o_ur_100507.doc

Anna Pokrywka

WZiM, I DUM, nr 106824

Harmonizacja podatków pośrednich w Unii Europejskiej

Przedmiotem mojej pracy jest harmonizacja podatków pośrednich w Unii Europejskiej jako istotnego elementu procesu integracji w ramach Unii Europejskiej. Jest ona jednym z kluczowych warunków harmonijnego funkcjonowania jednolitego rynku towarów, usług siły roboczej i kapitału.

Niniejsza praca ukazuje, iż harmonizacja opodatkowania pośredniego stanowi nieodzowny warunek pełnej realizacji i dobrego funkcjonowania rynku wewnętrznego – głównej idei, dla której Wspólnota została powołana do życia.

W pracy tej będę chciała wyjaśnić pojęcie podatku, rodzaje podatków pośrednich oraz przybliżyć ich znaczenie w Unii oraz harmonizację podatkową jako procesu ujednolicenia systemów podatkowych.

Wprowadzenie

              Pobieranie podatków jest najważniejszym źródłem dochodów każdego państwa
i stanowi zarazem o jego sile, niezależności oraz zdolności do aktywnego działania
i swobodnego rozwoju. Podatki należą zatem do jednych z najistotniejszych instrumentów efektywnej polityki gospodarczej państwa. To właśnie z pomocą odpowiedniej polityki podatkowej implementowane są w życie plany i przedsięwzięcia rządowe, bardzo często traktowane jako środek ratujący deficyty w budżecie. Podatki należą więc do elementarnych kompetencji każdego państwa, a ich gospodarcza i polityczna funkcja zapewniona jest przez moc ustawodawczą w tejże właśnie dziedzinie.

Decydująca rola podatków powoduje, iż państwa członkowskie Unii Europejskiej wyjątkowo niechętnie godzą się na rezygnację ze swoich kompetencji, czego wymaga od nich jednak Bruksela, konsekwentnie realizując art. 2 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską. Zgodnie z jego treścią, zadaniem Unii jest utworzenie wspólnego rynku wewnętrznego. Zadanie to jednak nie może zostać zrealizowane bez uprzedniego ujednolicenia przepisów podatkowych. Różnice w tym sektorze doprowadzić mogą bowiem do szeregu problemów
i nieporozumień, zarówno na płaszczyźnie politycznej jak i gospodarczej.2 Dlatego też, by zrealizować główny cel Unii, czyli wspólny rynek, konieczny jest wspólny system opodatkowania, który nie tylko złagodzi, ale zlikwiduje wszelkie niedogodności spowodowane dywergencjami. W dziedzinie podatków pośrednich zadanie te konkretyzuje art. 93 Traktatu. Regulacja ta zobowiązuje Wspólnotę do stopniowego wdrażania – na drodze harmonizacji istniejących regulacji państwowych – jednolitych przepisów, stwarzając w ten sposób wspólnotowy system opodatkowania pośredniego.

W pracy tej będę chciała ukazać konieczność wprowadzenia harmonizacji podatków pośrednich jako tych niezbędnych do zapewnienia ustanowienia i funkcjonowania rynku wewnętrznego. Wynika to z realizacji jednej z naczelnych zasad wspólnotowych, czyli: swobodnego przepływu towarów i usług, która mówi, iż aby w ramach rynku wewnętrznego towary i usługi były opodatkowane w każdym kraju, niezależnie od kraju ich pochodzenia,
w sposób wykluczający nierówną konkurencję, a także przypadki braku opodatkowania lub podwójnego opodatkowania[1].

Kolejno będę przybliżać pojęcie podatku, rodzaje podatków pośrednich oraz jego rolę
w kształtowaniu budżetu Unii Europejskiej.

1. Pojęcie podatku

W literaturze współczesnej dotyczącej finansów publicznych podatek jest powszechnie definiowany jako pieniężne, przymusowe, ogólne, nieodpłatne i bezzwrotne świadczenie pobierane przez państwo lub inne związki publicznoprawne na podstawie przepisów prawa w celu uzyskania dochodów na pokrycie wydatków publicznych[2].               W ekonomii klasycznej celem podatku było zapewnienie środków na pokrycie wydatków państwa. Podatek był traktowany jako kategoria „neutralna", nie wywierająca wpływu na procesy zachodzące w gospodarce. Mimo powszechnego wykorzystywania podatków do realizacji różnych celów gospodarczych i społecznych również współcześnie funkcja fiskalna jest uznawana za najważniejszą.

Źródłami dochodów publicznych są podatki, obowiązkowe składki na ubezpieczenia społeczne, cła, dochody ze sprzedaży prywatyzowanych przedsiębiorstw, opłaty skarbowe, sądowe, notarialne i inne.

Obecnie w krajach Unii Europejskiej podstawą dochodów budżetowych są podatki. Płatnikami podatków mogą być osoby fizyczne i prawne. Podatki są uzasadniane przede wszystkim koniecznością:

·         zdobycia pieniędzy na finansowanie wydatków publicznych,

·         dokonywania redystrybucji dochodów między różnymi wykorzystywania ich jako narzędzia polityki antycyklicznej i antyinflacyjnej. sektorami gospodarki i grupami ludności dysponującymi różnymi dochodami,

·         ograniczania konsumpcji niektórych produktów[3].

Podatki mogą być klasyfikowane w różny sposób. Najczęściej podstawę podziału stanowi przedmiot opodatkowania oraz stosunek do źródła podatku. Biorąc pod uwagę przedmiot opodatkowania, można wyodrębnić podatki przychodowe, dochodowe, konsumpcyjne
i majątkowe. Podatki przychodowe są nakładane na wszystkie przychody osiągane przez dany podmiot (osobę fizyczną lub prawną) bez potrącania kosztów ich uzyskania, czyli przychody brutto. Jest to dosyć prosta (prymitywna) forma opodatkowania, choć jako forma zasilania — wygodna dla budżetu.

Podatki dochodowe są nakładane na dochody rozumiane jako nadwyżka przychodów nad kosztami ich uzyskania. Nie ma jednoznacznej definicji kosztów. Ustawy podatkowe zazwyczaj zawierają wykaz pozycji, które mogą (bądź nie mogą) być uznawane za koszty uzyskania przychodów. Podatek dochodowy obejmuje dochody osób fizycznych i dochody osób prawnych

Jeśli chodzi o podatki konsumpcyjne (nazywane także podatkami od wydatków) to są one nakładane na produkty i usługi będące przedmiotem obrotu. Wlicza się je do ceny produktu
i usługi.

Podatki majątkowe są płacone od posiadanego majątku (podatki od nieruchomości, rolny, leśny, od środków transportu) oraz od przenoszenia praw do majątku (podatki od spadków
i darowizn).

Często spotykany w literaturze przedmiotu podział na podatki bezpośrednie i pośrednie nawiązuje do źródła opodatkowania. Przyjmuje się tutaj, że źródłem podatku może być dochód i majątek, czyli dochód uzyskany w przeszłości i zamieniony na majątek.

W pracy tej zajmiemy się podatkami pośrednimi dlatego też przybliżymy ich istotę.

2. Podatki pośrednie UE

Podatki pośrednie dotyczą towarów i usług oraz transakcji. Są one ukryte w cenie towaru, usługi bądź transakcji. Ciężar podatku jest więc anonimowy. Podatki pośrednie obciążające podatnika nie mają ścisłego związku z jego sytuacją dochodową i stanem majątkowym.

Do podatków pośrednich należą podatki od sprzedaży, np.

·         podatek obrotowy,

·         podatek od wartości dodanej (VAT),

·         akcyza[4].

Harmonizacja podatków w UE to proces polegający na zbliżeniu systemów podatkowych krajów członkowskich, tak by kwestie podatkowe nie wpływały na przepływ towarów, usług oraz czynników produkcji między tymi krajami[5]. Różnice w polityce fiskalnej państw UE mogłyby prowadzić do zniekształcenia konkurencji i kierowania się przez przedsiębiorstwa raczej warunkami podatkowymi niż opłacalnością prowadzonych interesów. Dlatego Unia stara się zharmonizować zasady nakładania i wysokość podatków pośrednich. Wpływa to na konkurencyjność produktów wytwarzanych przez poszczególne państwa członkowskie na obszarze Unii. W związku z tym usuwa się wszelkie ograniczenia utrudniające osiągnięcie tego celu[6].

Działania ujednolicania polityki podatkowej zastały skierowane głównie na podatki pośrednie (VAT i akcyzę), ponieważ to one mogą być przyczyną zniekształcania konkurencji
i kierowania się przez przedsiębiorstwa raczej warunkami podatkowymi niż opłacalnością prowadzonych interesów[7].

2.1. Podatek obrotowy

Aktem prawnym, który odnosi się do harmonizacji podatku obrotowego jest tzw. Pierwsza Dyrektywa Rady z dnia 11 kwietnia 1967 r. w sprawie harmonizacji ustawodawstw Państw Członkowskich dotyczących podatków obrotowych (67/227/EWG)[8], głównym celem Traktatu jest ustanowienie, w ramach unii gospodarczej, wspólnego rynku na którym istnieje zdrowa konkurencja i którego cechy są podobne do rynku krajowego osiągnięcie tego celu zakłada wcześniejsze wprowadzenie w Państwach Członkowskich ustawodawstwa dotyczącego podatków obrotowych, zapobiegającego naruszaniu zasad konkurencji i nie utrudniającego swobodnego przepływu towarów i usług wewnątrz wspólnego rynku obowiązujące obecnie ustawodawstwo nie spełnia tych wymogów, zatem w interesie wspólnego rynku jest osiągnięcie takiej harmonizacji ustawodawstwa dotyczącego podatków obrotowych, która wyeliminuje na tyle, na ile będzie to możliwe, czynniki, które mogą naruszyć zasady konkurencji, na poziomie krajowym lub wspólnotowym, i umożliwić
w konsekwencji zniesienie nakładania podatków od przywozu oraz zwracania podatków wywozowych w handlu między Państwami Członkowskimi. Zmiany należy wprowadzać stopniowo, gdyż harmonizacja podatków obrotowych doprowadzi w Państwach Członkowskich do znacznych zmian w strukturze podatków i spowoduje zauważalne konsekwencje w dziedzinie budżetowej, gospodarczej oraz socjalnej. obecnie nie można przewidzieć jak i w jakim okresie harmonizacja podatków obrotowych może osiągnąć stadium zniesienia nakładania podatku przywozowego i zwrotu podatku wywozowego
w handlu między Państwami Członkowskimi; bardziej pożądane jest, aby drugi etap i środki przyjęte w odniesieniu do tego etapu zostały ustalone później na podstawie propozycji przedstawionych przez Komisję i Radę[9].

2.2. Podatek od wartości dodanej VAT

Podatek od wartości dodanej, czyli Velue Added Tax (VAT), który jest pobierany przez sprzedawcę na każdym etapie produkcji i dystrybucji. Idea tego podatku polega na tym, że za każdym razem, gdy określony produkt trafia do rąk kolejnego pośrednika, ten dodaje do wartości produktu pewną wartość, tzw. wartość dodaną, od której każdy z pośredników powinien płacić podatek[10].

Podatnikami VAT są wszystkie podmioty, które w sposób niezależny, w jakimkolwiek miejscu, prowadzą wszelką działalność gospodarczą związaną z produkcją, handlem oraz świadczeniem usług – niezależnie od celu danej działalności[11].

Przełomowe znaczenie dla utworzenia jednolitej konstrukcji podatku VAT
w państwach UE miała tzw. Szósta Dyrektywa VAT z 17 maja 1977 r.[12], regulująca podstawowe elementy tego podatku, czyli podmiot i podstawę opodatkowania, powstanie obowiązku podatkowego, mechanizm odliczeń od podatku zapłaconego we wcześniejszych fazach obrotu.

Krokiem w kierunku dostosowania stawek podatku i form jego poboru do potrzeb powstającego Rynku Wewnętrznego były dwie modyfikacje Szóstej Dyrektywy (Dyrektywa 91/680/EWG oraz Dyrektywa 92/77/EWG). Weszły one w życie z dniem 1 stycznia 1993 r.
i zakładały: likwidację poboru podatku VAT na granicach wewnętrznych WE, opodatkowanie towarów i usług - do 1996 roku - w kraju przeznaczenia, zaś od 1997 roku w kraju pochodzenia stosowanie od 1997 r. stawki podstawowej podatku VAT nie mniejszej niż 15% oraz jednej lub dwóch stawek obniżonych, nie mniejszych niż 5%.

Zwolnienia z opodatkowania VAT obejmują przede wszystkim sprzedaż na eksport, a także dostawy towarów i usług na podstawie porozumień dyplomatycznych oraz z organizacjami międzynarodowymi. Zwolnieniu z VAT podlega też działalność realizowana w interesie publicznym (np. usługi pocztowe, medyczne, socjalne, edukacyjne, niektóre kulturalne),
a także np. usługi bankowe, ubezpieczeniowe, dzierżawa nieruchomości. Zwolnienia obejmują ponadto niektóre rodzaje importu (np. na podstawie porozumień dyplomatycznych, uzbrojenie dla państw NATO, import złota przez Bank Centralny), a także bagaż osobisty podróżnych[13].

Mimo podejmowanych prób nie udało się ujednolicić wysokości stawek podatkowych
z uwagi na rozbieżne interesy poszczególnych państw. Ujednolicenie stawek podatkowych oznaczałoby, że w krajach stosujących niskie stawki nastąpi wzrost cen, a w krajach
o stawkach wysokich – spadek dochodów budżetowych. Przyjęto jedynie minimalne stawki podstawowe. Kraje członkowskie uzgodniły, że wysokość stawki podstawowej (standardowej) nie może być niższa niż 15%, a stawki zredukowanej (można stosować jedną lub dwie stawki obniżone) nie może być niższa niż 5% (nie ma stawki 0% jako ogólnej zasady). Od tej zasady są wyjątki. Dziewięć państw starej Unii zachowało preferencje dla tzw. usług pracochłonnych, takich jak naprawy rowerów, obuwia i wyrobów ze skóry oraz ubrań i bielizny pościelowej i stołowej; remonty prywatnych mieszkań; mycie okien
i sprzątanie w prywatnych domach; opieka nad dziećmi, osobami chorymi i starszymi
w prywatnych domach oraz fryzjerstwo[14].

W Aneksach H i K do VI Dyrektywy określono listę towarów i usług, dla których kraje członkowskie mogą stosować stawkę obniżoną. Obejmuje ona m.in. artykuły spożywcze,
z wyjątkiem alkoholi, energię do ogrzewania i oświetlenia, dostawy wody, lekarstwa, książki i czasopisma, transport pasażerski. Od tych ogólnych zasad istnieją pewne wyjątki trwałe, tzw. derogacje, a niektóre państwa UE uzyskały okresy przejściowe na dostosowanie swych stawek do przyjętych wspólnych zasad (np. Wielkiej Brytanii pozwolono na utrzymanie zerowych stawek VAT m.in. na żywność, ubrania dla dzieci, książki)[15].

2.3. Akcyza

Podatek akcyzowy jest podatkiem proporcjonalnym. Podstawą opodatkowania jest zazwyczaj wartość towaru objętego akcyzą. Niekiedy jednak akcyza jest pobierana od jednostki towaru (sztuki, wagi lub objętości), a także w formie ryczałtu. Może być on pobierany niezależnie od wcześniej naliczonego podatku VAT, cła lub podatku importowego. Wówczas dany produkt jest obciążony podatkiem wielokrotnie , co znacząco wpływa na cenę i popyt. Wielokrotne opodatkowanie obejmuje zwłaszcza takie dobra, jak alkohole, wyroby tytoniowe, oleje mineralne[16].

Podatek akcyzowy jest pobierany w momencie przeznaczenia towarów do konsumpcji, co
w praktyce oznacza zazwyczaj moment przekazania towarów z hurtowni do handlu detalicznego. Jest on wpłacany do budżetu kraju będącego siedzibą konsumenta, według stawek obowiązujących w tym kraju. Istnieje możliwość zwolnienia z obowiązku płacenia tego podatku. Przypadek ten dotyczy produktów objętych akcyzą, jeżeli są one przeznaczone na dostawy w ramach stosunków dyplomatycznych lub konsularnych, dla organizacji międzynarodowych oraz dla sił zbrojnych NATO[17].

Harmonizacja podatków akcyzowych przebiegała we Wspólnocie powoli z uwagi na duże różnice w strukturze i poziomie stawek w poszczególnych krajach[18].

Konieczność tejże harmonizacji miała takie samo uzasadnienie, co harmonizacja podatku od wartości dodanej. Chodziło więc o wyeliminowanie barier w harmonijnym funkcjonowaniu wspólnego rynku, wynikających z istnienia granic podatkowych między krajami członkowskimi. Harmonizacja podatku akcyzowego napotkała jednak na znaczne trudności. Wynikały one po pierwsze z faktu, że przynajmniej w części krajów członkowskich stanowił on poważne źródło dochodów budżetu państwa. Po drugie zaś, w niektórych krajach obrót towarami opodatkowanymi akcyzą leżał w gestii monopoli państwowych (np. wyrobami tytoniowymi we Francji i Włoszech). Rozpoczynając działania zmierzające do harmonizacji podatków akcyzowych, kraje Wspólnoty musiały w pierwszej kolejności określić,
w odniesieniu do których towarów akcyza będzie kształtowana na podstawie wspólnie uzgodnionych zasad[19].

Funkcjonujący obecnie w UE system podatków akcyzowych wprowadzono 1 stycznia 1993 r. w związku z utworzeniem rynku wewnętrznego. Podstawowym aktem prawnym w zakresie regulacji podatku akcyzowego w UE jest Dyrektywa Rady 92/12/EWG z dnia 25 lutego 1992 r. w sprawie ogólnych warunków dotyczących wyrobów podlegających podatkowi akcyzowemu, ich przechowywania, przepływu oraz kontrolowania, zwana Dyrektywą horyzontalną. Na poziomie wspólnotowym uregulowano minimalne stawki akcyzy dla trzech grup produktów:

·         wyrobów tytoniowych,

·         alkoholi i napojów alkoholowych,

·         olejów mineralnych.

Harmonizacji podatku akcyzowego w krajach Unii Europejskiej przyświecały dwa główne cele:

·         stworzenie dogodnych warunków dla rozwoju wspólnego rynku i zapewnienie swobody przepływu towarów,

·         poszukiwanie dodatkowych źródeł finansowania (wśród których brany jest pod uwagę także podatek akcyzowy) w związku z rosnącymi wydatkami finansowymi ze wspólnotowego budżetu Unii Europejskiej[20].

Kraje członkowskie mogą stosować akcyzę także w odniesieniu do innych towarów, pod warunkiem że nie będzie mieć ona charakteru dyskryminacyjnego. Co dwa lata Rada dokonuje przeglądu stawek minimalnych w odniesieniu do ich oddziaływania na prawidłowe funkcjonowanie rynku wewnętrznego oraz ich realnej wartości[21].

3. Harmonizacja podatkowa

Pod pojęciem harmonizacji rozumiane jest dopasowywanie przepisów prawnych państw członkowskich do jednolicie ustanowionych standardów prawa wspólnotowego. Innymi słowy, chodzi o zbliżanie regulacji prawnych i administracyjnych państw członkowskich poprzez wywieranie wpływu na ich treść.

Harmonizacja podatkowa, rozumiana jako proces ujednolicania systemów podatkowych, może być zarówno, efektem działania celowego odpowiednich instytucji, jak i skutkiem oddziaływania sił rynkowych. W tym ostatnim przypadku kraje, które stosują zbyt wysokie opodatkowanie mogą w celu poprawy pozycji konkurencyjnej towarów krajowych oraz swojej gospodarki jako miejsca dla inwestycji - zarówno krajowych, jak i zagranicznych, zdecydować się na obniżanie opodatkowania. Niestety powstaje tu ryzyko, iż poszczególne kraje będą rywalizować w redukowaniu podatków. Taka konkurencja podatkowa, polegająca na równaniu do jak najniższego poziomu opodatkowania może - w przypadku niektórych krajów - ostatecznie zagrozić stabilności finansów publicznych i podważyć możliwość realizacji przez państwo nałożonych na nie zadań. Dlatego też proces harmonizacji podatkowej, aby mógł przynieść oczekiwane efekty powinien mieścić się we wspólnie uzgodnionych konkretnych ramach. Wiąże się to z koniecznością aktywnego zaangażowania odpowiednich instytucji w całym procesie harmonizacyjnym. Na ogół zaangażowanie takie jest też konieczne, by cały proces harmonizacji uaktywnić i by w jego trakcie móc pogodzić rozbieżne nieraz interesy poszczególnych krajów, a częstokroć również po to, by przezwyciężyć niechęć przed dokonywaniem zmian. Źródłem takiej niechęci jest na ogół typowy lęk społeczeństwa przed dokonywaniem jakichkolwiek zmian, a także obawa, iż zmiany będące efektem harmonizacji mogą spowodować zmniejszenie wpływów do budżetu danego kraju.
Realizowana dotychczas przez kraje Unii Europejskiej harmonizacja podatkowa, stanowi wynik działania wszystkich wyżej wymienionych czynników. Jest to swego rodzaju kompromis między stanem pożądanym a tym, co dało się osiągnąć w praktyce bez nadmiernej ingerencji w sferę narodowych kompetencji poszczególnych krajów.

Art. 93 TWE przewiduje istotne ograniczenia co do zakresu harmonizacji podatkowej. Stosownie do tego artykułu harmonizacja ustawodawstwa krajów członkowskich może odnosić się tylko do podatków obrotowych, akcyzy i innych podatków pośrednich. Należy przy tym podkreślić, iż harmonizacja ta może być realizowana tylko w zakresie niezbędnym do zapewnienia ustanowienia i funkcjonowania rynku wewnętrznego. Przepisy w ramach tej harmonizacji uchwala Rada Europejska jednomyślnie na wniosek Komisji Europejskiej i po konsultacji z Parlamentem Europejskim oraz Komitetem Ekonomiczno-Społecznym. Pojęcie harmonizacji nie zostało w traktacie jednoznacznie sprecyzowane. Znaczenie tego pojęcia ukształtowało ostatecznie się w taki sposób, jaki został zatwierdzony przez Radę na podstawie propozycji Komisji, po przeprowadzeniu przez nią odpowiednich konsultacji. Kraje członkowskie musiały zaś w określonym czasie dostosować się do wymogów dyrektyw uchwalonych w ten sposób przez Radę[22].

Problematyka harmonizacji podatków pośrednich (tj. ujednolicenie rodzajów podatków, podstaw opodatkowania i stawek) w ramach Unii Europejskiej należy do jednego
z najtrudniejszych obszarów do realizacji. Konieczność tego procesu wynika ze zróżnicowania przepisów podatkowych w ramach UE, które mogą stanowić znaczącą barierę w przepływie towarów, usług i kapitałów, a także kooperacji między firmami działającymi na jej obszarze. Istnienie tych różnic może prowadzić do zjawiska tzw. szkodliwej konkurencji,
a także do dyskryminacji współobywateli innych krajów Unii. Przy znaczącym zróżnicowaniu przepisów podatkowych zarówno firmy, jak i osoby indywidualne będą szukały takich systemów podatkowych, gdzie obciążenia z tego tytułu będą najbardziej dogodne dla podatnika. Wybór miejsc o niższych stawkach podatkowych może prowadzić do redukcji krajowych wpływów z podatków. W takiej sytuacji rządy państw, z których następuje odpływ kapitału mają do wyboru dwie drogi: albo podnieść - i tak już nie najniższe - stawki podatkowe w celu wyrównania deficytu budżetowego, albo funkcjonować ze zmniejszonymi dochodami. Poza tym procesy w kierunku zharmonizowania systemów podatkowych stanowią ograniczenie narodowej suwerenności. Należy mieć na uwadze, iż władze ustawodawcze Unii mają do czynienia z 15 systemami podatkowymi, które
w niejednym przypadku różnią się od siebie krańcowo. Z drugiej strony, jakiekolwiek procesy mające na celu harmonizację systemów podatkowych muszą uwzględniać stosunki polityczne oraz politykę monetarną w ramach Unii[23].

4. Podsumowanie

W pracy tej zostało przedstawione, w jaki sposób dyrektywy mogą wywierać ograniczający wpływ na ustawodawcę narodowego. Z drugiej jednak strony również kompetencje unijne
w tej dziedzinie są szeroko kontrolowane, a podstawy tejże kontroli znajdują się zarówno
w samym Traktacie, jak i we wtórnym prawie wspólnotowym.

Niniejsza praca ukazuje, iż harmonizacja opodatkowania pośredniego stanowi nieodzowny warunek pełnej realizacji i dobrego funkcjonowania rynku wewnętrznego – głównej idei, dla której Wspólnota została powołana do życia. Proces harmonizacji jest jednak nad wyraz żmudny i przewlekły, gdyż państwa członkowskie tylko w ograniczonym zakresie rezygnują ze swych ustawodawstw podatkowych - głównego narzędzia polityki ekonomicznej
i społecznej. Instrument, za pomocą którego mogą one zablokować każdy akt harmonizujący, podaje im art. 93 Traktatu z jego regułą jednomyślności. Mimo to, udało się już w dużym stopniu przeprowadzić ujednolicenie przepisów, zwłaszcza w dziedzinie podatku obrotowego oraz akcyzy. Stało się tak za sprawą przetransponowania pewnej części kompetencji państw członkowskich, co trwale zabezpieczono uchwaleniem odpowiednich dyrektyw ograniczających, które na stałe zawarto w prawie unijnym.

Z drugiej jednak strony także te „nowe” kompetencje Wspólnoty mają swoje granice zarówno w przepisach Traktatu, jak i we wspólnotowym prawie wtórnym.

Porównując dotychczas osiągnięty stan harmonizacji z postawionymi sobie przez Wspólnotę w tej dziedzinie celami, można stwierdzić, iż Unia Europejska znajduje się jeszcze daleko od ich spełnienia. Podstawy prawne, nadające jej moc ustawodawczą w tej sferze, są jednak na tyle elastyczne i dalekosiężne, że dają Unii możliwość odczekania na zmiany
i rozwój rynku wewnętrznego i następnie uchwalenia kolejnych, zmianom tym odpowiadających, aktów harmonizujących – jeszcze bardziej ingerujących w ustroje narodowe. Tym samym wywarty zostanie jeszcze większy, ograniczający wpływ na systemy
i ustawodawstwa podatkowe państw członkowskich. Fakt ten jest jednak nieuniknioną ceną za realizację rynku wewnętrznego, którą zobowiązało się zapłacić każde z państw członkowskich, by razem, efektywnie i stanowczo wyjść naprzeciw wyzwaniom gospodarki rynkowej i szeroko pojętej wspólnoty gospodarczej

Bibliografia

1. Krajewska A., Podatki - Unia Europejska, Polska, Kraje nadbałtyckie, Polskie Wydawnictwo Ekonomi...