Muzyka i ruch w pracy z dziećmi ze sprzężoną niepełnosprawnością

Terapia dzieci muzyką, ruchem i mową Janiny Stadnickiej jest dobrze znana osobom, które pracują z dziećmi w wieku przedszkolnym jak i z dziećmi z różnego rodzaju niepełnosprawnością.

Terapia muzyką i ruchem jest istotnym elementem kompleksowej rehabilitacji dzieci z obniżoną sprawnością intelektualną. Muzyka i inspirowany nią ruch mają właściwości terapeutyczne w odniesieniu do motoryki, psychiki i zachowań społecznych. Niemal u wszystkich dzieci, niezależnie od stopnia rozwoju intelektualnego, dzięki funkcjom podkorza występują reakcje motoryczne na muzykę. Melodyczno-rytmiczne formy ruchu aktywizują emocje i umożliwiają bezpośrednie przeżywanie, rozładowują psychofizyczne napięcia i ułatwiają interakcje w grupie. Szybkie tempo w muzyce pobudza , a wolne osłabia energię i emocje.

W specjalnym Ośrodku Szkolno-Wychowawczym nr 2 w Lublinie postanowiłyśmy wykorzystać tę metodę w pracy z dziećmi wielorako niepełnosprawnymi (z upośledzeniem umysłowym oraz towarzyszącą niepełnosprawnością ruchową). Od września 2003 roku do czerwca 2004 roku był prowadzony cykl zajęć dla dziewięcioosobowej grupy dzieci wielorako niepełnosprawnych. Zajęcia prowadziłyśmy we trzy, na zmianę, pomagając sobie wzajemnie. Przed rozpoczęciem cyklu zajęć przedstawiłyśmy rodzicom ogólne wiadomości dotyczące terapii muzyką i ruchem, a także zapoznałyśmy z planem pracy zajęć terapeutycznych.

Od następnego spotkania zaczęłyśmy cotygodniowe zajęcia ruchowe. Na początku przeprowadziłyśmy obserwację zachowań ucznia, a także wstępna diagnozę w oparciu o informacje uzyskane od rodziców. Po każdych zajęciach omawiałyśmy ich przebieg, a wnioski były realizowane na kolejnych zajęciach. Na każde spotkanie były przygotowywane scenariusze zajęć, a także różnorodne pomoce dydaktyczne.

Dzieci na zajęcia uczęszczały systematycznie. Zawsze na naszą prośbę rodzice odbierali dzieci o określonej przez nas porze.

Starałyśmy się tak prowadzić zajęcia, by każde dziecko czuło się potrzebne, zaklimatyzowało się w grupie, by miało poczucie sprawczości, by nawiązało kontakt emocjonalny zarówno z prowadzącym jaki z innymi uczestnikami. Szczególną uwagę zwracałyśmy na to by dzieci zdobyły większą kontrolę nad wykonywanymi ruchami, by złagodzić reakcje lękowe, by niwelować spiętrzone negatywne emocje.

Raz w semestrze podsumowywałyśmy pracę i wytyczałyśmy dalszy kierunek działań.

Do negatywów zajęć wspólnie zaliczyłyśmy:

-          stosunkowo małe zainteresowanie rodziców propozycją zajęć dodatkowych

-          zbyt mała sala do prowadzenia tego typu zajęć

Z wypełnianych arkuszy obserwacji dla każdego  uczestnika zajęć, wynikło iż korzystny wpływ aktywności ruchowej widoczny jest w wielu sferach rozwoju dzieci. Odpowiednio dobrane ćwiczenia pozytywnie wpłynęły na rozwój poznawczy dzieci i ich motywację do podejmowania coraz to trudniejszych zadań.

Z informacji uzyskanych od rodziców wynikało, że dzieci czekają na te zajęcia wręcz się ich domagając, a uczestnicząc w nich systematycznie, nadpobudliwe wyciszają się, a mało aktywne podejmują większą ilość działań z własnej inicjatywy.

         W zabawach i grach, muzyka i ruch jest źródłem przyjemności, dostarcza satysfakcji i pozwala człowiekowi uwierzyć w jego potencjalne możliwości.

* Zajęcia prowadziły: Małgorzata Machoń, Agnieszka Nowacka, Aneta Wojtasiewicz-Cieślak.

Bibliografia:

Ø      Bogdanowicz M. Psychologia kliniczna w wieku przedszkolnym Warszawa 1991

Ø      Stadnicka J. Terapia dzieci muzyką, richem i mową Warszawa 1998

Ø      Stadnicki A. Tańce dla dzieci Warszawa 1994