podstawa programowa katechezy 2010.pdf

(554 KB) Pobierz
436977666 UNPDF
SPIS TREŚCI
Wykaz stosowanych skrótów
7
Wprowadzenie
9
Terminologia Podstawy programowej katechezy Kościoła katolickiego
w Polsce
13
Rozdział I
Wprowadzenie w życie religijne
15
1. Charakterystyka dzieci w wieku przedszkolnym
15
2. Podstawa programowa nauczania religii w przedszkolu
17
Dokument został przyjęty podczas 351. zebrania plenarnego
Konferencji Episkopatu Polski w Warszawie w dniu 8 marca 2010 roku
3. Korelacja nauczania religii z wychowaniem przedszkolnym
21
4. Współpraca środowisk wychowawczych
23
Rozdział II
Katecheza inicjacji w sakramenty pokuty i pojednania oraz Eucharystii
26
© Wydawnictwo WAM, 2010
1. Charakterystyka dzieci klas I-III szkoły podstawowej
26
Projekt okładki
Andrzej Sochacki
2. Podstawa programowa nauczania religii w klasach I-III
szkoły podstawowej
28
3. Korelacja nauczania religii z edukacją szkolną
33
4. Współpraca środowisk wychowawczych
35
ISBN 978-83-7505-561-0
Rozdział III
Katecheza mistagogiczna
37
1. Charakterystyka dzieci klas IV-VI szkoły podstawowej
37
2. Podstawa programowa nauczania religii w klasach IV-VI
szkoły podstawowej
39
WYDAWNICTWO WAM
ul. Kopernika 26 -31-501 Kraków
teł. 12 62 93 200 • faks 12 42 95 003
DZIAŁ HANDLOWY
teł. 12 62 93 254-256 • faks 12 43 03 210
Zapraszamy do naszej
KSIĘGARNI INTERNETOWEJ
tel. 12 62 93 260, 12 62 93 446-447
faks 12 62 93 261
Drukarnia Wydawnictwa WAM
ul. Kopernika 26 • 31-501 Kraków
3. Korelacja nauczania religii z edukacją szkolną
43
4. Współpraca środowisk wychowawczych
48
Rozdział IV
Katecheza wyznania i rozumienia wiary
50
1. Charakterystyka młodzieży klas gimnazjalnych
50
2. Podstawa programowa nauczania religii w gimnazjum
51
3. Korelacja nauczania religii z edukacją szkolną
60
4. Współpraca środowisk wychowawczych
68
Rozdział V
Katecheza świadectwa wiary 70
1. Charakterystyka młodzieży szkół ponadgimnazjalnych 70
2. Podstawa programowa nauczania religii w szkołach ponadgimnazjalnych . .72
436977666.014.png 436977666.015.png 436977666.016.png 436977666.017.png 436977666.001.png 436977666.002.png 436977666.003.png 436977666.004.png 436977666.005.png 436977666.006.png
3a. Korelacja nauczania religii z edukacją szkolną w liceum lub technikum
w zakresie podstawowym
80
3b. Korelacja nauczania religii z edukacją szkolną w liceum lub technikum
w zakresie rozszerzonym
87
3c. Korelacja nauczania religii z edukacją szkolną w liceum lub technikum
w ramach przedmiotów uzupełniających
97
WYKAZ STOSOWANYCH SKRÓTÓW
3d. Korelacja nauczania religii z edukacją szkolną w zasadniczej szkole
zawodowej
100
4. Współpraca środowisk wychowawczych
101
Rozdział VI
Katecheza specjalna
103
CT
Jan Paweł II, Adhortacja apostolska „ Catechesi tradendae "
(16 X 1979).
1. Katecheza osób z niepełnosprawnością intelektualną
105
2. Podstawa programowa katechezy osób z niepełnosprawnością
intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym
116
DOK
Kongregacja ds. Duchowieństwa, Dyrektorium ogólne o katechizacji
(15 VIII 1997).
3. Współpraca środowisk katechetycznych w katechezie osób z niepełno­
sprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym
121
FC
Jan Paweł II, Adhortacja apostolska „ Familiaris consortio "
(22X1 1981).
4. Katecheza osób z autyzmem
123
KDK
II Sobór Watykański, Konstytucja duszpasterska o Kościele w świe­
cie współczesnym „Gaudium etspes" (7 XII 1965).
5. Katecheza osób z niesłyszących lub słabo słyszących
123
6. Katecheza osób niewidomych i słabo widzących
125
KKK
Katechizm Kościoła Katolickiego (8 XII 1992).
PDK
Konferencja Episkopatu Polski, Dyrektorium katechetyczne Kościoła
katołickiego w Polsce (20 VI 2001).
RH
Jan Paweł II, Encyklika „Redemptor hominis " (4 III 1979).
SC
Benedykt XVI Adhortacja apostolska Sacramentum caritatis
(22 II 2007)
436977666.007.png 436977666.008.png 436977666.009.png 436977666.010.png 436977666.011.png 436977666.012.png 436977666.013.png
WPROWADZENIE
Kościół, świadomy swego posłannictwa głoszenia wszystkim ludziom
Dobrej Nowiny o zbawieniu, stara się to zadanie wypełniać wszystkimi
dostępnymi mu sposobami. Ten proces, którego istotnym momentem jest
posługa słowa Bożego, realizuje się przez pierwsze głoszenie, tzn. przepo­
wiadanie misyjne, katechezę przed- i pochrzcielną, posługę liturgiczną, ka­
techetyczną i teologiczną (DOK 49-52). Wszystkie te formy posługi słowa
są ze swej istoty aktem całego Kościoła, który ożywiany mocą Ducha Świę­
tego ukazuje światu jedyność i powszechność posłania Jezusa Chrystusa
(DOK 78). Treścią tak rozumianej posługi Kościoła jest wiara w Boga, któ­
ry w Jezusie Chrystusie, Synu Bożym, wszedł w historię ludzi, przyjął ich
sposób życia do tego stopnia, że stał się do nich podobny we wszystkim
oprócz grzechu po to, aby doprowadzić do zawarcia nowego i ostatecznego
przymierza między Bogiem i ludźmi (DOK 41). Te treści wiary Kościół
czerpie z objawienia Bożego (DOK 94). Kieruje się przy tym zasadą te­
ologicznej ciągłości Biblii: jeden Bóg, jeden plan zbawienia, jedna wiara
ukierunkowana na jedynego Zbawiciela człowieka - Jezusa Chrystusa.
Adresatami przepowiadania Dobrej Nowiny są zarówno niewierzący, ci,
którzy żyją w stanie obojętności religijnej, jak i gorliwi wyznawcy (DOK
61). Wobec dwóch pierwszych kategorii osób posługa słowa przybiera po­
stać pierwszego głoszenia zbawczego orędzia Jezusa Chrystusa i wspiera ich
w podejmowaniu decyzji kształtowania życia opartego na zasadach ewan­
gelicznych (DOK 53). W przypadku osób głęboko wierzących przepowia­
danie staje się katechezą czyli wprowadzaniem w pełnię życia chrześcijań­
skiego. Zadaniem katechezy jest doprowadzenie człowieka nie tylko do
spotkania z Jezusem, ale do zjednoczenia, a nawet głębokiej z Nim zaży­
łości (DOK 80). Katecheza staje się ważnym ogniwem między działaniem
misyjnym Kościoła, którego istotąjest wzywanie do wiary, oraz działaniem
duszpasterskim, które wspiera wiarę wspólnoty chrześcijańskiej (DOK 64).
Stąd też wszelkie inicjatywy Kościoła powinny wspierać człowieka w jego
upodabnianiu się do Jezusa i włączaniu do wspólnoty Jego uczniów. Wspól­
nota ta swą wiarę wyznaje, celebruje i o niej świadczy (DOK 67-68).
Kościół w Polsce wypełnia na różne sposoby i w różnych miejscach
zadanie głoszenia Dobrej Nowiny. Ma ono miejsce w rodzinie, w parafii,
a także w szkole. Natomiast jej adresatami czyni dorosłych, dzieci i mło­
dzież. Katecheza dzieci i młodzieży po roku 1990 przybrała postać głównie
nauczania w szkole, co nie oznacza, by mniej uwagi można było poświęcać
katechezie dorosłych i duszpasterstwu katechetycznemu dzieci i młodzieży
w parafii.
Charakterystycznym dla szkolnego nauczania religii zjawiskiem jest to,
że uczestniczący w tych lekcjach uczniowie prezentują dość zróżnicowany
poziom zainteresowania Ewangelią, a w konsekwencji poziom życia reli­
gijnego. Można też zauważyć, że wiele osób korzystających ze szkolnych
lekcji religii nie osiągnęło jeszcze dojrzałości odpowiedniej dla swojego
wieku. Nie sprzyja to podejmowaniu ważnych życiowych decyzji, utrudnia
też prowadzenie tego nauczania. W związku z tym nauczanie religii w szko­
le niejednokrotnie przybiera bardziej postać procesów ewangelizacyjnych
- pierwszego zainteresowania Jezusem Chrystusem i Jego Dobrą Nowiną,
mniej natomiast katechezy wtajemniczania chrześcijańskiego. Sens oraz
główne zasady nauczania religii w szkole opisuje Dyrektorium katechetycz­
ne Kościoła katolickiego w Polsce z roku 2001 (zob. PDK 82-96).
Nauczanie religii w szkole nie wyczerpuje w pełni zadań stawianych
przed katechezą (DOK 73), dlatego konieczne jest uzupełnienie go kateche­
zą w rodzinie i w parafii. Nauczanie religii w polskiej szkole jest jednym
z wielu elementów składowych całościowej posługi słowa w Kościele.
Nauczanie religii w szkole daje także możliwość objęcia procesem for­
macji chrześcijańskiej uczniów z rodzin dysfunkcyjnych. Wspieranie roz­
woju życia chrześcijańskiego uczniów z tych środowisk może polegać na
szczególnej, osobistej zachęcie do udziału w liturgii, pomocy w bezpośred­
nim przygotowaniu do przyjęcia sakramentów czy kierowaniu ich, w ra­
mach możliwości, do świetlic parafialnych.
Adresatami Podstawy programowej katechezy Kościoła katolickiego
w Polsce są przede wszystkim twórcy programów nauczania religii. Ze
względu na różne potrzeby ewangelizacyjne środowisk, w jakich wychowu­
ją się dzieci i młodzi ludzie, potrzebne jest opracowanie różnorodnych pro­
gramów i podręczników katechetycznych. Celem Podstawy programowej
katechezy jest stworzenie ram, które umożliwiłyby tę różnorodność przy
jednoczesnym zachowaniu pewnej jednolitości katechetycznej na terenie
całego kraju. Warte podkreślenia jest również założenie dokumentu, pole­
gające na zapewnieniu integralności treści religijnych na dwóch poziomach:
najpierw w szkole podstawowej, a następnie na III i IV etapie edukacyjnym.
Zadaniem programów będzie zatem skonkretyzowanie założeń przyjętych
w niniejszej Podstawie po to, aby katecheza wprowadzała w życie religijne
(przedszkole), kierowała inicjacją w sakramenty pokuty i pojednania oraz
Eucharystii (ki. I-III szkoły podstawowej), pogłębiała przylgnięcie do Chry­
stusa przez proces mistagogii (ki. IV-VI szkoły podstawowej), prowadziła
do rozumnego wyznawania wiary i je wspierała (gimnazjum) i wreszcie
umożliwiała dawanie świadectwa życia chrześcijańskiego (szkoły ponad-
gimnazjalne). Te same zadania oraz oczekiwania wiążą się z prowadzeniem
katechezy osób znajdujących się w szczególnych sytuacjach.
Jednakże Podstawa programowa katechezy jest adresowana nie tylko do
twórców programów i podręczników. Jej odbiorcami winni stać się także
katecheci. Dokument ten bowiem określa, jakie wymagania można i nale­
ży postawić przed uczniem uczęszczającym na szkolne lekcje religii, ja­
kie w związku z tym działania winien podjąć katecheta. Zaprezentowana
tu charakterystyka psychologiczna dzieci i młodzieży oraz opis zalecanych
warunków i sposobu realizacji stanowią dla katechety drogowskaz, jak for­
mować religijnie katechizowanych, a jednocześnie mają mu dać konkretne
narzędzie, przydatne we włączeniu lekcji religii w system wychowawczy
szkoły. Z kolei obszerny wyciąg z Podstawy programowej kształcenia ogól­
nego daje katechetom wiedzę o wymaganiach nauczycieli innych przed­
miotów oraz stanowi praktyczny przewodnik dla podejmowania korelacji
nauczania religii z edukacją szkolną. Lekcja religii ze względu na swe wy­
chowawcze znaczenie oraz korelację ma stać się bowiem prawdziwie ele­
mentem koniecznego dialogu interdyscyplinarnego (DOK 73).
Podstawa programowa katechezy Kościoła katolickiego w Polsce odno­
si się do poszczególnych etapów edukacji szkolnej i zawiera:
• charakterystykę psychologiczną dzieci i młodzieży na danym etapie
edukacji;
• Podstawą programową nauczania religii (w przedszkolu lub szko­
le), obejmującą cele katechetyczne - wymagania ogólne, zadania
nauczyciela religii, treści - wymagania szczegółowe, zalecane wa­
runki i sposób realizacji;
kreślona była zresztą w poprzedniej wersji Podstawy programowej kateche­
zy z roku 2001, dzięki zastosowaniu układu tabelarycznego w dokumencie.
Zadania nauczyciela religii określają uwarunkowania, sytuacje i działa­
nia nauczyciela, sprzyjające osiągnięciu przez ucznia konkretnych efektów
kształcenia religijnego. Zadaniem nauczyciela religii jest bowiem wspoma­
ganie ucznia w wszechstronnym rozwoju intelektualnym, emocjonalnym,
społecznym, moralnym i religijnym.
Zadania nauczyciela religii oraz treści - wymagania szczegółowe pre­
zentowane są w Podstawie programowej katechezy w wersji tabelarycznej,
by wskazać ich ścisły związek z zadaniami katechezy.
Korelacja nauczania religii z edukacją szkolną ma uwzględniać te
treści przedmiotów nauczania, które są istotne z punktu widzenia celów
katechetycznych nauczania religii. W związku z tym Podstawa programo­
wa katechezy Kościoła katolickiego w Polsce zawiera wyciąg z analogicz­
nego dokumentu prawa szkolnego. Przyjmuje sformułowania zrozumiałe
dla tych programistów oświatowych, którzy z pozycji innych przedmiotów
szkolnych chcieliby zaproponować nauczaniu religii integrowanie treści.
Jednocześnie należy pamiętać, że korelacja nauczania religii z całością edu­
kacji szkolnej oznacza, w zależności od konkretnego kontekstu szkolnego,
nie tylko podejmowanie funkcji integrującej, ale niekiedy uzupełniającej
lub polemicznej (PDK 83).
Zgodnie ze wskazaniami zawartymi w Dyrektorium ogólnym o katechi­
zacji, należy zwrócić uwagę zwłaszcza na następujące zagadnienia:
• początek świata i sens historii;
• fundament wartości etycznych;
• funkcja religii w kulturze;
• przeznaczenie człowieka;
• relacja ze środowiskiem naturalnym (DOK 73).
Stosowanie korelacji nauczania religii z edukacją szkolną jest pożąda­
ne zarówno ze względów katechetycznych (łączenie doświadczenia życia
z wiarą chrześcijańską), dydaktycznych (łatwiejsze przyswojenie tych sa­
mych treści, które omawia się w różnych aspektach na różnych lekcjach),
jak i wychowawczych (ukazanie uczniom jedności prawdy oraz szacunku
do niej).
Rozdział I
WPROWADZENIE W ŻYCIE RELIGIJNE
Przedszkole
1. Charakterystyka dzieci
w wieku przedszkolnym
Wychowanie przedszkolne obejmuje dzieci od 3. do 6. roku życia.
Dzieci w tym okresie podlegają intensywnym procesom rozwojowym, za­
równo pod względem rozwoju fizycznego, psychicznego, emocjonalnego,
społeczno-moralnego, jak i religijnego. Zmiany w zakresie rozwoju fizycz­
nego, a szczególnie doskonalenie układu nerwowego, tworzą podstawy do
szybkiego i intensywnego rozwoju intelektualnego. Wraz z rozwojem fi­
zycznym, poznawczym, następuje także rozwój emocjonalny, który umoż­
liwia dzieciom w wieku przedszkolnym budowanie coraz lepszych relacji
z rówieśnikami i dorosłymi.
O rozwoju dziecka w wieku przedszkolnym w dużej mierze decydują
procesy poznawcze, w których znaczącą rolę odgrywają zdobywane przez
dziecko doświadczenia, gdyż myślenie logiczne nie jest jeszcze w pełni roz­
winięte. Codzienne doświadczenia budzą w dziecku pytania o poznawaną
rzeczywistość, dzięki którym możliwe staje się poznawanie przez dziecko
otaczającego świata i nawiązywanie z nim kontaktu, jak też odnajdywanie
własnego miejsca w gronie rówieśników i większej społeczności.
W tym okresie dziecko próbuje upodobnić się do środowiska, w którym
żyje. Owo upodabnianie się wynika z jego zdolności do identyfikowania
się oraz naśladowania znaczących dla niego osób czy postaci. Dziecko
poprzez identyfikację i naśladownictwo poznaje swoje otoczenie, odkry­
wa normy w nim obowiązujące oraz stara się je stopniowo respektować

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin