Księgi wieczyste
Jest to urzędowy rejestr publiczny prowadzony przez wydział ksiąg wieczystych sądu rejonowego. Zalicza się go do rejestrów przedmiotowych. Ich funkcją jest ustalanie stanu prawnego nieruchomości.
Dawniej (1965 – 82) księgi wieczyste prowadziły państwowe biura notarialne. Ich ustrój podlega ciągłym nowelizacjom. Ostatnia (1993) dopuściła tworzenie elektronicznych ksiąg wieczystych. W ciągu kilku najbliższych lat wszystkie księgi wieczyste powinny być przeniesione do systemów informatycznych.
Czym innym są akta ksiąg wieczystych. Są to teki z dokumentami stanowiącymi podstawy wpisów.
Przedmiotem księgi wieczystej jest nieruchomość, ale także spółdzielcze prawo do lokalu.
Zasada powszechności – każda nieruchomość winna mieć księgę wieczystą – na razie udało się to zrealizować tylko dla nieruchomości lokalowych (bo ich utworzenie wymaga wpisu do księgi wieczystej xD). Księgę zakłada się z chwilą złożenia pierwszego wniosku o wpis.
Zasada szczegółowości – każda nieruchomość ma osobną księgę wieczystą. Nie można prowadzić ksiąg wspólnych. Wyjątkiem są nieruchomości budynkowe, których księga jest tożsama z księgą gruntu.
Księga macierzysta jest to księga gruntu na którym wyodrębniono lokale.
Struktura księgi:
☞ Działy:
1. opis nieruchomości
✓ „gabaryty” nieruchomości ;p
✓ prawa związane z własnością nieruchomości (eg. służebności gruntowe)
2. informacje o właścicielu i użytkowniku wieczystym
3. obciążenia, ie.:
✓ ograniczone prawa rzeczowe
✓ prawa obligacyjne (wyjątkowo, jeśli ustawa zezwala)[1] - eg. roszczenie o ustanowienie użytkowania
4. hipoteki
☞ Łamy – poszczególne rubryki w tabeli księgi wieczystej.
Podział ten ma tylko charakter porządkowy. Ewentualne omyłki nie powodują nieważności.
Księga wieczysta zawiera:
⇨ wpisy – orzeczenia sądu zapadłe w postępowaniu wieczystoksięgowym.
Ä przedmiotem jest przede wszystkim prawo rzeczowe ustanowione na nieruchomości.
ü Ew. zobowiązania – enumeratywnie wyliczone:
⇨ najem
⇨ dzierżawa
⇨ timesharing
⇨ roszczenie o przeniesienie własności
⇨ roszczenie o ustanowienie ograniczonego prawa rzeczowego
ü prawo wpisane do księgi nazywa się prawem jawnym.
Ä dzieli się je:
ü wg. terminu:
⇨ ostateczne – eg. wpis o ustanowieniu służebności
⇨ tymczasowe – poprzedzający wpis ostateczny (eg. roszczenie o przeniesienie własności). ALE:
⇨ wpisy tymczasowe mogą być wykreślone po 1 roku od wpisania, jeśli w tym czasie nie złożono wniosku o wpis ostateczny.
ü wg. mocy prawnej:
⇨ deklaratoryjny – zasadniczy[2].
⇨ fakultatywne (zasadnicze) – eg. wpis służebności, użytkowania, etc.
⇨ obligatoryjne (wyjątkowe) – eg. przeniesienie własności
⇨ konstytutywny – wyjątkowy (eg. przeniesienie użytkowania wieczystego, utworzenie nieruchomości lokalowej, ustanowienie hipoteki etc.) - ich ustanowienie rodzi obligatoryjność wpisywania dalszych losów danego prawa.
ü wg. charakteru:
⇨ pozytywne – wpisanie prawa
⇨ negatywne – wykreślenie prawa – w księdze papierowej następuje to przez podkreślenie czerwoną linią.
⇨ informacje nie będące wpisami – eg. wzmianka o wniosku o wpis.
Jeżeli przed notariuszem następuje czynność powodująca przeniesienie własności nieruchomości, notariusz winien w akcie zamieścić wniosek o wpis do księgi wieczystej i przesłać wypis z tego aktu właściwemu sądowi rejonowemu (czyni to ex officio w ciągu 3 dni od dokonania czynności).
Jawność:
⇨ formalna – pełna – księga jest dostępna każdemu, ale nie może być wyniesiona poza budynek sądu; a także możliwość uzyskania odpisu.
Ä jest niepełna jeśli chodzi o akta księgi – dostęp mają:
ü notariusz
ü osoba mająca interes prawny
⇨ materialna
[1] Wpis ten powoduje, że zobowiązanie staje się realne (działa przeciw każdorazowemu właścicielowi nieruchomości).
[2] Zasadą jest więc obrót pozaksięgowy, a księga tylko potwierdza
iness-kotek