Źródła finansowanie działalności MSP w PL.pdf

MGR ALEKSANDRA JASTRZĘBSKA

ŹRÓDŁA FINANSOWANIA DZIAŁALNOŚCI

MAŁYCH I ŚREDNICH PRZEDSIĘBIORSTW

W POLSCE

Wstęp

Unia Europejska już dawno doceniła znaczenie małych i śred-

nich przedsiębiorstw w gospodarce. Są one bowiem głównym źró-

dłem nowych miejsc pracy, innowacji, dynamizmu gospodarczego.

W Unii Europejskiej istnieje ponad 19 milionów MSP, które stano-

wią prawie 99% wszystkich podmiotów gospodarczych dając pracę

74 milionom osób. 1 Również w Polsce udział ten nie odbiega od

analogicznego udziału odnotowanego w UE. W 2003 roku funkcjo-

nowało na krajowym rynku ponad 3,5 miliona MSP, które stanowiły

99,85% wszystkich przedsiębiorstw. 2

1 Rozszerzenie Unii Europejskiej. Czego mogą oczekiwać przedsię-

biorstwa z nowych państw członkowskich. Pytania i odpowiedzi,

Komisja Europejska, Dyrekcja Generalna do Spraw Przedsiębior-

czości, maj 2003, str.15.

2 K.Wach, G. Wielgus, Tendencje rozwojowe małych i średnich

przedsiębiorstw w Polsce w latach 1991-2003, str. 70, [w:] J. Brdu-

lak, M. Kulikowski [red], Przedsiębiorczość stymulatorem rozwoju

gospodarczego, Instytut Wiedzy, Warszawa 2004.

ALEKSANDRA JASTRZĘBSKA

Integracja z Unią daje polskim przedsiębiorstwom z jednej stro-

ny możliwość dostępu do olbrzymiego 500 milionowego rynku

konsumenckiego, z drugiej strony zmusza do konfrontacji z 19

milionami firm unijnych. 3

Funkcjonowanie i rozwój każdego podmiotu gospodarczego, w

tym także firm z sektora MSP wymaga odpowiednich nakładów

kapitałowych, które są niezbędne do bieżącej działalności. Opty-

malne określenie rodzaju i wielkości kapitału warunkują zdobycie i

utrzymanie pozycji oraz dalszy rozwój przedsiębiorstwa na konku-

rencyjnym rynku.

Najczęściej wskazywaną przez polskich przedsiębiorców barie-

rą uniemożliwiającą rozwój firm w Polsce jest właśnie brak dostępu

do taniego kapitału. Dlatego tworzenie oraz realizacja strategicznej

wizji firmy w zakresie finansowania powinno mieć miejsce w każ-

dym, nawet najmniejszym podmiocie gospodarczym. Strategia ta

winna być procesem dynamicznym, to znaczy, że po zaplanowaniu i

wdrożeniu określonego działania, na podstawie stale zdobywanej

wiedzy i informacji, należy dokonywać bieżących modyfikacji w

stosunku do wcześniejszych zamierzeń. 4

Niezbędnym elementem strategii opracowanej przez przedsię-

biorstwo jest określenie celu (zarówno w krótkim jak i w długim

okresie), który planuje osiągnąć oraz sposób jego realizacji. Krótko-

okresowym celem finansowym większości przedsiębiorstw jest

zapewnienie płynności finansowej czyli ciągłości działania, poprzez

zdolność do terminowego regulowania zobowiązań, czy prowadze-

nia odpowiedniej gospodarki aktywami obrotowymi. Długookreso-

wym celem jest natomiast maksymalizacja wartości firmy poprzez

3 B. Piasecki, A. Rogut, E. Stawosz, S. Johnson, D. Smallbone,

Warunki prowadzenia działalności gospodarczej przez MSP w Pol-

sce i krajach Unii Europejskiej, Polska Agencja Rozwoju Przedsię-

biorczości, Warszawa 2002., str. 39 oraz Rozszerzenie Unii Euro-

pejskiej. Czego mogą oczekiwać przedsiębiorstwa …., str.15.

4 red. W. Pluta, Finanse małych i średnich przedsiębiorstw, PWE,

Warszawa 2004, str.30.

Źródła finansowania działalności małych i średnich przedsię-

biorstw w Polsce

generowanie strumieni dochodów, które prowadzą do zwiększenia

stanu posiadania właścicieli firmy. 5

Artykuł ma na celu przedstawienie dostępnych źródeł finanso-

wania małych i średnich przedsiębiorstw w Polsce oraz zaprezentuje

statystyki dotyczące korzystania z poszczególnych kapitałów. W

tekście wykazano, że odpowiednia struktura źródeł finansowania

działalności sektora MSP w Polsce oraz strategia zarządzania posia-

danym kapitałem mogą być znaczącym elementem uzyskania prze-

wagi konkurencyjnej na wspólnym unijnym rynku.

Charakterystyka źródeł finansowania działalności

przedsiębiorstw

Przedsiębiorstwa prowadząc działalność gospodarczą wykorzy-

stują kapitał pochodzący z różnych źródeł, które są bardzo zróżni-

cowane pod wieloma względami. Optymalny dobór kapitału wyma-

ga określenia bieżących i przyszłych potrzeb finansowych firmy.

Oprócz tego niezbędna jest też wiedza dotycząca różnic pomiędzy

poszczególnymi źródłami finansowania.

Planując skorzystanie z różnych form pozyskania kapitału w

pierwszej kolejności należy wziąć pod uwagę jego dostępność w

podmiocie gospodarczym. Istnieją bowiem ograniczenia w tej mate-

rii, które związane są głównie z następującymi czynnikami: 6

wewnętrznymi: formą prawną przedsiębiorstwa, jego re-

nomą, wielkością, sytuacją finansową;

zewnętrznymi: dostępność na rynku wybranego źródła fi-

nansowania.

5 M. Molo, M. Bielówka, Przegląd dostępnych źródeł finansowania

działalności gospodarczej oraz ocena ich atrakcyjności, str.37, w:

Finansowanie rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw, ITE,

Warszawa 2000 r.

6 Ł. Kusak, Jak wybrać najkorzystniejsze źródło finansowania, ABC

finansów, dodatek do Serwisu Finansowo-Księgowego, nr 26(480) z

29 czerwca 2004, str.2.

ALEKSANDRA JASTRZĘBSKA

Wybierając źródło finansowania należy również uwzględnić: 7

szybkość pozyskania kapitału,

zabezpieczenia zwrotu kapitału,

wartość kapitału, o który się ubiega przedsiębiorca,

koszt pozyskania kapitału,

stopień ryzyka związanego z pozyskaniem kapitału z da-

nego źródła,

okres i harmonogram zwrotu kapitału,

stopień zagrożenia przejęciem kontroli nad firmą.

Zestawienie wszystkich źródeł finansowania nosi nazwę struk-

tury finansowania firmy i jest ujmowane w bilansie przedsiębior-

stwa. Zgodnie z zapisami ustawy o rachunkowości 8 źródła finanso-

wania ujmuje się w pasywach w bilansie i wyróżnia następujące

pozycje:

kapitały (fundusze własne),

rezerwy,

zobowiązania długoterminowe,

zobowiązania krótkoterminowe i fundusze specjalne,

rozliczenia międzyokresowe.

Kryterium podziału kapitałów w bilansie jest źródło ich pocho-

dzenia – wyróżnia się zatem finansowanie własne i obce. W literatu-

rze przedmiotu wyróżnia się również finansowanie wewnętrzne i

zewnętrzne. Zależności występujące między nimi przedstawia po-

niższa tabela:

Tabela 1.Finansowanie przedsiębiorstw

Finansowanie

wewnętrzne

Finansowanie

zewnętrzne

Kapitały

własne

Kapitały

obce

zwolnienie

kapitału

zatrzymany

zysk

wnoszone

kapitały

zobowiązania

długoterminowe

obowiązania

krótkoterminowe

7 Ł, Kusak, Jak wybrać........., str3-11.

8 Ustawa o rachunkowości z dnia 29 września 1994 roku, DZ.U. Nr

121, poz.591 z późn. zm.

Źródła finansowania działalności małych i średnich przedsię-

biorstw w Polsce

Źródło: opracowanie własne na podstawie: B. Piasecki, Ekonomika i zarzą-

dzanie małą firmą, PWN, Warszawa 1998, str.437.

Finansowanie wewnętrzne powstaje w ramach podmiotu go-

spodarczego i stanowi wartość wytworzoną przez przedsiębiorstwo.

Kapitał będący do dyspozycji firmy wzrasta bez dopływu środków z

zewnątrz. 9 Proces ten nazywany jest samofinansowaniem i oznacza

finansowanie działalności zatrzymanym zyskiem, który jest różnicą

między zyskiem po opodatkowaniu i kwotą wypłaconych dywidend.

W ujęciu pojedynczego podmiotu samofinansowanie to ta część

zysku netto, która zostaje przekazana w przedsiębiorstwie na kapitał

zapasowy lub nie jest podzielona (niepodzielony zysk netto) 10 .

Drugim sposobem finansowania wewnętrznego jest zwolnienie

kapitału, które odbywa się poprzez zmiany w strukturze majątku

(sprzedaż zbędnych składników majątku, przyspieszenie obrotu

kapitału, finansowanie inwestycji z odpisów amortyzacyjnych).

Biorąc pod uwagę zewnętrzne źródła finansowania można wy-

różnić: 11

finansowanie własne, poprzez wkłady i udziały;

finansowanie obce, poprzez pozyskanie środków z rynku

finansowego.

Finansowanie zewnętrzne polega na pozyskiwaniu środków z

otoczenia przedsiębiorstwa. Poziom zapotrzebowania na ten rodzaj

kapitału określają następujące czynniki: 12

9 K. Safin, Zarządzanie małą firmą, WAE, Wrocław 2003r., str.126.

10 P. Tomala, Jak zwiększyć kapitał własny przedsiębiorstwa, ABC

finansów, dodatek do serwisu Finansowo-Księgowego, nr 36(438),

6 września 2003., str.2.

11 red. B. Piasecki, Ekonomika i zarządzanie małą firmą, PWN,

Warszawa-Łódź, 1998, str. 435.

12 A. Kusak, Jak określić potrzeby finansowe firmy, ABC finansów,

dodatek do serwisu Finansowo-Księgowego, nr 10(464), 9 marca

2004., str.2.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: