Dietetyka pediatryczna 01.10.2010r.semestr V
ALERGIE POKARMOWE
Niepożądane reakcje pokarmowe:-Toksyczne: - egzogenne lub endogenne toksyny - trucizny powstałe podczas przetwarzania żywności- Nietoksyczne: - alergia pokarmowa - nietolerancja pokarmowa - pseudoalergia pokarmowa – zaburzenia gastryczne
Alergia pokarmowa – rozwija się w przebiegu nadwrażliwości na niezdegradowane alergeny pokarmowe, kontaktujące się z niedojrzałą morfologicznie i czynnościowo błoną śluzową przewodu pokarmowego. Występuje u 2 – 8% dzieci.
To występowanie dolegliwości oraz zaburzenia funkcjonowania przewodu pokarmowego lub ogólnoustrojowych w wyniku uaktywnienia się mechanizmów immunologicznych reakcji na alergeny.
Czynniki sprzyjające:- czynniki dziedziczne: - choroby alergiczne u rodziców- czynniki środowiskowe: - nieprawidłowa dieta (wczesne karmienie mlekiem krowim, wprowadzenie glutenu)- czynniki wspomagające - zaburzenia odporności - niedojrzałość i infekcje przewodu pokarmowego - nabyte defekty enzymatyczne
Alergie IgE – zależne:- przewód pokarmowy: - zespół objawów alergicznych ze strony jamy ustnej, przełyku i jelit - żołądkowo-jelitowa reakcja anafilaktyczna- skóra: - pokrzywka, wysypki i rumienie - obrzęk naczynioworuchowy- układ oddechowy: - ostry nieżyt błony śluzowej nosa i spojówek - skurcz oskrzeli- uogólnione: - wstrząs anafilaktyczny
Czas wystąpienia raekcji alergicznej – natychmiastowe < 2h.
Niektóre reakcje mogą mieć mechanizm IgE zależny i IgE niezależny, wtedy czas wystąpienia reakcji alergicznej jest zmienny. IgE niezależne-reakcja rozwija się do kilku dni.
Objawy anafilaksji:- gwałtowne nudności, ból brzucha, wymioty i/lub biegunka
- objawy anafilaksji z innych narządów
Objawy anafilaksji wywołane przez alergeny pokarmowe mogą zakończyć się śmiercią.
Uogólniona reakcja anafilaktyczna wymagać może w 1/2 - 1/3 przypadków leczenia w OITDz. Objawy często występują wcześniej, lecz o mniejszym nasileniu. Chorzy to głównie młodzież i młodzi dorośli.
Typ (IV) komórkowy reakcji pokarmowej – występuje w obecności zaktywowanych limfocytów T w błonie śluzowej przewodu pokarmowego oraz komórek pamięci immunologicznej dla alergenow pokarmowych.
Alergie komórkowo – zależne:- przewód pokarmowy: - zapalenie jelit: cienkiego, grubego, odbytnicy - enteropatia wywołana przez pokarm- skóra: - atopowe zapalenie skóry - opryszczkowe zapalenie skóry- układ oddechowy: - hemosyderoza wywołana przez pokarm
Eozynofilowy naciek błony śluzowej całego przewodu pokarmowego:- eozynofilowe zapalenie przełyku- eozynofilowe zapalenie żołądka i jelitObjawy:- refluks żołądkowo-przełykowy- wydłużenie brodawek- brak cech rasculitis (zapalenie naczyń)- u ok. 50% eozynofilia obwodowa
U niemowląt objawy zwężenia odźwiernika ze zwężeniem drogi odpływu (histologicznie-naciek z eozynofilów), w wyniku tych zmian występują po posiłkowe chlustające wymioty. Objawy:- spadek masy ciała - brak przyrostu masy ciała
Eozynowe zapalenie jelita cienkiego i/lub okrężnicy wywołane pokarmem (Enterocolitis) występuje u dzieci: - powyżej 3 miesiąca życia po wprowadzeniu do diety mieszanek mlecznych lub sojowych - u starszych w wyniku uczulenia na ziarna zbóż, skorupiaki i mięczaki Objawy:- chlustające wymioty w 1-3h po posiłku - biegunka
Enteropatia wywołana pokarmem: - Obraz histopatologiczny – nieciągły zanik kosmków, któremu towarzyszy naciek limfocytarny z nielicznymi eozynofilami - Obraz kliniczny – u 80% łagodna (umiarkowana biegunka) steatrrohea (tłuszczowy stolec) w pierwszych miesiącach życia; słaby przyrost masy ciała
Kontaktowe zapalenie skóry u osób pracujących w przetwórstwie surowych ryb lub skorupiaków, mięsa i jaj. Objawy:- dermatitis herpetiformis – wysypka zlokalizowana na powierzchni wyprostowanych kończyn, nad stawami i na pośladkach Postępowanie dietetyczne: - eliminacja z pożywienia alergenu na 8 tygodni – ustąpienie objawów klinicznych - po ok. 12 tygodniach – normalizują się zmiany histopatologiczne - test prowokacyjny wywołuje objawy wcześniej obserwowane
Alergia pokarmowa mieszana – występuje atopowe zapalnie skóry (manifestacja skórna), w 30-60% alergia pokarmowa. Zaczyna się zazwyczaj w okresie niemowlęcym. Objawy:- typowe rozmieszczenie zmian - silny świąd Przewlekły przebieg z zaostrzeniami: alergenowi swoiste IgE związane z komórkami Largenhansa odgrywają rolę nietradycyjnych receptorów.
Częstość alergii pokarmowych: - niemowlęta > 6% - dzieci powyżej 3 lat < 4% - w całej populacji ok. 4%
Alergie pokarmowe to najczęstsza przyczyna reakcji anafilaktycznych.
Najczęstsze alergeny u dzieci: - białka mleka krowiego: - β-laktoglobulina - α-laktoglobulina - kazeina - białko jaja - soja - orzechy - ryby - mąki
Rozpoznawanie alergii pokarmowych: ustalenie związku pomiędzy spożyciem określonego produktu, a wystąpieniem objawów ze strony przewodu pokarmowego lub objawów ogólnoustrojowych.
Po przeprowadzeniu prób prowokacji wywiad: - rodzaj pokarmu wywołującego objaw - czas pomiędzy spożyciem a objawami - kiedy obserwowano ostatnią reakcję - czy wcześniej występowały objawy Ostateczne rozpoznanie można postawić po przeprowadzeniu podwójnie ślepej próby kontrolowanej placebo.
Profilaktyka alergii pokarmowych: Pierwotna: - zapobieganie chorobom alergicznym wśród dzieci predysponowanych do atopi - opóźnienie kontaktu dziecka z potencjalnie alergizującym pokarmem - karmienie piersią co najmniej do 5 miesiąca - stosowanie mieszanek hipoalergicznych - nie stosowanie produktów opartych na soi - profilaktyka 12 miesięczna Wtórna: - zmniejszenie lub eliminowanie wystąpienia alergii Ciąża i laktacja: - dieta eliminacyjna - unikanie pokarmów alergizujących (Rygorystyczna dieta może doprowadzi do niedożywienia płodu!)
Hydrolizaty białka – produkty rozkłady w procesie hydrolizy enzymatycznej długołańcuchowych białek zwierzęcych na mniejsze fragmenty, a nawet elementarne aminokwasy.
Homogenaty mięsne – przygotowywane są z mięsa kury, indyka lub królika, na wywarze z jarzyn oraz dodatkiem oliwy z oliwek lub oleju ze słonecznika, fruktozy lub polimerów glukozy. Stosowane przy braku poprawy po dietach eliminacyjnych lub nietolerancji mieszanek mleko zastępczych.
Leczenie alergii pokarmowych: - ścisła eliminacja alergenu - edukacja: - informowanie o zawartości alergenu w produkcie - rozpoznawanie objawów alergii - postępowanie w reakcji anafilaktycznej - czytanie etykiet Wywołana białkiem mleka krowiego (kazeina): - hydrolizaty o Wysokiem stopniu hydrolizy - mieszanki zawierające wolne aminokwasy Nie należy stosować mleka innych zwierząt, np. koziego ponieważ występują częste reakcje krzyżowe. Preparaty sojowe stosujemy u dzieci powyżej 6 miesiąca życia i tylko w reakcjach IgE-zależnych, gdy wynik próby prowokacji soi jest ujemny.
kasiak1593