Gazeta Lekarska 6-7 2009.pdf

6-7 2009

Więcej

ruchu

mniej brawury!

REKLAMA

www.gazetalekarska.pl

nr 6-7 (222-223) 1 czerwiec-lipiec 2009

Jakoś tam leci

W numerze

Muszę przyznać, że pojęcie o ekonomii mam marne.

W końcu tylko na medycynie jej nie nauczano. Dowiedziałem

się ostatnio od nie lada fachowców, że inlacja w Polsce

wciąż rośnie, a tymczasem w „bratniej” Wielkiej Brytanii

i Północnej Irlandii właśnie rozpoczęła się delacja, czyli

ceny obniżyły się w stosunku do analogicznego okresu

w ubiegłym roku. To ciekawe, bo i u nas, i na Wyspach nie

płaci się w euro. Okazuje się, że to owszem ciekawe dla

mnie, ale nie dla kandydatów do Parlamentu Europejskiego. Nikt z nich mi tego nie

wyjaśnił. Ciekawe dla nich jest tylko to, kto ma większy bilbord przy drodze i kto nim

skuteczniej zasłoni równie przewrotną propagandę konkurencji, a przede wszystkim

schowa za nimi problemy i potrzeby naiwnych obywateli, po cichu wzdychających

do wolnościowych zdobyczy Europy. Po raz pierwszy od dwudziestu lat targnął mną

dylemat, czy mój udział w takich wyborach jest komukolwiek potrzebny.

Tryumf samorządu

Okiem Prezesa

Zabrakło nowelizacji dyrektywy 6-8

Pajęcza sieć

10-11

Państwo opiekuńcze na trzy sposoby 12

Lekarz nie powinien palić

14-15

Mija właśnie 20 lat, od kiedy nasz piękny kraj rozstał się na dobre z komunizmem

i wszedł na drogę wolności i demokracji. Pamiętam atmosferę i entuzjazm tamtych

dni, sam byłem ich uczestnikiem. Dziś słyszę, że dla jednych są one czasem chwały,

dla innych zdrady i kolaboracji. Nie mam ochoty brnąć przez morze bluźnierstw

i recenzować tych niemądrych sądów. Powiem wprost: Czwarty Czerwca całkowicie

odmienił moje życie, bo zakończył deinitywnie długoletnią, mroczną noc stanu

wojennego, obłudną i beznadziejną. Jako człowiek czuję się dziś wolny, ale jako

lekarz i pacjent jestem rozczarowany, rozżalony, a chwilami wściekły. Wszystko się

w Polsce zmieniło, oprócz szpitali, które pozostały bastionem braku normalności.

Chylę czoło przed farmaceutami, dentystami, weterynarzami i lekarzami POZ,

którzy bohatersko i solidarnie rozerwali kajdany socjalistycznego dziedzictwa.

Tymczasem prezydent Lech Kaczyński na każdym kroku podkreśla, „że zdrowie

jest na tyle ważne, że zagadnienia z nim związane nie mogą zależeć tylko od reguł

rynku”. Pani minister zdrowia zaś ilozoicznie zauważa, że „w Polsce nikt nie

umiera na ulicy” i zapewnia, że „mimo ciągłego niedoinansowania, sytuacja

zdrowotna w Polsce się poprawia”. Zdrowie Polaków nie zdołało się wymknąć

z okopów doraźnej walki politycznej. I jakoś tam leci…

Człowiek, który leczy innych,

musi być trzeźwy

16-17

U stomatologów

18-21

Uporczywa terapia w kardiologii 22-23

Przychodzi lekarz do prawnika 24-25

Portrety w pasiaku

26-28

Mało, a nawet za dużo

30-31

Lekarski sport

34-36

Po dwudziestu latach nie słabnie nagonka na lekarzy, tyrających od rana do

wieczora w pościgu za godziwym groszem. Ostrza ataków w iście ubeckim stylu

wymierzone są w lekarzy, którzy tak jak ci z Ciechanowa na Mazowszu odważyli się

nie zgodzić się na bezprawne obniżenie ich wynagrodzeń. Tylko w zgiełku kampanii

nienawiści nie sposób przeprowadzić rzeczowej dyskusji. Zwykli ludzie, czyli nasi

pacjenci, nie zdają sobie sprawy, że jedną z głównych zasad funkcjonowania służby

zdrowia w Polsce jest wyzysk personelu medycznego. Każdy sprzeciw wobec tej

zasady zagraża władzy prawdziwą katastrofą.

Książki nadesłane

38-39

Kalendarz –

kursy, szkolenia, zjazdy

Praca –

konkursy, zatrudnię, szukam 44-58

Krytyce poddaje się izby lekarskie i po omacku szuka winnych wśród ich długoletnich

aktywistów. Słabiutka frekwencja w wyborach do samorządu lekarskiego na

poziomie podstawowym dowodzi piętrzenia się wzajemnych pretensji. Czyżby

gdzieś uszło z nas powietrze? Zacierają ręce ci, których ciągle świerzbi, żeby nam

przykręcić śrubę. Niestety, wśród nich są lekarze, którzy gdzieś postradali swój

honor, w zamian za apanaże. Samorząd lekarski przeżywa kryzys braku liderów

i autorytetów. Bo często obrażeni profesorowie i ordynatorzy nie chcą udzielać

się w izbie. Dlaczego? Bo nie zaspokaja ona ich próżności i za rzadko wybiera na

prezesów. A może ci państwo okazaliby tak więcej pokory! Są przecież mistrzami,

autorytetami w swoich dziedzinach, mogliby tak wiele zrobić dla środowiska. Wiem,

że wielu profesorów z mojego pokolenia i młodszych myśli inaczej, bo po prostu

nowocześniej. Warto im kibicować. Samorząd to nie są jakieś lekarskie salony,

izba jest tam, gdzie pracują lekarze. Zacisze każdego szpitalnego lekarskiego

pokoju czy zaułka, to też izba i miejsce, gdzie o wszystkim lekarze, bez wywlekania

na zewnątrz, mogliby sobie opowiedzieć. Gdyby chcieli, a nie tylko mówili, że...

jakoś tam leci.

Ogłoszenia różne

58-60

Program TVN Med.

Biuletyn NRL

41 - 43

Baza polskich lekarzy za granicą

www.polscylekarze.org

www.blogilekarzy.pl

Daj się poznać, pisz

swojego bloga

Marek Stankiewicz

naczelny@gazetalekarska.pl

Największa baza ofert pracy dla lekarzy

www.praca.gazetalekarska.pl

nr 6-7 (222-223) 2 czerwiec-lipiec 2009

www.gazetalekarska.pl

nr 6-7 (222-223) 3 czerwiec-lipiec 2009

między innymi

Ministerstwo Zdrowia wycofało się z propozycji likwidacji

części okręgowych izb lekarskich i pielęgniarskich.

Małe górą

Warto przypomnieć, że odrodzony

samorząd lekarski powstał jako inicja-

tywa oddolna. Efekt jest taki, że dziś

istnieją 22 izby, które niekoniecznie

pokrywają się z mapą administracyjną

kraju. Paradoksalnie te okręgowe izby

lekarskie, które w świetle administracyj-

nego podziału kraju nie powinny istnieć,

skupiają większą liczbę członków niż te

„terytorialne” (casus izby częstochow-

skiej i opolskiej). – Nie widzę żadnych

argumentów przeciwko likwidacji ma-

łych izb – mówi Zbigniew Brzezin,

przewodniczący ORL w Częstochowie.

– W końcu jesteśmy samorządem, co

oznacza, że powinniśmy rządzić się sami.

Nikt nie chce likwidować izb prawni-

czych, a z nie wiadomych przyczyn tylko

te lekarskie są „na widelcu”.

Nic dziwnego, że na wiadomość

o wycofaniu się ze zmian środowisko za-

reagowało entuzjastycznie. – Jestem za-

chwycona. Widać, że idea samorządności

wzięła górę – mówi Anna Mackiewicz,

przewodnicząca ORL w Zielonej Górze.

– Małe izby są bliżej swoich członków,

dzięki czemu możemy lepiej działać.

Studenci

uczą się

leczenia

bólu

Okiem

Tryumf samorządu

C zy kryzys inansowy już dotarł do Polski? Bo jeśli tak, to czy

rzeczywiście doświadczyliśmy już wszystkiego, co może być

jego skutkiem? Ekonomiści spierają się na temat jego przyczyn,

rzeczywistych, a nie medialnych jego wymiarów, no i wreszcie perspektywy rozwoju

dalszych wypadków. Są jednak dość zgodni co do tego, że, tak jak najsilniej uderzył

on w kraje o najbardziej rozbudowanych systemach inansowych, to do takich państw,

jak Polska, fala kryzysu dojść musi na pewno. Chociaż z pewnym opóźnieniem, które

jest naszą szansą na lepsze przygotowanie się do niego. To oznacza, niestety, że spadek

zatrudnienia, stagnacja (a czasem obniżki) wynagrodzeń oraz spadek wartości

złotego z większą siłą niż dotychczas musi dotknąć inansów publicznych. Niestety,

oznacza to także, że ochrona zdrowia, która jest inansowana w ok. 2/3 ze środków

publicznych, może mieć poważne problemy. Co więcej, niewykluczone, że w związku

z powiększającą się liczbą irm i osób prywatnych mających problemy inansowe

napływ prywatnych środków inansowych do placówek opieki zdrowotnej także

zmniejszy się.

J akie w tej sytuacji jest podstawowe zadanie władz publicznych odpowiedzialnych

za wypełnienie konstytucyjnych zadań państwa w zakresie ochrony zdrowia?

W pierwszej kolejności należy ustalić priorytety wymagające szczególnej

ochrony w warunkach niedoboru środków publicznych. Wśród wielu ważnych

zadań publicznych bez wątpienia opieka zdrowotna powinna się znaleźć pod

szczególną ochroną. Przy „cięciu” wydatków trudno zgodzić się z założeniem, że

wszystkie resorty powinny szukać oszczędności w takim samym stopniu. Ustalanie

priorytetów powinno oczywiście obowiązywać także na niższych poziomach. Nie

jest to łatwe, ale wydaje się, że i wśród zadań ochrony zdrowia można znaleźć

takie, które powinny być chronione w szczególny sposób. Wszystko wskazuje na to,

że doinansowanie podstawowej opieki zdrowotnej z jednoczesnym dociążeniem jej

dodatkowymi zadaniami mogłoby się okazać szczególnie efektywne. Trudno sobie

wyobrazić jakiekolwiek ograniczenia inansowe w takich dziedzinach, jak onkologia

czy kardiologia inwazyjna – mogłoby to się skończyć konkretną liczbą zgonów

chorych wymagających niezwłocznej pomocy. Szczególnej ostrożności w warunkach

kryzysu wymaga też sytuacja ludzi biednych, samotnych, starych, a także rodzin

z małymi dziećmi – i tu ewentualne ograniczenia mogą skutkować nieodwracalnymi

konsekwencjami. O konkretach należy oczywiście dyskutować, ale jedno jest

niewątpliwe: w sytuacji zbliżających się problemów najgorsza byłaby polityka

„chowania głowy w piasek”. W pewnym sensie sytuacja kryzysowa może być także

korzystna – skłaniając do myślenia umożliwia również znalezienie lepszych rozwiązań

na czas spokoju i dobrobytu.

K ryzys skłania też do poszukiwania innych niż tylko oszczędności sposobów

poradzenia sobie z zobowiązaniami państwa. Podstawowe zadanie, jakie stoi przed

systemem ochrony zdrowia, można realizować także poprzez projekty spoza tego

systemu. Zdrowie społeczeństwa, rownież to mierzone wskaźnikami takimi jak

zachorowalność na niektóre choroby i umieralność, tylko w niewielkim stopniu zależy

od jakości opieki zdrowotnej. Ponad połowa przedwczesnych zgonów jest, na przykład,

konsekwencją palenia tytoniu, a w krajach, które wprowadziły zakaz palenia w

miejscach publicznych, liczba palaczy spadła o 10%! Także doświadczenia państw

podwyższających cenę papierosów – większa akcyza to większe dochody budżetu;

doświadczenia w tym zakresie są niezwykle zachęcające. Również podwyższenie

ceny alkoholu, zwłaszcza wódki, powoduje prawie natychmiastowy spadek urazów

i wypadków śmiertelnych. W wielu krajach dyskutuje się obecnie, aby wyższymi

cenami cukru i soli skłaniać obywateli do ograniczenia spożycia tych niezdrowych

produktów. Skutki inansowe i zdrowotne takich działań mogłyby spowodować

istotną poprawę inansowej sytuacji systemu ochrony zdrowia. Może przyszedł czas,

aby i w Polsce, ze stosunkowo niskimi cenami i brakiem ograniczeń w spożyciu tych

produktów, zacząć dyskutować o szansach obejścia kryzysu takim właśnie sposobem?

Agnieszka Katrynicz

Wbrew wcześniejszym zapowiedziom resortu zdrowia liczba okręgowych izb

lekarskich oraz okręgowych izb pielęgniarek i położnych pozostanie bez zmian.

Programy większości polskich

uniwersytetów medycznych

nie przewidują zajęć dotyczących

metod zwalczania bólu.

Mało kto również uczy studentów

jak rozmawiać z pacjentami

będącymi często w stanach

terminalnych.

resort zdrowia projektami ustaw

o izbach lekarskich oraz o sa-

morządzie pielęgniarek i położnych

ich liczba miała być dostosowana do

podziału administracyjnego Polski. To

oznaczało, że zamiast 22 izb lekarskich

i 45 pielęgniarskich miało działać po

16 izb. Resort zdrowia (oicjalnie) ar-

gumentował swoją propozycję tym, że

poszczególne izby skupiają zbyt małą

liczbę członków, a to wpływa chociażby

na niewielką liczbę spraw, jakimi zaj-

mują się rzecznicy odpowiedzialności

zawodowej czy sądy zawodowe. Jak

zapewnia ministerstwo rezygnacja z li-

kwidacji części izb to wynik konsultacji

społecznych nad projektami ustaw prze-

widującymi takie rozwiązanie. – Nadal

uważamy, że powinno dojść do zmian

organizacyjnych w izbach – mówi Jakub

Gołąb, rzecznik prasowy Ministerstwa

Zdrowia.

Jednak jak się udało nieoficjalnie

dowiedzieć „Gazecie Lekarskiej” oba

projekty zostały ze sobą „powiązane”,

tzn. likwidacja małych izb lekarskich

miała nastąpić tylko wtedy, gdy na

zmiany zgodziłby się samorząd pie-

lęgniarski. – Właśnie ustawa o samo-

rządzie pielęgniarek i położnych miała

jako pierwsza traić do Sejmu. Jednak

opór przed likwidacją izb był tak duży,

że postanowiliśmy się z tego wycofać

– mówi nam jeden z wysokich urzędni-

ków ministerstwa.

T ę lukę postanowiła wypełnić Fun-

Zgodny opór

Rozwiązanie proponowane przez re-

sort zdrowia zostało ostro skrytykowane

przez obydwa samorządy zawodowe.

Zarówno lekarze, jak i pielęgniarki

twierdzili, że to zamach na ich nieza-

leżność.

– Takie pomysły, by dopasować izby

do województw pojawiały się już kil-

kakrotnie – mówi Konstanty Radziwiłł,

prezes NRL. – Nie rozumiem dlaczego,

skoro w dziś istniejących strukturach

samorząd działa sprawnie.

– Odgórna decyzja o likwidacji czę-

ści niezależnych izb mogłaby naruszać

konstytucyjną zasadę pomocniczości

państwa – dodaje Beata Żółkiewska,

przewodnicząca Okręgowej Izby Pie-

lęgniarek i Położnych (OIPiP) w Cheł-

mie.

dacja „Rak nie musi boleć” imienia

doktora Macieja Hilgiera. Podjęła się

zorganizowania cyklicznych warszta-

tów naukowych dla studentów medy-

cyny i pielęgniarstwa Warszawskiego

Uniwersytetu Medycznego oraz lekarzy

stażystów.

Inicjatywę tę poparła Naczelna Izba

Lekarska, stając się partnerem programu

i udzielając gościny wykładom w swej

siedzibie przy ul. Sobieskiego w War-

szawie. Patronatu udzieliła Polska Unia

Onkologii, a inansowo wsparła irma

US Pharmacia.

Warto zaznaczyć, że podczas zajęć

nie promuje się żadnych produktów

leczniczych. Są one prowadzone w for-

mie interaktywnej z zastosowaniem

praktycznych ćwiczeń. Prowadzą je

lekarz specjalista leczenia bólu i psy-

cholog.

Podczas pierwszych dwóch warsz-

tatów (22 kwietnia i 26 maja) dr Mał-

gorzata Malec-Milewska, kierownik

poradni leczenia bólu w Szpitalu im.

Witolda Orłowskiego w Warszawie

zaznajamiała słuchaczy z patoizjologią

bólu, bólem ostrym i pooperacyjnym,

a onkopsycholog z Centrum Onkologii

mgr Mariola Kosowicz mówiła o pod-

stawach jakże ważnej komunikacji

interpersonalnej między lekarzem

a pacjentem.

Pomysł okazał się trafny, o czym

świadczy nadspodziewanie duże za-

interesowanie ze strony studentów

i młodych lekarzy. W przyszłym roku

akademickim zajęcia będą się odbywać

również raz w miesiącu.

Składki po staremu

Resort zdrowia zdecydował również

o usunięciu z projektu ustawy o izbach

lekarskich przepisów różnicujących

wysokość składki opłacanej przez

członków samorządu w zależności od

aktywnego wykonywania zawodu na

terenie Polski lub pobierania przez

lekarzy świadczeń z tytułu przejścia na

emeryturę lub rentę. Ministerstwo uzna-

ło, że kwestie związane z ustalaniem

wysokości składek należą jednak do

kompetencji samorządu lekarzy.

Śląski Dom

Lekarza Seniora

pierwsi indywidualni fundatorzy, izba

sprzedawała cegiełki i w latach 2006-07

przyjmowano projekt adaptacji.

W zeszłym roku przeprowadzono

remont, który zakończył się odbiorem

budynku w styczniu tego roku.

Poświęcenie odbyło się 9 maja br.

podczas uroczystości jubileuszowych

20-lecia reaktywacji izb lekarskich.

Z tego też powodu uroczystości po raz

pierwszy nie odbywały się w Domu

Lekarza w Katowicach, a wyjątkowo

w Sosnowcu, w budynku usytuowanym

niedaleko Domu Lekarza Seniora, co

pozwoliło na otwarcie podwoi Domu

Lekarza Seniora dla wszystkich gości

chętnych zwiedzić go przez cały dzień.

Tego dnia można było też wrzucić wol-

ny datek na organizację domu.

Remont ukończono w styczniu,

utworzono specjalną fundację, obecnie

załatwiane są formalności związane

z uruchomieniem obiektu i podjęciem

działalności.

Jak planuje Śląska Izba Lekarska,

Dom Lekarza Seniora będzie funkcjo-

nować w formie pensjonatu. Pensjo-

nariuszowi – lekarzowi lub członkowi

rodziny lekarskiej – zapewni się: za-

mieszkanie, całodzienne wyżywienie,

pomoc opiekuna, zajęcia kulturalno-

rekreacyjne, badanie i porady lekarskie

w zakresie umowy z POZ.

Na lekarzy seniorów czeka 30 miejsc

w 14 pokojach jednoosobowych,

6 pokojach dwuosobowych

oraz 2 mieszkaniach.

pozyskania przez Śląską Izbę Le-

karską miejsc do zamieszkania przez

lekarzy seniorów pojawiła się w 1997 r.

Potem trwały poszukiwania budynków

i w 2004 r. zdecydowano o zakupie bu-

dynku w Sosnowcu, w spokojnym miej-

scu przy ul. Szpaków 11. Pojawili się

(K.S.)

Marek Hilgier

nr 6-7 (222-223) 4 czerwiec-lipiec 2009

www.gazetalekarska.pl

nr 6-7 (222-223) 5 czerwiec-lipiec 2009

Konstanty Radziwiłł

Prezesa

Z godnie z przygotowanymi przez

P ierwsza wzmianka o potrzebie

Czas pracy lekarzy

Jaeger (wydane 9 IX 2003 r.) dały

początek ogólnoeuropejskiej dyskusji

o czasie pracy lekarzy. Państwa człon-

kowskie wskazywały, że wdrożenie

przepisów o czasie pracy lekarzy, które

uwzględniałyby orzecznictwo Trybuna-

łu, spowoduje konieczność znacznego

zwiększenia nakładów finansowych

na ochronę zdrowia i doprowadzi do

dodatkowego zatrudniania dużej liczby

lekarzy.

Komisja Europejska, po odbyciu

konsultacji z partnerami społecznymi,

22 IX 2004 r. przedstawiła projekt no-

welizacji Dyrektywy 2003/88/WE , co

rozpoczęło długotrwały proces uzgod-

nień. Komisja Europejska wskazywała,

że wzięła pod uwagę dokonaną przez

Europejski Trybunał Sprawiedliwości

wykładnię przepisów dotyczących po-

jęcia czasu pracy i że zaproponowane

zmiany mają zapewnić odpowiednio

wysoki poziom ochrony zdrowia pra-

cowników przy jednoczesnym umoż-

liwieniu pracodawcom elastycznego

zarządzania czasem pracy.

czasu dyżurowania” oraz ustaleniu, że

cały okres czasu dyżurowania, w tym

jego część nieaktywna, powinien być

uważany za czas pracy. W odniesieniu

do tzw. indywidualnego wyłączenia

(klauzula opt-out ) Parlament zapro-

ponował, że jego stosowanie możliwe

będzie jedynie przez okres 3 lat od

wejścia w życie nowelizacji. Ponadto

dodany został przepis stanowiący, że w

przypadku pracowników zatrudnionych

na podstawie więcej niż jednej umowy

o pracę czas pracy odpowiada sumie

okresów przewidzianych przez każdą

umowę.

W maju 2005 r. Komisja Europejska

skorzystała z prawa do przedstawienia

zmienionego projektu nowelizacji,

w którym nie zgodziła się na propono-

wane przez Parlament zmiany dotyczące

wliczania całego czasu dyżurowania

do czasu pracy oraz odejścia w niedłu-

gim czasie od możliwości stosowania

indywidualnego wyłączenia. Komisja

ponownie zaproponowała, aby nieak-

tywny okres czasu dyżurowania nie

był uważany za czas pracy, chyba że

przepisy krajowe stanowią inaczej.

Ponadto Komisja zaproponowała dłuż-

szy niż 3 lata okres na odstąpienie od

możliwości stosowania indywidualnego

wyłączenia.

Zmieniony projekt wraz z opinią Par-

lamentu był następnie przedmiotem prac

Rady Unii Europejskiej (a ściśle mówiąc

tzw. Rady Branżowej ds. Zatrudnienia,

Polityki Społecznej, Zdrowia i Spraw

Konsumenckich składającej się z wła-

ściwych ministrów), jednakże wobec

braku porozumienia sprawa utknęła

na okres 3 lat. Rada stwierdziła, że

wciąż zachodzą poważne różnice w sta-

nowiskach dotyczących możliwości

Zabrakło

nowelizacji

dyrektywy

Marek Szewczyński

dokńczenie na str. 8

REKLAMA

28 kwietnia br. zakończono prace legislacyjne nad nowelizacją

Dyrektywy 2003/88/WE dotyczącej niektórych aspektów organizacji czasu

pracy, czyli tej, na podstawie której Europejski Trybunał Sprawiedliwości

w orzeczeniach podjętych w sprawach SIMAP oraz Jaeger stwierdził, że dyżury

lekarskie należy w całości zaliczać do czasu pracy. Niemal pięcioletnie

postępowanie od 22 września 2004 r., w które zaangażowane były Komisja

Europejska, Rada Unii Europejskiej i Parlament Europejski, zakończyło się jednak

niepowodzeniem i nie doprowadziło do znowelizowania przepisów Dyrektywy.

Najistotniejsze rozwiązania projektu

Komisji Europejskiej dotyczyły:

• wprowadzenia nowych definicji:

„czasu dyżurowania” oraz „nieak-

tywnej części czasu dyżurowania”

i ustalenia, że nieaktywny czas dyżuru

nie jest zaliczany do czasu pracy,

chyba że przepisy krajowe stanowią

inaczej,

• pozostawienia możliwości stosowa-

nia tzw. indywidualnego wyłączenia

(klauzula opt-out ), lecz przy zacho-

waniu surowszych niż dotychczas wa-

runków (zgoda pracownika może być

w każdej chwili cofnięta, obowiązuje

maksymalnie 1 rok, po czym podle-

ga odnowieniu, czas pracy można

wydłużyć nie więcej niż do 65 godz.

tygodniowo),

• możliwości wydłużania okresu roz-

liczeniowego w drodze ustawowej,

po przeprowadzeniu konsultacji z

partnerami społecznymi, do 12 mie-

sięcy.

Konsekwencje braku

porozumienia

Oznacza to, że nadal w niezmienionej

wersji obowiązują dotychczasowe prze-

pisy Dyrektywy 2003/88/WE. Ciągle

jeszcze w pełni aktualne są wnioski

wynikające z orzeczeń Europejskiego

Trybunału Sprawiedliwości dotyczące

kwestii dyżurów lekarskich.

Tak więc dwie najistotniejsze z

punktu widzenia lekarzy sprawy pozo-

stały bez zmian. Dyżur lekarski musi

być traktowany jako okres stanowiący

w całości czas pracy. Nie można stoso-

wać przepisów, które klasyikowałyby

okresy braku świadczenia pracy podczas

dyżuru jako czas odpoczynku. Możliwe

jest jednocześnie, o ile prawo krajowe

na to zezwala, stosowanie tzw. indywi-

dualnego wyłączenia ( opt-out ), pole-

gającego na tym, że pracownik może

wyrazić zgodę na wykonywanie pracy

w wymiarze przekraczającym przecięt-

nie 48 godz. tygodniowo w przyjętym

okresie rozliczeniowym.

W Polsce takie rozwiązania uwzględ-

niono w przepisach znowelizowanej

ustawy o zakładach opieki zdrowotnej,

które weszły w życie 1 stycznia 2008 r.

Niektóre państwa członkowskie nadal

jednak nie wprowadziły odpowiednich

zmian w tym zakresie. Wydaje się, że

mogą oczekiwać złożenia przez Komi-

sję Europejską skargi do Europejskiego

Trybunału Sprawiedliwości. Dotychczas

Komisja Europejska wstrzymywała się

ze składaniem skarg, mając prawdopo-

dobnie nadzieję, że rozwiązaniem tej sy-

tuacji będzie nowelizacja Dyrektywy.

Dlaczego zabrakło

kompromisu?

Należy podkreślić, że proces legisla-

cyjny w Unii Europejskiej jest bardziej

skomplikowany niż tworzenie prawa

w państwach członkowskich. Wymaga-

ne jest bowiem współdziałanie Komisji

Europejskiej, Rady Unii Europejskiej

(czyli organu składającego się z przed-

stawicieli rządów państw członkow-

skich) oraz Parlamentu Europejskiego.

Akt prawny zostaje przyjęty, jeżeli

Rada i Parlament uzgodnią wspólne

stanowisko. Jeżeli zaś Rada i Parla-

ment nie mogą dojść do porozumienia,

projektowany akt prawny uważa się

za nieprzyjęty. Parlament Europejski,

w odróżnieniu od parlamentów krajo-

wych, nie jest więc organem, do którego

należy ostateczna decyzja w sprawie

przyjęcia lub odrzucenia projektu aktu

prawnego.

Wspomniane wcześniej orzeczenia

ETS w sprawach SIMAP (wydane

3 X 2000 r.), a zwłaszcza w sprawie

Propozycje Komisji, zgodnie z obo-

wiązującą procedurą, przedstawiono do

zatwierdzenia Radzie i Parlamentowi

Unii Europejskiej.

Parlament Europejski zajął się zapro-

ponowanym przez Komisję Europejską

projektem i 11 V 2005 r. przyjął rezo-

lucję zatwierdzającą projekt Komisji,

choć z istotnymi poprawkami, pole-

gającymi na uściśleniu pojęcia „czasu

dyżurowania” i „nieaktywnej części

nr 6-7 (222-223) 6 czerwiec-lipiec 2009

www.gazetalekarska.pl

nr 6-7 (222-223) 7 czerwiec-lipiec 2009

Zabrakło

nowelizacji

dyrektywy

komitet pojednawczy nie zatwierdzi

wspólnego projektu, proces legislacyjny

kończy się, a proponowany akt uważa

się za nieprzyjęty.

Sześciotygodniowy okres na za-

twierdzenie wspólnego projektu upły-

nął 28 IV br. Pomimo wielokrotnego

rozważenia różnych możliwości nie

osiągnięto kompromisu, bo stanowiska

stron, zwłaszcza w kwestii dyżurów

oraz klauzuli opt-out , były nie do po-

godzenia. W tej sytuacji należy uznać,

że proces legislacyjny nad nowelizacją

Dyrektywy 2003/88/WE dobiegł końca

i aby ponownie podjąć prace, Komisja

Europejska musiałaby przygotować i

formalnie zgłosić kolejny projekt no-

welizacji.

pełnienia dyżuru medycznego powinien

być w całości traktowany jako czas

pracy, a wymiar czasu pracy powinien

wynosić 48 godz. tygodniowo. Opo-

wiadała się za pozostawieniem możli-

wości stosowania klauzuli opt-out pod

warunkiem, że wydłużenie czasu pracy

za zgodą lekarza nie będzie mogło prze-

kroczyć 65 godz. tygodniowo (włącznie

z dyżurami), a lekarze, nie wyrażający

zgody na wydłużenie ich czasu pracy nie

będą dyskryminowani. W trakcie ostat-

niej fazy prac NRL zachęcała Parlament

Europejski i Radę do wypracowania

kompromisu polegającego na uznaniu,

że cały czas pełnienia dyżuru medycz-

nego należy traktować jako czas pracy,

przy jednoczesnym pozostawieniu

możliwości klauzuli opt-out .

dokńczenie ze str. 7

stosowania klauzuli opt-out oraz pod-

kreślała, że należy znaleźć kompromis

w sprawie czasu dyżurowania. Rada

wielokrotnie spotykała się w sprawie

nowelizacji Dyrektywy , ale nie była

w stanie osiągnąć porozumienia. Do-

piero 9 VI 2008 r. Rada uzgodniła

wspólne stanowisko (tzw. porozumienie

polityczne).

Najistotniejsze regulacje uzgodnione

przez Radę to:

• możliwość rozróżniania aktywnej

i nieaktywnej części dyżuru, która

mogłaby się nie wliczać do czasu

pracy,

• pozostawienie możliwości stosowania

klauzuli opt-out , z jednoczesnym usta-

leniem, że maksymalny tygodniowy

czas pracy, na jaki pracownik może

się zgodzić, nie może przekraczać

65 godz. tygodniowo,

• możliwość przyznawania okresu rów-

noważnego odpoczynku w rozsądnym

terminie ustalonym w ustawodaw-

stwie krajowym (zamiast udzielania

go bezpośrednio po skończeniu pracy

dyżuru medycznego).

Stanowisko

polskiego samorządu

lekarskiego

Przedstawiane w trakcie procesu le-

gislacyjnego propozycje wywoływały

oczywiście szeroką dyskusję polityczną

i społeczną. Rząd polski popierał pro-

pozycję niewliczania do czasu pracy

nieaktywnego czasu dyżuru, postulował

też złagodzenie niektórych warunków

stosowania tzw. indywidualnego wy-

łączenia.

Krajowe i międzynarodowe organiza-

cje lekarskie na bieżąco przedstawiały

swoje stanowiska oraz podejmowały

działania lobbingowe. Polski samorząd

lekarski był w tej sprawie aktywny

zarówno na poziomie krajowym, jak

i ogólnoeuropejskim. Naczelna Rada

Lekarska przyjęła szereg stanowisk,

w których odnosiła się do propozycji

zgłaszanych przez organy Unii Euro-

pejskiej na poszczególnych etapach

prac. Sam Konstanty Radziwiłł wiele

razy kierował pisma do ministrów zdro-

wia oraz pracy, Komisji Europejskiej,

a także polskich posłów do Parlamentu

Europejskiego, przedstawiając stano-

wisko samorządu oraz nakłaniając do

przyjęcia rozwiązań proponowanych

przez samorząd, które nie tylko są ko-

rzystne dla lekarzy, ale uwzględniają

również bezpieczeństwo pacjentów.

Samorząd lekarski uczestniczył też w

działaniach najistotniejszej europejskiej

organizacji lekarskiej, Stałego Komitetu

Lekarzy Europejskich (CPME), która

bezustannie przedstawiała postulaty

środowiska lekarskiego w organach

Unii Europejskiej.

Naczelna Rada Lekarska zawsze jed-

noznacznie wypowiadała się, że czas

Co dalej?

Brak nowelizacji Dyrektywy nie jest

chyba czymś szczególnie negatywnym

z punktu widzenia polskich lekarzy.

W 2008 r. wdrożone wreszcie zostały

do polskiego prawa podstawowe zasady

wynikające z Dyrektywy oraz orzeczeń

Europejskiego Trybunału Sprawiedli-

wości. Zgodnie z ustawą o zakładach

opieki zdrowotnej dyżury lekarskie

wlicza się do czasu pracy i należy je

wynagradzać tak, jak pracę w godzinach

nadliczbowych. Przewidziana jest także

możliwość wyrażenia przez pracownika

pisemnej zgody na pracę w wymiarze

przekraczającym przeciętnie 48 godz.

na tydzień w przyjętym okresie rozlicze-

niowym. Brak nowelizacji Dyrektywy

nie skutkuje w związku z tym koniecz-

nością zmiany polskich przepisów. Co

nie znaczy, że są one bez wad. Nadal

bowiem istnieje szereg nie do końca

wyjaśnionych kwestii, jak chociażby

zasady przyznawania odpoczynku czy

maksymalny dopuszczalny wymiar ty-

godniowego czasu pracy w przypadku

skorzystania z klauzuli opt-out .

Z drugiej jednak strony brak porozu-

mienia co do nowelizacji Dyrektywy

i zakończenie na niczym procedury le-

gislacyjnej może skutkować tym, że po

wyborach do Parlamentu Europejskiego

Komisja Europejska znów przedstawi

kolejny (prawdopodobnie częściowo

zmieniony) projekt nowelizacji Dyrek-

tywy i ponownie rozpoczną się długo-

trwałe uzgodnienia, których rezultat

może być trudny do przewidzenia.

Marek Szewczyński

Tak zmieniona propozycja noweli-

zacji ponownie traiła do Parlamentu

Europejskiego, który 17 XII 2008 r.

podtrzymał swoje stanowisko z 2005 r.

(przewidujące w szczególności, że

cały czas dyżuru należy traktować jako

czas prac oraz uchylenie możliwości

stosowania klauzuli opt-out po upływie

trzyletniego okresu przejściowego),

uchwalając odpowiednie poprawki do

aktualnego tekstu projektu.

Oznaczało to, że nie osiągnięto poro-

zumienia i należało rozpocząć ostatni

przewidziany w Traktacie ustanawia-

jącym Wspólnotę Europejską etap prac

legislacyjnych, czyli zwołać komitet

pojednawczy, w którego skład wchodzą

przedstawiciele Rady oraz Parlamentu.

W pracach komitetu pojednawczego

uczestniczą także przedstawiciele Ko-

misji Europejskiej. Zgodnie z Traktatem

komitet pojednawczy ma sześć tygodni

od swego zwołania na zatwierdzenie

wspólnego projektu. Jeżeli w tym czasie

Autor jest prawnikiem w Naczelnej Izbie

Lekarskiej.

nr 6-7 (222-223) 8 czerwiec-lipiec 2009

www.gazetalekarska.pl

nr 6-7 (222-223) 9 czerwiec-lipiec 2009

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: