Pytania na egzamin z „Koncepcji Zarządzania"
Wykład I
1. Związek ewolucji koncepcji zarządzania z czterema fazami rozwoju rynku (przedsiębiorstw) wg A. Chandlera
· 4 fazy rozwoju przedsiębiorstwa (A. Chandler)
o Mass production
o Mass marketing
o Dywersyfikacja
o Przedsiębiorczość – sektor publiczny, społeczny
· Zasady naukowego zarządzania
o każdą czynność można badać naukowo i w ten sposób wyprowadzić metodę jej wykonania – jeden najlepszy sposób pracy uwzględniający narzędzia i wielkość produkcji, która może być zrealizowania przez wysokiej klasy robotnika
o następnie egzekwuje się od pozostałych wykonanie tej normy
· Chandler zajmował się strategiami w kontekście związków, jakie zachodzą między przedsiębiorstwem a jego otoczeniem. Hipoteza jaką postawił, da się sprowadzić do stwierdzenia, iż otoczenie, zachowanie strategiczne i struktura wewnętrzna firmy są ze sobą powiązane. Strategią nazwał Chandler „proces określenia podstawowych, długoterminowych celów organizacji” oraz przyjęcie określonych kierunków działania, a także alokację zasobów koniecznych do zrealizowania tych celów (Chandler, 1962). Chandler reprezentuje pogląd, iż strategia organizacji jest wynikiem jej relacji z otoczeniem. Zmiany w otoczeniu wymuszają na organizacji inne zachowanie, a więc zmianę strategii działania. Analiza historyczna przeprowadzona przez Chandlera pokazuje, że struktura firmy jest elementem wtórnym w stosunku do przyjętej strategii działania.[1]
2. Rozwiązania organizacyjne w fabrykach H. Forda jakom przykład klasycznych rozwiązań w zarządzaniu
· W 1913 roku w nowych zakładach Ford Motor Company H. Ford wprowadził po raz pierwszy kompletny montaż samochodów w ruchu od surowego podwozia począwszy a na gotowym wozie kończąc. Dzięki temu skrócono czas montażu o połowę i zmniejszono do minimum wszelkie przestoje. Niemal wszystkie mechaniczne operacje produkcyjne rozbito na czynności proste, wykonywane w ściśle określony –jeden, jedyny, najlepszy – sposób i w ściśle określonym momencie. Aby utrzymać w firmie porządek, wprowadzono surowy regulamin pracy i utworzono Ford Service Department, czyli wydział bezpieczeństwa zakładu, zajmujący się inwigilacją pracowników i czuwaniem nad przestrzeganiem przez nich nakazów i zakazów.[2]
3. Zasady naukowego zarządzania wg H. Fayola
· Przygotowanie rocznych i 10-cio letnich planów i działanie według nich
· Przygotowanie schematów organizacyjnych
· Rekrutacja i staranne szkolenie, zapewniające kwalifikacje
· Przestrzeganie zasad hierarchii i drogi służbowej
· Odbywanie spotkań z szefami wydziałów dla zapewnienia koordynacji
· Pogrupowanie działań w organizacji o opraciu o sieci funkcji: techniczną, handlową, finansową, ubezpieczeniową, rachunkową, administracyjną
· Zasady zarządzania
o podział pracy
o autorytet (prawo do wydawania poleceń w zakresie odpowiedzialności kierownika)
o dyscyplina (pracownicy słuchają, ale menadżer ma zapewnić dobre przywództwo)
o jedność wydawania poleceń
o jednolitość kierowania
o podporządkowanie interesu osobistego interesowi ogółu
o wynagradzanie
o centralizację
o hierarchia
o ład i porządek
o sprawiedliwość
o stabilność personelu
o inicjatywa
o zgranie personelu
4. Czym jest harmonia w rozumieniu K. Adamieckiego. Trzy wymiary harmonii
· Karol Adamiecki jako pierwszy zastosował metodę chronometrażu. W wyniku swoich badań stwierdził, że głównym powodem strat czasu w procesie produkcji jest brak uzgodnienia poszczególnych operacji, a także sformułował dwa główne zadania organizatorskie:
· Harmonijny dobór poszczególnych elementów systemu wytwórczego, tak aby spośród wielu możliwości wybrać elementy dotyczące zasobów o najdoskonalszej charakterystyce ekonomicznej z punktu widzenia celu procesu produkcyjnego, a więc takich, które pozwalają realizować produkcję wzorcową;
· Sprowadzenie funkcjonowania systemu wytwórczego do zharmonizowania w czasie działań wszystkich elementów systemu, aby wytwarzać przy jak najmniejszych stratach czasu.
· Konsekwencją obserwacji i wniosków były sformułowane prawa:
o prawo podziału pracy i wynikająca z tego prawa reguła specjalizacji;
o prawo koncentracji – istotą jest łączenie wysoce wyspecjalizowanych komórek w celu wspólnego działania;
o prawo harmonii.
· Funkcje kontroli w zarządzaniu określił następująco: powinna być ona dokładna, wystarczająca, nieustanna, niezwłoczna i zrównoważona[3].
5. Na czym polega „zasada funkcjonalna" wg H. Fayola
· Zgodnie z tą zasadą każdy z pracowników podporządkowany jest poleceniom jednego i tylko jednego bezpośredniego przełożonego, znajdującego się na kolejnym wyższym szczeblu hierarchii. Zatem w kontaktach między szczeblami organizacyjnymi obowiązuje droga służbowa. Zasada drogi służbowej utrudnia nawiązywanie poziomych kontaktów między pracownikami znajdującymi się w różnych pionach organizacyjnych. Poszczególne piony są koordynowane na najwyższych szczeblach zarządzania. W miarę rozwoju organizacji niezbędne staje się delegowanie części uprawnień decyzyjnych na niższe szczeble zarządzania.[4]
6. Rozwiń skrót POSDOCORB stanowiący regułę zarządzania wg H. Fayola
· Planning [planowanie]
· Organizing [budowanie struktury]
· Staffing [zdobywane i szkolenie kadr]
· Directing [bieżące podejmowanie decyzji]
· Coordinating [łączenie elementów pracy]
· Reporting [przebieg informacji]
· Budgeting [opracowanie budżetu][5]
7. Racjonalna biurokracja M. Webera
· Z założenia przyjętego przez Maxa Webera żyjącego w okresie szczytowym pruskiego totalitaryzmu, biurokracja miała być idealną i bezbłędną formą organizacji, jednakże wraz z jej rozrostem staje się ona jako system organizacyjny coraz bardziej dysfunkcjonalna.
· Typy prawomocnego panowania
o Trzy czyste typy prawomocnego panowania (legitymizacji władzy):
§ racjonalnej (legalnej) - opartej na przekonaniu o "legalności" zasad i normatywnych reguł sprawowania władzy oraz prawie tych, którzy zgodnie z nimi sprawują władzę do wykonania poleceń.
§ tradycjonalnej - związanej silnie z przekonaniem o świętości nieprzemijającej tradycji i legitymizacji statusu tych, którzy sprawują zgodnie z nią władzę.
§ charyzmatycznej - opartej na pewnych specyficznych i wyjątkowych cechach charakteru, heroizmie, świętości danej jednostki, a także na normatywnych wzorach postępowania i wynikającego z nich ładu jaki ona objawiła lub ustanowiła.
· Cechy urzędników w biurokracji -z władzą legalną w idealnej postaci mamy do czynienia gdy zatrudnionych w administracji biurokratów cechuje następujące postępowanie:
o podlegają władzy jedynie w zakresie swoich oficjalnych obowiązków o bezosobowym charakterze. Posiadają więc wolność osobistą.
o hierarchia urzędów w jakich działają jest jasno zdefiniowana.
o każdy urząd odznacza się jasno zdefiniowanym zakresem kompetencji.
o sprawowanie urzędu powiązane jest z dobrowolnie zawartą umową.
o bardzo istotną rolę przy wyborze kandydata odgrywają jego kwalifikacje zawodowe.
o pobory biurokratów odznaczają się ustaloną wysokością, wypłacaną w gotówce, pracownicy nabywają uprawnienia emerytalne. Jednak w niektórych przypadkach organ ma prawo do odwołania mianowanego urzędnika, natomiast ten ma zawsze prawo do rezygnacji.
o sprawowany urząd jest traktowany jako jedyne lub główne zatrudnienie danej osoby.
o zwierzchnicy mogą urzędnikowi przyznać awans uwarunkowany stażem pracy, osiągnięciami.
o urzędnik pracuje w całkowitym oderwaniu od własności środków administrowania i nie ma prawa do "zawłaszczenia" swojego stanowiska.
o jest on poddany ścisłej, systematycznej dyscyplinie i kontroli.
· Biurokracja jako typ idealny - według Webera biurokracja jako typ idealny powinna charakteryzować się przede wszystkim:
o precyzją działania
o szybkością
o elastycznością
o jednoznacznością
o efektywnością
o ciągłościa pracy
o dyskrecją
o subordynacją
o bezosobowością
o przepisorządnością
o racjonalnością
o zmniejszeniem do minimum tarć
o oszczędnością na kosztach
o dostosowaniem do potrzeb
o przewidywalnością zachowań[6]
8. Co oznacza tzw. paradygmat racjonalności strukturalnej
W paradygmacie racjonalności strukturalnej, odnoszącym się do wielu nurtów w nauce o zarządzaniu, podkreśla się znaczenie reguł formalnych i norm jako nadrzędnych wobec człowieka i dzieli się ludzi na tych co myślą, i na tych, którzy wykonują polecenia. Ogólny warunek sprawnego zarządzania dotyczy kadry kierowniczej, szczególnie właścicieli, od których oczekuje się zachowań przedsiębiorczych, wyrażających się w nowatorskim podejściu, inicjatywie i gotowości do ryzyka. Od wykonawców zaś oczekuje się ścisłego wykonywania czynności wynikających z podziału pracy i specjalizacji.[7]
9. Elementy podejścia klasycznego posiadające znaczenie we współczesnym zarządzaniu
?????????????????????????
Wykład ll
1. Wyniki i interpretacja eksperymentów E. Mayo w Hawthorne (proszę uwzględnić dwie fazy eksperymentu)
· Efekt Hawthorne. W 1927 r. profesor Elton Mayo i jego współpracownicy zostali zaproszeni przez inżynierów Western Electric do wzięcia udziału w pracach nad badaniem wydajności robotników w jednym z zakładów. Podczas eksperymentów w zakładach w Hawthorne Mayo stwierdził, iż zachęty materialne nie były przyczyną wzrostu wydajności pracy, ale że wzrost ten wywołany został poprzez wyróżnienie i poświęcenie uwagi pracownikom. Doszedł do wniosku, że pracownicy będą usilniej pracować, jeśli uznają, że kierownictwo troszczy się o ich dobrobyt i jeśli nadzór będzie im poświęcać szczególną uwagę. Stwierdził również, że ludzi cenią sobie przynależność do grup nieformalnych tworzących się w organizacjach na zasadzie przyjaźni, współpracy. Dobrze byłoby, aby owe grupy nieformalne przekształcić w grupy formalne. Zjawisko to z czasem zostało nazwane efektem Hawthorne. We wszystkich badaniach jakie przeprowadził Mayo podczas całej swojej kariery, szczególną rolę odegrała metoda wywiadu z wykonawcami. Oto zestaw zasad, jakimi powinny się posługiwać osoby przeprowadzające wywiady podczas badania organizacji:
· Poświęć całą uwagę osobie, z którą prowadzisz wywiad, i daj jej to wyraźnie odczuć.
· Nie mów, lecz słuchaj.
· Nigdy nie dyskutuj i nie dawaj rad.
· Zwróć uwagę na to:
o co dana osoba chce powiedzieć,
o czego nie chce powiedzieć,
o czego nie może powiedzieć.
· W czasie słuchania spróbuj naszkicować w wyobraźni wstępną charakterystykę rozmówcy, korygując ją w toku rozmowy. Sprawdzając tę charakterystykę, podsumuj od czasu do czasu to co zostało powiedziane, umożliwiając w ten sposób sprecyzowanie poglądów. Rób to zawsze z największą rozwagą, to znaczy wyjaśniaj, ale niczego nie dawaj ani nie przekręcaj. ...
wsb_k17