Uprawa krzewów owocowych wykł i ćwicz 26.11.2005, 11.12.2005, 08.01.2006.doc

CWICZENIA 27.11.2005

PORZECZKA

Rząd: Rosales- Różowce   Rodzina: Saxifragaceae- Skalnicowate

Rodzaj: Ribes- Porzeczka   Ribes vulgare- p. pospolita 

Ribes rubrum- p. czerwona   R. petraeum- p. czerwona

R. multiflora- p. wielokwiatowa   R. nigrum- p. czarna

Rodzaj: Ribes- Porzeczka

Podrodzaj- Grossularia- Agrest

Ribes glossularia var vulgare- agrest pospolity

Ribes glossularia var cripsa- a. kędzieżawy.

Polska jest jednym z największych producentów porzeczki czarnej (czerwonej mało), na II miejscu Niemcy. Głównymi odbiorcami są Niemcy. Porzeczka czarna-przetwory, owoce zawierają bardzo dużo vit C 90-400 mg%, antocyjany, błonnik (subst biol czynne). Czarna jest mniej plenna niż czerwona.

Procentowa zawartość poszczególnych składników w owocach porzeczek:

Czym powinna charakteryzować się odmiana:

1) dobre przystosowanie roślin do warunków klimatycznych

2) mała wrażliwość na podstawowe choroby

3) zróżnicowanie odmian pod względem pory dojrzewania (rozpiętość 2 tyg)

4) duża przydatność owoców dla przemysłu przetwórczego (zawartość antocyjanów stabilnych-by sok nie zmieniał zabarwienia na brązowe w czasie przechowywania)

5) cechy morfologiczne roślin warunkujące ich przydatność do zbioru kombajnowego owoców:

-odpowiedni pokrój

-krótkie i dobre umieszczenie na pędach grona, równomierne dojrzewanie owoców w gronie, twarde owoce i  odporne na ugniatanie.

Choroby: opadzina liści, amerykański mączniak agrestu, rdza wejmutkowo porzeczkowa, biała plamistość liści, szara pleśń (powodują przedwczesne opadanie liści, zawiązują słabe pąki i podatne na przemarzanie), u czarnej porzeczki- rewersja.

Przydatność odmiany do zbioru owoców kombajnem ocenia się w kryteriach: twardość owocu, równomierność dojrzewania, występowanie owoców nie niżej niż 30 cm od powierzchni gleby, wąska nasada krzewu 20-25 cm, elastyczność pędów (do zbioru kombajnowego), wzniesiony i zwarty pokrój krzewu. Kombajnem można zbierać w 3 roku.

Pokrój krzewu (cecha odmianowa):

-rozłożysty szeroki

-odwrotnie stożkowaty

-kulisty spłaszczony

WYKŁADY 27.11.2005

Kierunki hodowli twórczej w Szkocji:

-regulacja plonowania (stabilność plonów)

-wyższa tolerancja pąków na niskie temperatury i przymrozki

-zredukowanie przedwczesnego opadania zawiązków

-poprawienie jakości soku, a szczególnie barwy i je stabilności, zwiększenie wit C i kwasowości

-odporność na wielkopąkowaca porzeczkowego

-odporność na rewersję porzeczkową

-poprawienie sztywności pędów i pokroju krzewu

-odporność na amerykańskiego mączniaka agrestu

-odporność na opadzinę liści porzeczek

Kwiaty porzeczki czarnej wytrzymują:

-w czasie kwitnienia do –20C, przy –50C kwiaty giną,

-pączki kwiatowe na 2 tyg przed rozwojem -2* powod uszkodzenia

-są obcopylne, dobre zapylenie tylko przy udziale pszczół, duża ilość pyłku 200 i więcej ziaren, pyłek ciężki, zawiązywanie w zależn od war pogodowych

-najlepiej wykształcone w nasadowej części grona

-długość kwitnienia 2-3 tyg (w zależn od warunków pogodowych)

Przedwczesne opadanie: najsilniejszy opad do 3 tyg po kwitnieniu, wielkość opadu zróżnicowana, zależy od roku, może być nawet 80%. Średni plon 60% zawiązków do liczby kwiatów, dobry plon 80% zawiązków. Opadanie zależy od poziomu endogennych auksyn (im więcej nasion tym mniejszy opad zawiązków, tym owoc jest większy).

W 1 roku opryskiwać plantacje 3-5 razy przed wielkopąkowcem (który jest wektorem rewersji porzeczkowej, która prowadzi do bezpłodności).

W Polsce na towarowych plantacjach porzeczek czarnych dominują dwie odmiany: OJEBYN i TITANIA

Z nowszych odmian o znacznie wyższej plenności: BEN LOMOND, BEN CONNAN, BEN TIRRAN, BEN NEVIS, BEN ALDER (szwedzkie).

Odmiany deserowe: BONA czy BEN SAREK- owoce bardzo smaczne, duże, wcześnie dojrzewaja, przeznaczone do bezpośredniego spożycia.

Odmiany odporne:

-klony porzeczki czerwonej odporne na pąkowca porzeczkowego: FARLEIGH, FOXENDOWN, BEN HOPE (Szkocja)

-w Polsce odporne na wielkopąkowca: CERES (wyhodowany w Skerniewicach)

-odporne na rewersję porzeczkową: BEN GAIRN (w Szkocji)

W Chinach prowadzone są prace pod kątem:plenności, mrozoodporności i odporności na choroby i szkodniki. Źródłami odporności są: Thin Pael, Thick Peel

Odmiany czarnej porzeczki ze względu na porę dojrzewania:

BONA- bardzo wczesna, nie nadaje się do zbioru kombajnem, owoce duże, delikatne, deserowa

FERTODI 1- wczesna, wrażliwa na mączniaka, rozłożysty pokrój, owocuje bardzo dobrze, zawodna w plonowaniu ze wzgl na wczesną porę kwitnienia

OJEBYN- ma gorszy skład chemiczny, mniej ma antocyjanów

BEN LOMAND- bardzo wrażliwa na mączniaka, dobrze plonuje, duża zawartość wit c, bardzo dobra na soki

BEN NEVIS-średnia pora dojrzewania, mniej wrażliwa na maczniaka, bdb owocuje

BEN ALDER i BEN Tiran-

BEN SAREK- deserowa, bardzo plenna, owoce duże

BLACKSMITH

ROODKNOP- silnie się obsypuje, nierównomiernie dojrzewa

OTELO- długie, ładne grona, u nas się jej nie uprawia, silny wzrost

STORKLAS- pierwsza odmiana z hodowli odpornościowej, genetycznie odporna na mączniaka

TITANIA- szwedzka, odporna na wszystkie choroby, silny wzrost, dość długie grona, wydajność dość duża, ma bardzo silne pędy, u niej ma być przewaga pędów jednorocznych, plenna, skład chemiczny średni

BEN TIRRAN- późna, dobrze plonuje

YET- nie przyjęła się w produkcji, późno dojrzewa w końcu lipca lub na początku sierpnia, długie grona, zróżnicowane jagody i szypułki, gruba skórka, połysk, nie nadaje się do zbioru kombajnem

TSEMA- rozłożysty krzew, bardzo plenna

PHOENIX

BEN CANNON- odporna na mączniaka

POLAR-

BEN ROYAL- na przędziorka

BEN HOPE- zawiera pojedyńczy dominujący gen odporności na wielkopąkowca

BEN GAIRN- odporna na rewersję

Odmiany BEN rosną słabiej, dlatego trzeba je nawozić.

Polskie odmiany:TIBEN, TISEL, ORES, PC-166 RUBEN

Ukraińskie odmiany:KARIUSZA, WERRISAŻ, SANJUTA, KOZACKA, CZORNYJ, ŻEMCZUK, SJUTA, KIJEWSKA

ĆWICZENIA 11.12.2005

Produkcja ok. 500 tys ton owoców jagodowych.

Porzeczka czarna-pąki mają odcień czerwonofioletowy, są omszone (bez rewersji), działki kielicha sA kolorowe, płatki niepozorne, grona krótsze niż czerwona, owocuje tylko na 1rocznych pędach, na starszych + 1-2 boczne grona z mniejszą ilością kwiatów, liście 5klapowe (przy rewersji zanikanie klap)

EYBYN- grono zasadnicze + 2 grona dodatkowe, dość wyrównane owoce co do wielkości, dość równomiernie dojrzewa, nie wrażliwa na mączniaka, do zbioru kombajnem, nie opada, jedna z najwcześniej dojrzewających, kwiaty bardziej tolerancyjne na przymrozki niż np. BONA

Czerwona-do 40 kwiatów w gronie, owocują na krótkopędach (powierzchnia owocowania znacznie większa-więcej krótkopędów)

RONDOM-bardzo plenna, duże, długie, ścisłe grona

Uprawa:...