GRZYBY ENTOMOPATOGENNE JAKO ŹRÓDŁO INSEKTYCYDÓW
Są jednymi z naturalnych wrogów owadów.
Mechanizm porażenia owadów przez grzyby entomopatogenne:
- kontakt owada z inwazyjną formą patogena (zarodniki lub strzępki),
- zerwanie przez kiełkujące zarodniki bądź strzępki powłok ciała,
- inwazja i penetracja jamy ciała gospodarza,
- destrukcja ciała gospodarza.
Enzymy grzybowe:
- proteazy (endopeptydazy, egzopeptydazy),
- enzymy chitynolityczne (chitymazy, N-acetyloglukoamidazy),
- lipazy.
Gdy grzyb rozwija się w ciele żywiciela wytwarza nast. struktuty: protoplasty, ciała strzępkowe, blastospory.
Toksyny grzybowe:
- Destuktyny (np. Aspergillus archaceus) – powodują paraliż, zaburzenia w: funkcjonowaniu cewek Malpighiego, wydzielaniu ekdyzonu przez gruczoły protorakalne, fagocytozie, reakcjach obronnych owada.
- Beaverolidy (np. B. bassiana) – nie wywierają efektu toksycznego, ale silnie stymulują odpowiedź immunologiczną owadów.
- Totypina (np. T. inflatum),
- Tolypocyna (kwas hydroksamowy) nie wywiera efektów toksycznych, ale odgrywa ważną rolę w procesie patogenezy,
- Efrapeptyny (np. T. niveum) silne inhibitory mitochondrialnej ATP-azy.
Zastosowanie:
- Beaveria bassiana i Paecilomyces farinosus – płaszczyniec burakowy, chrabąszcz majowy, stonka ziemniaczana, mszyce i roztocza.
Wykorzystanie Bacilluss thuringiensis w ochronie roślin. Perspektywy i ograniczenia:
- paraliżuja jelito,
- zaprzestanie żerowania,
- powstanie porów w błonie komórek nabłonka jelita,
- stosowanie bioinsektycydów o zwiększonej aktywności owadobójczej,
- uprawa roślin transgenicznych produkujących endotoksyny B. thuringiensis (ziemniak Newleaf – odporny na stonke ziemniaczaną),
- niskie spektrum działania,
- niska trwałość,
- wykrycie różnic odporności wśród naturalnych populacji (np. roślin transgenicznych).
Magda Kiełb
kacpi60