości w badaniu

neurologicznym; podczas epizodu zaostrzenia wyraźne

są objawy nadruchliwości i ruchy przygodne, o

charakterze pląsawiczym

 do końca lat 70. XX w. OCD uważane za schorzenie

 początek w różnych okresach życia, wiek osób

chorujących od 19,3 do 25,6 lat; dzieci- pierwszy epizod

najczęściej w 7

 badania Epidemiologic Catchment Area (ECA):

 zbliżoną częstość występowania OCD, podobny

rozpowszechnienie OCD 1,6% - IV miejsce wśród

 dzieci: znacznie częstsze występowanie OCD wśród

 Weissman i wsp. (1994): badania epidemiologiczne (USA,

dzieci: znacznie częstsze występowanie OCD wśród

młodszych chłopców, wśród adolescentów brak istotnych

Weissman i wsp. (1994): badania epidemiologiczne (USA,

Kanada, Korea Pd, Puerto Rico, Nowa Zelandia, Niemcy,

Zmiany neuroanatomiczne

Zmiany neuroanatomiczne i badania neuroobrazowe

Etiopatogeneza

rola jąder podstawnych (głównie jądra ogoniastego) i ich

połączeń z korą czołową (połączenia obejmujące korę

 występowanie w rodzinach pacjentów cech lub objawów obsesyjno

Układy neuroprzekaźnikowe

Układy neuroprzekaźnikowe i neuroendokrynne

 zgodność występowania objawów OC wśród bliźniąt

 sposób dziedziczenia nie określony, różnice w polimorfizmie genów

Czynniki neuroimmunoloiczne

 związek między występowaniem OCD a genem dla receptora

interakcja kilku lub kilkunastu genów

geny determinują raczej pojawienie się objawów OC

beta-hemolizującego z grupy A, wchodzą w reakcję

 obecność OCD i/lub zaburzeń tikowych

początek zaburzenia w okresie dzieciństwa (przed

okresem dojrzewania)

paciorkowce beta-hemolizujace z grupy A (wzrost

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: