Wykład 1
Epidemiologia urazów kręgosłupa.
Urazy kręgosłupa należą do najcięższych uszkodzeń ciała, jakim może ulec człowiek, stanowią one także jeden z najistotniejszych problemów medycznych, leczniczych, a także organizacyjnych.
Szacowane jest, że liczba nowych urazów kręgosłupa i rdzenia kręgowego obecnie wynosi: 30 nowych przypadków 1/mln populacji/1rok. Daje to w samych Stanach Zjednoczonych 8 000 nowych przypadków rocznie (ocenia się, że żyje w nich ok. 200 000 chorych z urazem rdzenia kręgowego).
Aktualnie przyjmuje się, że najczęstszymi przyczynami są:
ü Wypadki samochodowe i przy pracy – 39,4 – 47,7%;
ü Przestępstwa i przemoc – 14,6 – 36,6%;
ü Urazy sportowe - 14,2 – 15,2%;
ü Upadki – 7,5 – 20,8%;
ü Inne – 1,3 – 2,7%.
Najczęstsze urazy sportowe:
2
ü Nurkowanie i surfing – 69,1%;
ü Piłka nożna – 6,1%;
ü Narty i inne sporty zimowe – 6,1%;
ü Gimnastyka – 4,8%;
ü Sporty walki – 2,3%;
ü Jazda konna – 2,0%.
Procentowy rozkład poziomu uszkodzenia kręgosłupa i rdzenia kręgowego.
C5 - 17%
Th12 – 8%
L1 – 5%.
Urazy współtowarzyszące:
ü Bez urazów – 55,8%;
ü Złamania w obrębie tułowia – 17,2%;
ü Złamania kości długich – 13,9%;
ü Uszkodzenia głowy i twarzoczaszki – 13,8%;
ü Urazy klatki piersiowej i odma opłucnowa – 8,8%;
ü Urazy jamy brzusznej – 8,6%.
Objawy neurologiczne uszkodzenia rdzenia kręgowego:
ü Niekompletna paraplegia – 18,2%;
ü Całkowita paraplegia – 27,7%;
ü Niecałkowita tetraplegia – 28%;
ü Całkowita tetraplegia – 26,1%.
Najczęstsze problemy u chorych po urazie kręgosłupa i rdzenia kręgowego.
Odleżyny:
Kość krzyżowa – 38,6%;
Pięty – 13,8%;
Kość kulszowa – 8,9%;
Stopy – 7,3%;
Genitalia – 5,5%;
Łopatka, krętarze, kość potyliczna.
Zaburzenia funkcji pęcherza moczowego.
Schorzenia ogólne będące przyczyną zgonów (70% pacjentów ↑ 70r.ż. umiera):
Choroby serca – 20,9%;
Choroby układu oddechowego – 20,5%;
Wypadki i samobójstwa – 9,7%;
Choroby układu krążenia – 8,8%;
Infekcje – 8,8%;
Choroby układu moczowo – płciowego – 4,0%;
Nowotwory – 3,9%.
Przeżycie chorych po urazie kręgosłupa i rdzenia kręgowego.
Wiek w chwili urazu.
Niecałkowita paraplegia.
Całkowita paraplegia.
Niecałkowita tetraplegia.
Całkowita tetraplegia.
20
33,2%
32,1%
27,4%
20,1%
40
18,0%
17,0%
13,8%
9,3%
60
6,5%
5,9%
4,2%
1,9%
Postępowanie w miejscu wypadku oraz pomoc przedszpitalna i wczesna szpitalna.
Postępowanie w miejscu wypadku:
ü 30% ginie podczas wypadku;
ü 20% ginie z powodu powikłań pourazowych;
ü Urazy współistniejące:
- 18% złamania żeber;
- 14% złamania kości długich;
- 14% urazy głowy i twarzy;
- 18% urazy klatki piersiowej i brzucha.
ü ABC;
ü Unieruchomienie kręgosłupa;
ü Założenie dojścia dożylnego;
ü Podanie płynów.
Unieruchomienie kręgosłupa.
ü Kołnierz szyjny;
ü Rolowanie pacjenta;
ü Metoda wielu osób;
ü Sztywne nosze.
Każdy pacjent nieprzytomny lub półprzytomny powinien być traktowany jako chory z urazem kręgosłupa do czasu wykluczenia urazu!
Opieka szpitalna:
ü Zespół urazowy (anestezjolog, chirurg, ortopeda);
ü Wtórna ocena chorego;
ü GCS;
ü Wstrząs hypowolemiczny, wstrząs neurologiczny (ograniczona ilość płynów iv + leki obkurczające naczynia);
ü Ocena neurologiczna;
ü Neuroprotekcja.
Postępowanie:
ü Utrzymanie ciśnienia krwi powyżej 90mmHg;
ü 100% O2 saturacja;
ü Wczesna diagnostyka rtg;
ü Neuroprotekcja;
ü Wyciąg szkieletowy;
ü Diagnostyka obrazowa NMR/CT;
ü Chirurgia, jeżeli wskazana.
Czas.
ü Jeżeli niekompletne uszkodzenie to wskazanie do pilnej operacji.
ü Jeżeli uszkodzenie całkowite nie ma ostatecznych badań faworyzujących tryb postępowania (wczesna czy późna operacja).
ü Badania są prowadzone wg 24h kryterium.
ü Preferowana wczesna operacja w czasie mniej niż 8h.
Neuroprotekcja.
ü W ciągu 15min po urazie dochodzi do wylewów krwawych w istocie białej i szarej rdzenia kręgowego;
ü Obrzęk rdzenia spowodowany chemicznym uszkodzeniem komórek;
ü Zmiany zapalne;
ü Niedokrwienie.
NASCIS Methyloprednisolon do 24 – 48h.
ü Dawka uderzeniowa 30mg/kg przez 45min;
ü Dawka podtrzymująca 5,4mg/kg/h przez 23 – 48h;
ü Wskazania do przedłużonego podawania methyloprednisolonu jest późne rozpoczęcie podawania po 3h;
ü Pojawiają się prace zaprzeczające pozytywnemu działaniu methyloprednisolonu.
Florencja2013