Mistrz Eckhart - Mowy pouczajace.pdf - religine - polak-maly

M i s t r z

Eckhart

Mowy

To są mowy, które wikariusz

Turyngii, przeor z Erfurtu,

brat Eckhart z zakonu ka-

znodziejskiego, miał do tych

duchowych dzieci, które py-

tały go o wiele rzeczy, kiedy

wieczorami zasiadali razem

aby wieść uczone rozmowy.

– –

pouczające

Mowy pouczające

O prawdziwym posłuszeństwie / 3

O najpotężniejszej modlitwie i najwyższym dziele / 3

O tych, którzy siebie nie porzucilii pełni są samowoli / 4

O pożytku z porzucenia siebie, jakiego należy dokonać w sferze

tego, co wewnętrzne i wewnętrzne / 4

Bacz, co istotę i podstawę czyni dobrą / 5

O samotności i o posiadaniu Boga / 5

Jak człowiek ma najrozumniej spełniać swoje dzieła / 7

O stałej pilności w najwyższym wzrastaniu / 7

Jak skłonność do grzechu zawsze przynosi człowiekowi

pożytek / 8

Jak wola wszystko może i jak wszystkie cnoty kryją się w woli,

jeśli tylko jest prawą wolą / 8

Co człowiek powinien uczynić, kiedy odczuwa brak Boga i kiedy

Bóg się przed nim ukrył / 10

Ta mowa dotyczy grzechów: jak należy się zachować, kiedy

znajdujemy się w grzechach / 11

O dwojakiej skrusze / 12

O prawdziwej ufności i o nadziei / 12

O dwojakiej pewności życia wiecznego / 12

O prawdziwej pokucie i o błogosławionym życiu / 13

Jak człowiek może zachować spokój, jeśli jest wolny od

zewnętrznych utrapień, których doświadczali Chrystus i wielu

świętych; jak ma naśladować Boga / 14

W jaki sposób człowiek, jeśli tak się zdarzy, może przyjąć

delikatne jadło, wykwintne stroje i wesołych towarzyszy, do

których przyzwyczaił się zgodnie ze swą naturą / 15

Dlaczego Bóg często pozwala, by dobrym ludziom, którzy

są naprawdę dobrzy, ich dobre dzieła często stawały się

przeszkodą / 16

O Ciele Pana naszego, że należy Je często przyjmować, i w jaki

sposób i z jakim nabożeństwem / 16

O gorliwości / 18

Jak należy naśladować Boga i o dobrym sposobie / 20

O wewnętrznych i zewnętrznych dziełach / 21

Sklad: Marek Wos / www.egzorcyzmy.katolik.pl

– –

O prawdziwym posłuszeństwie

rawdziwe i doskonałe posłuszeń-

stwo jest cnotą nad wszystkimi

cnotami, i bez tej cnoty nie może

się dokonać ani być dokonane żad-

ne, choćby nie wiadomo jak wielkie, dzieło;

z drugiej strony choćby najmniejszy czy naj-

skromniejszy uczynek – czy to odprawianie

lub słuchanie mszy, modlitwa, kontemplacja,

czy cokolwiek innego – przynosi większy po-

żytek, jeśli spełniamy go w prawdziwym po-

słuszeństwie. A znowu jeśli weźmiecie jakiś

uczynek tak mało wart, jak tylko chcecie, to

bez względu na to, jakikolwiek by był, praw-

dziwe posłuszeństwo uszlachetnia go i czyni

lepszym. Posłuszeństwo zawsze i wszędzie

sprawia to, co najlepsze we wszystkich rze-

czach. Zaprawdę, posłuszeństwo nigdy nie

przeszkadza w niczym i nie utrudnia niczego,

co robimy, a co bierze się z prawdziwego po-

słuszeństwa; ono bowiem nie zaniedbuje ni-

czego dobrego. Posłuszeństwo nigdy nie musi

się o nic troszczyć, nie brakuje mu bowiem

żadnego dobra.

Gdzie człowiek w posłuszeństwie opuszcza

swe „ja” i się go wyzbywa, tam Bóg, zniewolony

koniecznością, musi zająć jego miejsce; kiedy

bowiem ktoś nie chce niczego dla siebie, wte-

dy za niego Bóg musi chcieć tak, jak chce dla

samego siebie.

Teraz uważajcie! Czegóż chce On za mnie,

kiedy ja nie chcę niczego dla siebie? Tam, gdzie

wyzbywam się swego „ja”, musi On chcieć za

mnie tego wszystkiego, czego chce dla siebie,

ni mniej, ni więcej, i w ten sam sposób, w jaki

chce On tego dla siebie: A gdyby Bóg tego nie

robił – na prawdę, którą jest Bóg! – to nie był-

by sprawiedliwy ani nie byłby Bogiem, co jest

Jego naturalnym byciem.

W prawdziwym posłuszeństwie nie może

być nic takiego, jak „ja chcę tego lub owe-

go” czy „to lub owo”, a jedynie doskonałe

wyrzeczenie się swego. I dlatego w naj-

doskonalszej modlitwie, na jaką może się

zdobyć człowiek, nie powinno być próśb

takich, jak „daj mi tę cnotę” czy też „daj mi

ją w takiej mierze” czy „daj mi, Panie, same-

go siebie” czy też „daj mi życie wieczne”, lecz

tylko ta jedna: „Panie, nie dawaj mi niczego,

jak tylko to, czego Ty chcesz, i czyń, Panie,

to, co chcesz i w jaki sposób chcesz!”

Ta przewyższa pierwszą, jak niebo przewyż-

sza ziemię; a kto tak się modli, ten dobrze się

modli: kto w prawdziwym posłuszeństwie po-

rzucił własne „ja”, ten jest w Bogu. A jak praw-

dziwe posłuszeństwo nie powinno znać żad-

nego „ja tak chcę”, tak też nigdy nie powinno

wołać „ja nie chcę”, albowiem „ja nie chcę” jest

prawdziwą trucizną dla każdego posłuszeń-

stwa.

Jeśli bowiem wyrzekłem się mojej woli

i złożyłem ją w ręce mojego przełożonego,

i nic nie chcę dla siebie, to Bóg musi chcieć

za mnie, a jeśli zaniedba tu zrobić coś dla

mnie, to tym samym zaniedba zrobić coś

dla samego siebie. Tak jest we wszystkich

sprawach. W wypadku, gdy nie chcę nicze-

go dla siebie, Bóg chce za mnie.

Jak też powiedział święty Augustyn: „Ten

jest najlepszym Twoim sługą, komu nie tyle

na tym zależy, aby usłyszeć od Ciebie to,

czego by chciał, ile raczej na tym, by chcieć

tego, co od Ciebie usłyszy”.

O najpotężniejszej modlitwie i najwyższym dziele

ajpotężniejszą modlitwą, władną

niemal osiągnąć wszystkie rzeczy,

i najgodniejszym dziełem są te, któ-

re wypływają z uwolnionego umy-

słu. Im bardziej jest on wolny, tym potężniej-

szą, godniejszą, pożyteczniejszą, chwalebniej-

szą i doskonalszą jest modlitwa i dzieło. Wolny

umysł potrai wszystko.

Człowiek nigdy nie może spełnić choćby

najmniejszego dzieła, które w takim umyśle

nie odkrywałoby swej możności i nie czerpa-

łoby z niego siły.

Trzeba modlić się tak usilnie, by ku mod-

litwie tej kierowały się wszystkie człon-

ki i siły człowieka, zarówno jego oczy, jak

i uszy, usta, serce i wszystkie zmysły; i nie

wolno w niej ustawać, zanim nie odczujemy,

że pragniemy zjednoczyć się z Tym, które-

go obecności jesteśmy świadomi i do które-

go się modlimy, to jest z Bogiem.

Czym jest wolny umysł? Wolnym umy-

słem jest ten, którego nic nie wprowa-

dza w błąd i który nie jest przywiązany

do niczego, który tego, co w nim najlep-

sze, w żaden sposób nie skrępował i który

w niczym nie szuka swego, a raczej w peł-

ni pogrążony jest w najukochańszej woli

Boga i całkowicie wyrzekł się swego.

– –

O tych, którzy siebie nie porzucili

udzie powiadają: „Ach, Panie Boże,

chciałbym i ja, tak jak inni, pozosta-

wać w dobrych stosunkach z Tobą,

odznaczać się taką samą nabożnoś-

cią i cieszyć się takim samym pokojem z Tobą,

i chciałbym, by wiodło mi się tak samo jak im

i bym był równie ubogi jak oni” lub też: „Nigdy

nie będę się czuł dobrze, jeśli nie będę tu czy

tam i czynił tak i tak; muszę żyć gdzieś na ob-

czyźnie albo w jakiejś pustelni, albo w klasz-

torze”.

Zaprawdę, w tym wszystkim kryje się twoje

„ja” i nic poza tym. Jest to twoja samowola, jeśli

nawet o tym nie wiesz lub sądzisz, że jest ina-

czej; wszelki niepokój, który się w tobie budzi,

pochodzi z twej samowoli, bez względu na to,

czy to zauważasz czy nie. Gdy mniemamy, że

powinniśmy jednych rzeczy unikać a innych

szukać – na przykład tych miejsc i tych ludzi,

i tych mędrców czy tej ciżby, czy tych zajęć –

to winę za to ponosi nie to, że przeszkadzają ci

te sposoby czy te rzeczy; tym, co przeszkadza

ci w rzeczach, jesteś ty sam, albowiem zacho-

wujesz się niewłaściwie wobec nich.

Ci, którzy w ten sposób szukają, szukają na

fałszywej drodze. Im dalej wędrują, tym mniej

znajdują tego, czego szukają. Wędrują tak, jak

ktoś, kto zgubił drogę: im dalej idzie, tym bar-

dziej schodzi na manowce. Cóż ma wszakże

zrobić? Najpierw powinien porzucić siebie, bo

wtedy porzuci wszystko.

Zaprawdę, jeśli człowiek porzuci króle-

stwo lub cały świat, ale zachowa samego

siebie, to niczego nie porzucił. Jeśli jednak

człowiek wyrzeknie się samego siebie, to

bez względu na to, co sobie zachowa, czy

to bogactwo czy honor, czy cokolwiek

innego – porzucił wszystko.

Słowa świętego Piotra: „Oto my opuściliśmy

wszystko” – a on sam nie porzucił przecież nic

więcej, jak tylko sieć i łódź – pewien święty tak

oto skomentował: Kto chętnie porzuca rzeczy

małe, ten porzuca nie tylko te rzeczy, lecz po-

rzuca wszystko, co ludzie światowi mogą mieć,

a nawet wszystko to, czego mogą pożądać.

Albowiem kto porzuca swą wolę i samego sie-

bie, ten rzeczywiście porzucił wszystkie rze-

czy tak, jak gdyby były jego nieograniczoną

własnością i jak gdyby posiadł je tak, iż móg-

łby nimi swobodnie rozporządzać. Albowiem

czego nie chcesz pożądać, to wszystko oddałeś

i porzuciłeś ze względu na Boga. Dlatego mówi

nasz Pan: „Błogosławieni ubodzy w duchu”, to

znaczy: w woli. I nikt nie powinien w to wątpić.

Gdyby istniał jakiś inny, lepszy sposób, to nasz

Pan by go wymienił, jak też powiedział: „Jeśli

kto chce pójść za Mną, niech się zaprze sa-

mego siebie, a gdziekolwiek siebie znajdziesz,

wyrzeknij się siebie; jest to najlepsze”.

Dlatego zacznij najpierw od siebie i

porzuć siebie. Zaprawdę, jeśli najpierw

nie uciekniesz od samego siebie, to gdzie-

kolwiek byś uciekł, gdziekolwiek byś się

znalazł, wszędzie napotkasz przeszkody

i doznasz niepokoju.

Szukanie przez ludzi pokoju w rzeczach ze-

wnętrznych, czy to w jakichś miejscach czy

u mędrców, u ludzi czy w dziełach, na obczyź-

nie, w ubóstwie czy w poniżeniu – wszystko

to, choćby największe wywierało wrażenie

i czymkolwiek by było, jest niczym i nie daje

pokoju.

jakiego należy dokonać w sferze tego,

co wewnętrzne i wewnętrzne

usisz wiedzieć, że w tym życiu

jeszcze żaden człowiek nie porzucił

siebie tak dalece, by nie odczuwał,

iż musi porzucić siebie jeszcze bar-

dziej. Mało jest ludzi, którzy rzeczywiście bio-

rą to pod uwagę – i są w tym stali.

Jest to równowartościowa wymiana i spra-

wiedliwy handel: W jakiej mierze opuścisz

wszystkie rzeczy, w takiej – i to ani mniej,

ani więcej – Bóg wniknie w ciebie, i to wraz

ze wszystkim, co Jego, jeżeli ty we wszyst-

kich rzeczach całkowicie wyrzekłeś się tego,

co twoje. Od tego więc zacznij i spróbuj tego

wszystkiego, co potraisz zyskać.

W tym znajdziesz prawdziwy pokój, a nie

gdzie indziej.

Ludzie nie powinni tak bardzo zastana-

wiać się nad tym, co mają robić; powinni

raczej pomyśleć o tym, czym mogliby być.

Otóż gdyby ludzie byli dobrzy i żyli, jak nale-

ży, to ich uczynki świeciłyby jasno. Jeśli ty sam

jesteś sprawiedliwy, to sprawiedliwe są także

twoje uczynki. Świętości nie należy opierać na

czynach; raczej należy ją opierać na byciu, al-

bowiem to nie uczynki nas uświęcają, lecz my

powinniśmy je uświęcać. Czyny, choćby były

– –

i pełni są samowoli

O pożytku z porzucenia siebie,

najbardziej święte, jako same czyny żadną

miarą nas nie uświęcają, lecz to my w takiej

mierze, w jakiej jesteśmy świętymi i w jakiej

posiadamy bycie, uświęcamy wszystkie nasze

działania, czy to jedzenie, spanie, czuwanie czy

jakiekolwiek inne. Dzieła tych, których miara

bycia jest mała, nie przynoszą – niezależnie

od tego, jakie one by były – żadnego owocu.

Poznaj stąd, że należy się przykładać tylko do

tego, by być dobrym – nie tak bardzo do tego,

co robimy, czy też jakiego rodzaju dzieł doko-

nujemy, lecz do podstawy naszych czynów.

Bacz, co istotę i podstawę czyni dobrą

rzyczyną tego, że istota i pod-

stawa bycia człowieka, z których

jego dzieła czerpią swą dobroć, są

całkowicie dobre, jest to, że umysł

człowieka jest całkowicie (zwrócony) ku Bogu.

Dołóż wszelkich starań, by Bóg stał ci się wiel-

kim i by całe twe dążenie i pilność zwracały

się do Niego we wszelkim twym postępowaniu.

Zaprawdę, im bardziej jesteś do Niego zwróco-

ny, tym lepsze są wszystkie twe dzieła, jakie-

gokolwiek by były rodzaju.

Przylgnij do Boga, a On użyczy ci wszel-

kiej dobroci. Szukaj Boga, a znajdziesz Boga

i wszelkie dobro. Tak, zaprawdę, w takim

usposobieniu mógłbyś potknąć się o kamień

i byłby to czyn milszy Bogu, niż gdybyś przyjął

Ciało Pana naszego, a miałbyś przy tym bar-

dziej na względzie własną korzyść, i tak twoja

intencja byłaby mniej bezinteresowna.

Kto przylgnął do Boga, od tego nie

odstępują Bóg i wszelka cnota. A to, cze-

go ty wpierw szukałeś, teraz ono szuka

ciebie; za czym ty wpierw goniłeś, teraz

ono goni za tobą; a przed czym ty wpierw

chciałeś uciec, teraz ono ucieka przed

tobą. Dlatego: kto mocno przylgnął do

Boga, do tego też przylgnęło wszystko,

co boskie, a ucieka przed nim wszystko, co

jest niepodobne do Boga i Bogu obce.

O samotności i o posiadaniu Boga

apytano mnie: Niektórzy stanow-

czo usuwają się od innych i chętnie

chcieliby być zawsze sami i na tym

miałby polegać ich spokój oraz na

tym, że pozostawaliby w kościele – czy jest

to najlepsza droga? Wtedy odpowiedziałem:

„Nie!” A zauważcie, dlaczego.

temu człowiekowi stanąć na przeszkodzie, al-

bowiem nie dąży on i nie szuka niczego, jak

tylko Boga, jak też nie smakuje mu nic innego,

jak tylko Bóg; On bowiem jednoczy się z tym

człowiekiem we wszystkich jego dążeniach.

A jak Boga nie jest w stanie rozproszyć żadna

różnorodność, tak też tego człowieka nic nie

może ani rozpraszać, ani być powodem jego

rozdarcia, albowiem jest on jednym z owym

Jednem, w którym wszelka różnorodność jest

jednością i nieróżnorodnością.

Człowiek powinien Boga ujmować we

wszystkich rzeczach i umysł swój przyzwy-

czajać do tego, by Boga zawsze sobie uprzy-

tomniał w sobie, w dążeniu i w miłości. Zważ

na to, jak zwrócony jesteś do Boga, kiedy znaj-

dujesz się w kościele lub w swej celi: ten sam

nastrój zachowuj i miej w tłumie, w niepokoju

i w braku równowagi.

A – jak to już często mówiłem – kiedy mó-

wimy o „równowadze”, to nie mamy na myśli

tego, że wszystkie dzieła, miejsca czy ludzi

należy uważać za tak samo ważne. Byłoby to

niesłuszne, albowiem modlitwa jest lepszym

dziełem niż przędzenie, a kościół miejscem

godniejszym niż ulica. Wszakże we wszyst-

kich dziełach powinieneś zachować taki sam

umysł, taką samą ufność i taką samą miłość

do twego Boga, i taką samą powagę. Zaiste,

gdybyś zachował taką równowagę umysłu, to

nikt by ci nie przeszkodził w uprzytomnieniu

sobie twego Boga.

W kim jednak Bóg nie mieszka tak praw-

Kto jest prawy, na każdym miejscu

i wśród wszystkich ludzi czuje się dobrze.

Kto jednak nie jest, ten na każdym miejscu

i wśród wszystkich ludzi czuje się źle.

Kto zaś tu okazuje się prawym, ten praw-

dziwie ma Boga przy sobie; a kto prawdziwie

ma Boga, ten ma Go na każdym miejscu, i na

ulicy, i pośród wszystkich ludzi tak samo, jak

w kościele, na pustkowiu czy w celi; jeśli tylko

naprawdę posiada on Boga i tylko Jego, to nikt

nie może mu w niczym przeszkodzić.

Dlaczego? Ponieważ ma on jedynie Boga

i widzi tylko Boga, i wszystkie rzeczy stają

się dla niego samym Bogiem. Człowiek taki

nosi Boga we wszystkich swych dziełach i we

wszystkich miejscach, i wszystkie dzieła tego

człowieka sprawia jedynie Bóg; albowiem kto

jest przyczyną dzieła, do tego dzieło to nale-

ży właściwiej i prawdziwiej niż do tego, kto je

spełnia. Jeśli więc mamy na względzie jedynie

i wyłącznie Boga, to, zaprawdę, musi On być

sprawcą naszych dzieł, a we wszystkich Jego

dziełach nikt nie może Mu przeszkodzić, żadni

ludzie i żadne miejsca. Tak więc nikt nie może

– –

Mistrz Eckhart - Mowy pouczajace.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: