Łuszczycowe zapalenie stawów
Łuszczycowe zapalenie stawów jest to skojarzenie przewlekłego postępującego zapalenia stawów z łuszczycą skóry i paznokci.
Częstość występowania łuszczycy w populacji ocenia się w przybliżeniu na ok.1-2%. Częstość występowania łuszczycowego zapalenia stawów natomiast na ok.0,10%. Mężczyźni chorują tak samo często jak kobiety.
Etiologia łzs. Nie jest znana. Istnieją przesłanki przemawiające za tym, że w rozwoju łuszczycy odgrywa rolę predyspozycja genetyczna.
Obraz mikroskopowy łzs. Jest podobny do rzs., nie stwierdza się jednak obecności charakterystycznej ziarniny reumatoidalnej i guzków reumatoidalnych.
Przebieg choroby. Początek łzs. przypada zwykle między 20 a 40 rokiem życia, może mieć on charakter ostry połączony z gorączką i znacznym przyśpieszeniem OB.
W przebiegu łzs. Dochodzi do powstania bólu, obrzęku, ograniczenia ruchomości, zesztywnienia i zniekształcenia stawów. Zmiany stawowe przypominają rzs. , są jednak mniej symetryczne i częściej dotyczą kończyn dolnych oraz paliczków dystalnych. Zmiany na skórze lub paznokciach rozwijać się mogą niekiedy równocześnie ze zmianami stawowymi, mogą je wyprzedzać lub rozwijać się później niż zmiany stawowe. Łuszczyca skóry może niekiedy być przez chorego lub lekarza nie zauważona. Dotyczy to głównie umiejscowienia w szparze pośladkowej, naokoło pępka lub w przypadkach pojedynczych ognisk na skórze głowy.
Obecnie rozróżnia się 5 podstawowe postaci łzs.:
1) łzs z zajęciem głównie stawów międzypaliczkowych dalszych, zaczerwienienie i rozdęte stawy są niekiedy określane mianem paliczków rzodkiewkowych;
2) łzs z zajęciem jednego lub niewielu stawów, zmiany stawowe są na ogół asymetryczne;
3) łzs z zajęciem wielu stawów przypominające rzs;
4) łzs okaleczające o typie arthritis mutilans, liza paliczków doprowadzić może do powstania lornetkowanych palców rąk i stóp. Dość często dochodzi także do usztywnienia stawów;
5) łzs z zajęciem stawów krzyżowo- biodrowych i kręgosłupa.
Zmiany w stawach krzyżowo- biodrowych o typie zzsk. Mogą być jednostronne lub obustronne, a niekiedy nie występują wcale. W wyższych odcinkach kręgosłupa może dojść do ograniczenia jego ruchomości lub do całkowitego usztywnienia podobnie jak zzsk. Obraz radiologiczny łzs kręgosłupa może być identyczny jak zzsk. Może również wykazywać pewne cechy odrębne, polegające na mniejszej symetrii w rozwoju syndesmofitów, powstaniu parasyndesmofitów: o typie otwartej klamry, dziobów papuzich lub przecinków oraz na współistnieniu zmian zwyrodnieniowych
Obraz radiologiczny stawów obwodowych przypomina rzs. Charakteryzuje się jednak mniejszą symetrią, a ponadto wykazuje pewne cechy odrębne, polegające na zajęciu stawów międzypaliczkowych dalszych, występowaniu lizy paliczków, szczególnie paluchów. Liza paliczków doprowadzić może do powstania charakterystycznych zmian przypominających zatemperowany ołówek w skuwce.
W różnicowaniu uwzględnić należy głównie Zespół Reitera, dnę, chorobę zwyrodnieniową stawów i surowiczoujemne rzs. Zmiany paznokci należy różnicować z grzybicą
W leczeniu podstawowym łzs. stosuje się sole złota w dawkach analogicznych jak w rzs. W przypadkach dużej aktywności procesu chorobowego, głównie w warunkach klinicznych podaje się leki immunopresyjne, głównie cyklofosfamid w dawkach podanych przy leczeniu zzsk. I rzadziej, ze względu na objawy uboczne, metotreksat. Nie należy podawać leków przeciwmalarycznych, gdyż nasilają one zmiany skórne. W przypadkach niezbyt aktywnych przy zaostrzeniu dolegliwości podaje się niestereoidowe leki przeciwzapalne. Zmiany skórne wymagają kontroli dermatologicznej.
Rokowanie w większości przypadków łzs jest dość dobre, szczególnie w tych przypadkach, w których zajęte są tylko pojedyncze stawy, a okresy remisji są długotrwałe. W części przypadków, przy współistniejących zmianach w kręgosłupie i w stawach bliższych i dystalnych kończyn o przebiegu ciągłym, postępującym, rokowanie jest niepomyślne i sprawa chorobowa szybko prowadzi do kalectwa.
fizjo.awf