Śródmieście.docx

(18 KB) Pobierz

Śródmieście

 

Stare Miasto przylega bezpośrednio do Śródmieścia. Śródmieście - to w głównej mierze obszar obejmujący okolice placu Wolności. Układ urbanistyczny tej dzielnicy zaprojektowany został przez D. Gilly'ego na początku XIX wieku. Miało to być centrum rozwijającego się w kierunku zachodnim Poznania. Tu znajdziesz między innymi Muzeum Narodowe, Bazar oraz gmachy bibliotek:Raczyńskich i Uniwersyteckiej. W szerszym znaczeniu Śródmieście rozumiane jest jako obszar dawnych murów wewnętrznych twierdzy pruskiej Festung Posen. Jest on wyznaczony tzw. Ringiem Stübbena, układem ulic powstałym po wyburzeniu murów fortecy. Tak pojęte śródmieście wyznaczają ulice: Królowej Jadwigi, al. Niepodległości, ul. Kutrzeby a od wschodu rzeka Warta. Znaleźć tu można dużą ilość secesyjnych i eklektycznych kamienic, wiele reprezentacyjnych gmachów oraz ciekawe założenia parkowe.

1. ALEJE KAROLA MARCINKOWSKIEGO

Aleje były pierwszą miejską publiczną promenadą, jaką zaprojektowano na ziemiach polskich (wzór stanowiła berlińska aleja Unter den Linden). Przy niej znajdowały się: budynek poczty i przystanek dyliżansów pocztowych - głównego środka komunikacji do czasu doprowadzenia do Poznania linii kolejowej. Dziś uwagę zwraca fontanna Kronthala, znajdująca się w miejscu dawnej głównej studni wodociągów ufundowanych przez hr. Edwarda Raczyńskiego w 1847 r. oraz współczesne pomniki: Karola Marcinkowskiego (jednego z twórców idei pracy organicznej, pomnik autorstwa Stanisława Radwańskiego), mitycznego Golema(autorstwa Davida Černego) i Stela (autorstwa Heinza Macka)

 

 2. PLAC WOLNOŚCI

Centralny plac założenia urbanistycznego XIX-wiecznego "Nowego Miasta", którego otoczenie stanowiły reprezentacyjne budynki. Był miejscem ważnych uroczystości, m.in. przysięgi wojsk powstańczych w 1919 r. Obecnie ozdobą placu są studzienka Higiei, ufundowana przez hr. E. Raczyńskiego, i nowoczesna fontanna. Ciekawostką jest, że w latach 20. XX w. na placu działała pierwsza w Polsce stacja benzynowa.

3. ARKADIA

Pierwszą budowlą wzniesioną w tym miejscu był teatr (1802 r.), w którym początkowo wystawiano zarówno polskie, jak i niemieckie sztuki. Z czasem, w związku z nasilającą się germanizacją, przedstawienia polskie podlegały coraz silniejszej cenzurze, aż w końcu zostały zakazane. W XIX w. wystąpili tu m.in.: Wojciech Bogusławski, Helena Modrzejewska, Ferenc Liszt, Niccoló Paganini czy Henryk Wieniawski. Ze względu na zły stan techniczny w 1877 r. teatr rozebrano i wybudowano na jego miejscu obecny gmach. W dwudziestoleciu międzywojennym w budynku mieściło się pierwsze w Poznaniu studio Polskiego Radia oraz popularna kawiarnia "Arkadia", od której pochodzi nazwa budynku. Współcześnie mają tu swoją siedzibę m.in. Centrum Informacji Miejskiej i Teatr Ósmego Dnia (jeden z najlepszych teatrów awangardowych w Polsce).

4. BIBLIOTEKA RACZYŃSKICH

Biblioteka została otwarta w 1829 r. i mieściła pierwszą publiczną czytelnię w Poznaniu. Ufundowana została przez hr. Edwarda Raczyńskiego, jednego z najznamienitszych mecenasów sztuki tamtych czasów. Fasada gmachu wzorowana jest na wschodniej fasadzie Luwru. Zgodnie z ambicjami braci Raczyńskich, dążącymi do uczynienia z Poznania centrum kulturalno-społecznego, obok biblioteki powstał budynek przeznaczony na galerię malarstwa prezentującą zbiory drugiego z braci - Atanazego. Obecnie miejsce  nieistniejącej już galerii wykorzystano pod budowę nowego skrzydła Biblioteki.

Biblioteka Raczyńskich
Plac Wolności 19, Poznań
 

 

 

5. BAZAR

Hotel Bazar powstał z inicjatywy wielkiego społecznika Karola Marcinkowskiego. W okresie zaborów stanowił centrum polskiego życia społecznego, kulturalnego, gospodarczego i politycznego, był też miejscem uroczystości patriotycznych, np. w 1880 r. Henryk Sienkiewicz przedstawił tu swoją nowelę Za chlebem, a w 1918 r. przemówienie wygłosił tu Ignacy Paderewski. Jego słowa stały się impulsem do wybuchu powstania wielkopolskiego. Na parterze mieściły się sklepy polskich kupców (jeden z nich należał do Hipolita Cegielskiego - przedsiębiorcy i społecznika zaangażowanego w działalność Towarzystwa Pomocy Naukowej, fundującego stypendia naukowe dla młodzieży polskiej).

 

6. MUZEUM NARODOWE W POZNANIU - GALERIA MALARSTWA i RZEŹBY

Gmach muzeum zbudowano w 1903 r. z przeznaczeniem na Kaiser-Friedrich-Museum. Po odzyskaniu niepodległości budynek został siedzibą Muzeum Wielkopolskiego (od 1950 r. Muzeum Narodowego). Placówka może się poszczycić jedną z najbogatszych kolekcji sztuki w Polsce. Istotny udział w jej stworzeniu odegrało przekazanie muzeum m.in. dzieł zgromadzonych przez dwóch poznańskich mecenasów sztuki: Atanazego Raczyńskiego (kolekcja malarstwa obcego) oraz Seweryna Mielżyńskiego (zbiory malarstwa polskiego). Najbardziej znanym obrazem w muzeum jest Plaża w Pourville - jedyne dzieło Claude'a Moneta w Polsce. Warto dodać, że płótno to zaginęło w tajemniczych okolicznościach w 2000 r. i dopiero po dziesięciu latach, gdy już stracono nadzieję na jego odnalezienie, złodziej został ujęty, a obraz powrócił do muzeum.

Galeria Malarstwa i Rzeźby
Al. Marcinkowskiego 9,  Poznań
 

7. UNIWERSYTET ARTYSTYCZNY

Budynek był początkowo siedzibą Ziemstwa Kredytowego, pierwszej w Poznaniu nowoczesnej instytucji kredytowej powstałej z inicjatywy polskiego ziemiaństwa. Obecnie jest siedzibą Uniwersytetu Artystycznego.

8. POZNAŃSKIE TOWARZYSTWO PRZYJACIÓŁ NAUK

Powstało w 1857 r., a jego działalność miała nieoceniony wpływ na polskie życie naukowe w czasie zaborów. Siedzibą Towarzystwa jest gmach z lat 1872-1879, który rozbudowano w 1908 r. wg projektu Rogera Sławskiego. Towarzystwo prowadziło m.in. Muzeum Starożytności Polskich i Słowiańskich, zwane też Muzeum im. Mielżyńskich, na cześć Seweryna Mielżyńskiego, który przekazał placówce swoją prywatną kolekcję oraz ufundował gmach PTPN. Ekspozycja była chętnie odwiedzana zarówno przez Polaków, jak i Niemców. Zbiory nieistniejącego już muzeum obecnie znajdują się w Muzeum Narodowym oraz Muzeum Archeologicznym. Budynki do dziś są użytkowane przez Towarzystwo. Warto odwiedzić zaciszny dziedziniec budynku PTPN, który zdobi pomnik Adama Mickiewicza, kopia pierwszego w mieście pomnika wieszcza, który niegdyś stał przy kościele św. Marcina.

Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk
ul. Seweryna Mielżyńskiego 27, Poznań
 

9. OKRĄGLAK

Charakterystyczny  obiekt w kształcie walca jest jednym z najlepszych przykładów polskiego modernizmu. Przy jego budowie po raz pierwszy w Poznaniu zastosowano prefabrykowane elementy żelbetowe. W budynku przez wiele lat mieścił się popularny dom towarowy.

 

 

 

 

10. TEATR POLSKI

Gdy władze zaborcze zakazały wystawiania sztuk polskich w teatrze miejskim, Polacy podjęli starania o utworzenie własnej sceny. Fundusze na jej powstanie pochodziły ze zbiórki społecznej prowadzonej w trzech zaborach, co upamiętnia inskrypcja na fasadzie gmachu: "Naród sobie". Działalność artystyczną zainaugurowano w 1875 r. wystawieniem Zemsty Aleksandra Fredry. W teatrze występowało wielu wybitnych aktorów, m.in.: Helena Modrzejewska, Gabriela Zapolska czy Stefan Jaracz. Niegdyś gmach teatru był od ulicy oddzielony kamienicą czynszową, a dochody z opłat przeznaczone były na utrzymanie sceny.

Teatr Polski
ul. 27 Grudnia 8/10, Poznań
 


 

11. BIBLIOTEKA UNIWERSYTECKA

Gmach dawnej Biblioteki im. Cesarza Wilhelma wzniesiono w latach 1899-1902, wg projektu Karla Hinckeldeyna, który nadał mu formę neobarokową. Po odzyskaniu niepodległości zbiory placówki zostały przejęte na potrzeby organizacji polskiej biblioteki. Obecnie jest siedzibą Biblioteki Uniwersyteckiej.

Biblioteka Uniwersytecka
ul. Franciszka Ratajczaka 38, Poznań
 


 

12. KOŚCIÓŁ ŚWIĘTEGO MARCINA

Parafia Świętego Marcina istniała w tym miejscu już w XIII w., czyli przed lokacją Poznania. Gotycki kształt kościoła to efekt przebudowy z początku XVI w. W portalu znajduje się płaskorzeźba przedstawiająca św. Marcina - patrona kościoła, ale także jednej z głównych ulic Poznania. Wnętrze świątyni zdobią współczesne polichromie wykonane przez Wacława Taranczewskiego

źródło: WWW.poznan.pl

 

Zgłoś jeśli naruszono regulamin