studia_indologiczne_tom_09.pdf

STUDIA INDOLOGICZNE

tom 9 (2002)

INSTYTUT ORIENTALISTYCZNY

UNIWERSYTET WARSZAWSKI

WARSZAWA 2002

KOMITET REDAKCYJNY

Marek Mejor (redaktor naczelny)

Piotr Balcerowicz (z-ca redaktora naczelnego)

Monika Nowakowska

Anna Trynkowska

Ma³gorzata Wieliñska

Termin zamkniêcia kolejnych numerów Studiów Indologicznych up³ywa ka¿dorazowo z

koñcem czerwca danego roku. Redakcja prosi autorów o

{ nadsy³anie artyku³ów w formie wydruku tekstu opatrzonego dyskietk¹ z wersj¹

artyku³u:

(a) w pliku tekstowym (*.txt) w kodach ASCII lub

(b) w pliku Word (*.doc lub *.rtf) z czcionkami sanskryckimi dostêpnymi w

redakcji, lub

powinny zostaæ zast¹pione wg nastêpuj¹cego wzoru:

— diakrytyk = g³oska + @, np. â = a@; þ = t@; ô = m@; ÿ = h@ itp.

— z wyj¹tkiem: palatalne n = n%; palatalne s = s%, gutturalne n = g@.

| uwzglêdnianie standardowego systemu spolszczania przyjêtego w Studiach

Indologicznych (patrz Studia Indologiczne 1 (1994) 6–7),

} stosowanie siê do zasad transkrypcji naukowej obowi¹zuj¹cej w Studiach

Indologicznych , z uwzglêdnieniem podzia³ów miêdzywyrazowych w z³o¿eniach

oraz sandhi na styku wyrazów (patrz Studia Indologiczne 1 (1994) 6–8),

~ opatrzenie artyku³ów bibliografi¹ wedle systemu przyjêtego w Studiach

Indologicznych .

Redakcja zastrzega sobie prawo do adiustacji nades³anych tekstów.

Artyku³y do zamieszczenia w Studiach Indologicznych mog¹ byæ przesy³ane tak¿e przez

internet na adresy: piotr@orient.uw.edu.pl lub mejor@interia.pl

ADRES REDAKCJI

Uniwersytet Warszawski

Instytut Orientalistyczny

Krakowskie Przedmieœcie 26/28

00–927 Warszawa

sk³ad komputerowy, czcionki: Piotr Balcerowicz

Druk i oprawa:

Zak³ad Graficzny Uniwersytetu Warszawskiego

Zam. 181/2003

ISSN 1232–4663

SPIS TREŒCI

BARBARA GRABOWSKA:

Kryszna w literaturze Bengalu do XII wieku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5

BOGUS£AW J. KOC:

Wedyjska filozofia mowy ( vâc ) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19

MAREK MEJOR:

Echa buddyjskie w poemacie Maghy Œiœupâla-vadha . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72

ANNA TRYNKOWSKA:

Opowieœæ o Ramie w mahakawji Maghy Œiœupâla-vadha . . . . . . . . . . . . . . . 86

• SPRAWOZDANIA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .93–100

Dar od profesora Lokesha Chandry . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93

Dar od wielebnego Kazumaro Shimady . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93

KAROLINA BEREZOWSKA:

Letnia szko³a mówionego sanskrytu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 94

MARZENNA JAKUBCZAK:

XIII Miêdzynarodowy Kongres Wedanty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 95

ANNA TRYNKOWSKA:

Seminarium nt. przyrody w myœli, literaturze i sztuce Indii . . . . . . . . . . . . . . . . . 98

MAREK MEJOR:

Nowinki z Oksfordu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .99

• PO¯EGNANIA:

[Opracowa³ Marek Mejor] . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .101–113

Kryszna w literaturze Bengalu do XII wieku

BARBARA GRABOWSKA

Kryszna, ósme wcielenie Wisznu, jest postaci¹ niezwykle z³o¿on¹. Wielka

epopeja Mahâ-bhârata przedstawia go jako rycerza kszatrijê udzielaj¹cego porad

piêciu braciom Pandawom, jednoczeœnie ten¿e Kryszna jako woŸnica Ard¿uny

wyg³asza s³ynne filozoficzne pouczenie Pieœñ Pana ( Bhagavad-gîtâ ) . Do tych

wizerunków nie pasuje obraz dzieciñstwa i m³odoœci spêdzonych wœród pasterzy,

jaki przedstawia Hariwansia ( Hari-vaôœa ) , dodatek do epopei oraz purany,

sanskryckie teksty mitologiczno-historyczne.

Na temat formowania siê wisznuizmu przyjmuje siê najczêœciej koncepcjê R.G.

B HANDARKARA (1913), kontynuowan¹ przez J. G ONDÊ (1993), wed³ug której ten

nurt religijny powsta³ ze zlania siê czterech niezale¿nych kultów: Wisznu, Narajany,

Wasudewy i Kryszny Gopali. Trudno jednak odtworzyæ prawdziw¹ postaæ wierzeñ,

gdy¿ dysponujemy jedynie tekstami u³o¿onymi przez braminów. Kult Kryszny

Gopali, czyli Kryszny pasterza, to najm³odszy element sk³adowy wisznuizmu.

Wed³ug B HANDARKARA czeœæ dla Kryszny Gopali przynios³o z sob¹ plemiê

pasterzy nomadów zwanych Abhirami w pierwszych wiekach naszej ery. Teoria

B HANDARKARA zak³ada wyodrêbnienie kilku postaci sk³adowych (rycerza,

pasterza, filozofa), pochodz¹cych z ró¿nych tradycji, które utworzy³y jedn¹

synkretyczn¹ postaæ Kryszny.

Interesuj¹cym by³oby zbadanie, jakiego Krysznê czci³ Bengal, jaki aspekt jego

postaci dominowa³ w literaturze i sztuce tego kraju?

Nie wiadomo, kiedy powsta³ i w jaki sposób siê rozwija³ kult Kryszny w Bengalu.

W Paharpurze (obecnie Bangladesz) zachowa³y siê p³askorzeŸby na stupie

buddyjskiej, na których zidentyfikowano dwanaœcie scen z ¿ycia Kryszny (w tym, co

do czterech brak pewnoœci) 1 . Trudno okreœliæ datowanie rzeŸb, prawdopodobnie

powsta³y miêdzy VI a VIII wiekiem. Mamy tam dwie sceny zwi¹zane z narodzinami

Kryszny, z³amanie drzew, zabicie demonów Pralamby, Keœina i Kansy, podniesienie

1 P RECIADO -S OLIS (1984: 115–118).

Studia Indologiczne 9 (2002) 5–18.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: