Henryk Sienkiewicz "Potop" spis treci analiza utworu str. 2 streszczenie str.6 tre str. 9 Druk utworu trwa prawie dwa lata (1884 - 1886). jednoczenie w krakowskim "Czasie", warszawskim "Sowie", wielkopolskim "Dzienniku Poznaskim". W ten sposb wszystkie trzy zabory poznaway rwnoczenie now powie. Ksikowe wydanie "Potopu" wyszo w szeciu tomach w padzierniku 1886 r. Fabua i kompozycja powieci Wydarzenia przedstawione w powieci obejmuj lata 1655 - 1656, co uwypukla charakter informacyjno-poznawczy utworu i scala kompozycyjnie. Owo skondensowanie urealnia opisywane wydarzenia i nadaje im odpowiednie tempo. Motywem naczelnym jest podr - wdrwka gwnego bohatera, co umoliwia wprowadzenie rnorodnych wydarze historycznych i znacznie poszerza panoram spoeczn powieci. Czynnikiem spajajcym fabu s dwa, przeplatajce si wzajemnie i powizane wtki: historyczno-polityczny: przebieg najazdu szwedzkiego oraz dokonujcy si w zwizku z nim rozkad moralny spoeczestwa polskiego i stopniowe jego odradzanie. romans oparty na strukturze trjkta: polski oficer, Kmicic, kocha kobiet, Olek, ktr porywa konkurent, Bogusaw Radziwi. Ponadto na przeszkodzie modym staj trudnoci wynikajce z rnic charakterw obojga oraz z powika politycznych. Powie rozpoczyna si od spraw romansowych, a wic stopniowego pogarszania si dobrych zrazu stosunkw midzy Kmicicem a Olek oraz jej opiekunami - szlacht laudask. Kmicic jest ju nawet bliski cakowitego upadku moralnego, ale w ostatniej chwili ratuje go wejcie w sub Janusza Radziwia. Jest to pierwszy punkt zwrotny w jego dziejach. Nieco pniej zawizuje si wtek historyczno-polityczny. Odtd oba wtki rozwijaj si rwnolegle, upadek moralny Kmicica zbiega si z upadkiem moralnym ogu obywateli. Potem rozpocznie si poprawa bohatera i caego narodu, a pod koniec powieci zejdzie si odrodzenie i rehabilitacja Kmicica z odrodzeniem moralnym spoeczestwa polskiego. Akcja toczy si bardzo szybko, trzyma w napiciu uwag czytelnika dziki wprowadzeniu do fabuy nagych katastrof i rwnie zaskakujcego ich rozwizania. Akcja prowadzona jest cile wedug scottowskich zaoe: ( porwania, ( ucieczki, ( przebrania, ( pojedynki, ( zawieszanie wtkw w momencie najwikszego napicia. T dynamiczn budow powieci Sienkiewicz powiza z trzema ujciami kompozycyjnymi: ( stopniowaniem, ( kontrastem, ( zaskakujc niespodziank. Najistotniejszym walorem "Potopu" jest narracja. Mamy tu do czynienia z wieloci odrbnych uj przy dominujcej roli narratora wszechwiedzcego, ktremu nieobcy jest XIX-wieczny punkt widzenia. Obok epickiego dystansu obserwujemy: subiektywizm (bezporednio wprowadzone oceny), stylizowane relacje kronikarskie, elementy szlacheckiego pamitnika, spojrzenie oceniajcego wydarzenia historyka. Obraz spoeczestwa polskiego wieku XVII Magnateria: Janusz i Bogusaw Radziwiowie, Hieronim Radziejowski, Opaliski ( prowadz polityk kierujc si jedynie dobrem wasnego rodu, ( wydaj cynicznie kraj na up Szwedom (Ujcie, Kiejdany) i przechodz na stron wroga dla wasnych korzyci materialnych lub na skutek urazy osobistej, (, warchoowie, samowolni i pyszni egoici. Sapieha, Lubomirski, Zamoski ( patrioci stawiajcy dobro ojczyzny ponad wasne interesy, nie s to jednak postacie idealne. Szlachta: ( poddaje si pokornie obcym najedcom, szybko godzi z nowym pooeniem (kiedy Opaliski oznajmi o podpisaniu kapitulacji Wielkopolski, wznosi okrzyki na cze krla szwedzkiego), paci im podatki, sucha bez sprzeciwu rozkazw szwedzkich komendantw, ( do zdrady ojczyzny skania ich obietnica przywilejw stanowych (np. stryj Oleki, mwi: "Pana i pod obcym panowaniem znale mona), ( na Kmicicowej kompanii ci morderstwa, rozboje i gwaty (kady z onierzy by skazywany przez sdy na utrat czci i ycia, grasuj bezkarnie, bo prawo i sdownictwo jest za sabe) ( butna niekarna, egoistyczna, lekkomylna, interesowna, zalepiona, bezmylna politycznie i krtkowzroczna, ulega wobec magnaterii, czsto obojtna wobec potrzeb ojczyzny, Wrd szlachty s jednak jednostki prawe, gotowe do powice, np. Skrzetuski, ktry na wie o kapitulacji Wielkopolski rwa sobie wosy z gowy. Lud miejski i wiejski Sienkiewicz nie wprowadza do utworu bohatera chopskiego ani mieszczaskiego. Lud wystpuje tu bezimiennie, ale jest chtny i gotowy do walki ( cechuje ich: patriotyzm, wierno krlowi, zapa do walki, ( bior w swoje rce spraw obrony przed Szwedami; ruch partyzancki obejmuje cay kraj (grale tatrzascy ratuj ycie krlowi; kilkunastoletni Michako, chopak paszczyniany, naprowadza na Szwedw polsk chorgiew i w bitwie z nimi wykazuje si odwag i bohaterstwem, czym wprowadzaj w podziw szlacht), ( stawiaj opr, poniewa najedcy zwielokrotniaj nacisk ekonomiczny i obciaj dodatkowymi pracami, wol znosi chost i wizienie, a nawet mier, ni przyczynia si do utwierdzania potgi najedcy, ( o ucisku ludu Sienkiewicz wspomina przelotnie, ukazujc luby lwowskie Jana Kazimierza, w ktrych krl zobowiza si, i po zakoczeniu wojny poprawi pooenie posplstwa. Na pocztku "Potopu" Sienkiewicz ukazuje upadek moralny spoeczestwa (zdrad, zaprzedanie wrogom przez klas rzdzc, odstpowanie od wadcy, apati i rezygnacj). Wrzeszczowicz (cudzoziemiec) wypowiada si o Polakach: " Jest li na wiecie taki drugi kraj, gdzieby tyle nieadu i swawoli dopatrze mona (...) Ktryby w wiecie nard nieprzyjacielowi do zawojowania wasnej ziemi pomg? Ktry by tak krla opuci... Jeno szaleni, swawolni, li i przedajni te ziemi zamieszkuj". Pniej nastpuje punkt zwrotny - nard si podwiga i odradza. Przy 3kocu utworu sami Szwedzi nie mog nadziwi si zamianie, jaka zasza w narodzie, ktry do niedawna nie stawia adnego oporu. Obrazy ycia obozowo-rycerskiego "Potop" to powie wojenna. Na obraz ycia spoeczestwa polskiego XVII w. skadaj si gwnie fakty ukazujce ycie obozowo-rycerskie, wojenne. Np. cnoty rycerskie, sposb formowania chorgwi, pospolite ruszenie, turnieje, bardzo plastyczne opisy bitew. Niewiele natomiast dowiadujemy si o stosunkach spoecznych i yciu kulturalnym Polakw. Obraz ten uzupeniaj nieliczne sceny ycia domowego i obyczajowego: ( ciche ycie rodzinne, ( uczty i zabawy hulaszcze w dworkach szlacheckich (tu doskonaa scena zbiorowa: uczta w Kiejdanach), ( bjki w karczmach. Bohater gwny Andrzej Kmicic to typowy przedstawiciel szlachty XVII w., potomek zuboaego rodu szlacheckiego. Jego losy symbolizuj los ojczyzny; jego upadkowi moralnemu sekunduje upadek narodu, a odrodzeniu - tryumf zwyciskich Polakw. Odwany, wesoy o bujnym temperamencie, zdolny do szlachetnych i druchw serca i do wielkiej mioci. Ma natur awanturnicz, jest porywczy i skonny do "bitki i wypitki", co psuje mu reputacj. Wychowany w potyczkach pogranicznych nawyk do ryzyka i bezkarnoci. Hulaka, cenicy sobie dobr kompani i swawolne ycie. Zachowaniem w Lubiczu, Upicie i Womontowiczach popada w dramatyczny konflikt z otoczeniem, traci dobre imi, Olek i zaufanie przyjaci. Porywajc narzeczon staje ponownie w ostrej kolizji z prawem. Pierwszy punkt zwrotny w jego yciu nastpuje w zwizku z otrzymaniem hetmaskich listw. Z rozkazu najwyszego dowdcy podejmujc si formowania oddziau nie podlega odpowiedzialnoci sdowej i ma okazj zrehabilitowa swoje imi. Oddajc si pod komend Radziwia skada mu przysig na wierno. Nie odstpuje jednak magnata, cho w oczach przyjaci i ukochanej uchodzi za zdrajc, poniewa wierzy w dobre intencje hetmana. Naiwny i gorliwy, porywczy i wierny wierzy, e przyczynia si do ratowania ojczyzny. Swoja tragiczna pomyk uwiadamia sobie w rozmowie z Radziwiem w Pilwiszkach. wiadomy ju swego upadku postanawia zemci si. Wpierw jednak czyni postanowienie oczyszczenia si z win poprzez sub Polsce. Jako Babinicz: ( ostrzega wojsk konfederackie przed niebezpieczestwem grocym im ze strony Radziwia, ( ocala starost uszczewskiego, ( ostrzega ksidza Kordeckiego, ( bierze udzia w obronie Jasnej Gry, ( broni krla w Tatrach, ( walczy ze Szwedami na czele oddziau Tatarw, ( ocala Womontowicze, ( uczestniczy w wojnie z wojskami Rakoczego. Przemienia si w prawego, wiernego krlowi i ojczynie bojownika o wolno swego narodu, gotowego postawi obowizek suby dla kraju ponad gos serca. Oleka Bilewiczwna: godna potomkini rodu szlacheckiego. Powana, stateczna, dumna i energiczna panna, ktra potrafi zachowa spokj nawet w najgorszych chwilach. Uosobienie kobiety idealnej, wzr patriotki, wiernej cnocie i ojczynie. Historia w powieci Pisarz bardzo dokadnie zapozna si z czasami najazdu szwedzkiego (studiowa pamitniki, listy, kroniki, herbarze, notatki, prace historyczne); do powieci wplt autentyczne przemwienie Zamoskiego do zakonnikw jasnogrskich, oryginalne listy Janusza Radziwia do Bogusawa; Z "Pamitnikw" J. CH. Paska zaczerpn Sienkiewicz obrazy pojedynkw, bjek, awantur, sceny wojenne i zwroty staropolskie, wzorujc si na jego stylu i jzyku. rde historycznych trzyma si bardzo wiernie i "Potop" naley pod tym wzgldem do najlepszych dzie historycznych. Gwny bohater powieci Andrzej Kmicic, to posta na poy historyczna. Pasek w "Pamitnikach" podaje, e w 1658 r. pukownik Samuel Kmicic "onierz dobry", suy w wojsku litewskim pod Sapieh, dosta si do niewoli rosyjskiej, skd wydosta go Czarniecki. Pozostae wydarzenia z ycia bohatera (suba u Radziwia, udzia w walce ze Szwedami, wysadzenie kolumbryny) to fikcja literacka. Streszczenie W 1654 r. Chmielnicki poddaje si Rosji, co staje si przyczyn wojny polsko-rosyjskiej - dwie potne armie rosyjskie wkracz...
Torentos.pl