SEP_Bibl_inst_2_pomiary.pdf

BIBLIOTEKA INSTALATORA

Wykonywanie pomiarów

odbiorczych i okresowych

w instalacjach i urządzeniach

elektrycznych do 1 kV i błędy

popełniane przy ich realizacji

opracował: mgr inż. Fryderyk Łasak

www.instalator.info.pl

Wykonywanie pomiarów odbiorczych i okresowych w instalacjach

i urządzeniach elektrycznych do 1 kV i błędy popełniane przy ich realizacji

1. OBOWIĄZEK WYKONYWANIA BADAŃ I POMIARÓW

Obowiązek wykonywania kontrolnych badań i pomiarów instalacji elektrycznych

oraz piorunochronnych wynika jednoznacznie z zapisów ustawy Prawo budowlane

oraz ustawy Prawo energetyczne.

Prawo budowlane określa jednoznacznie, że „kontrolę stanu technicznego in-

stalacji elektrycznych, piorunochronnych i gazowych powinny przeprowadzać

osoby posiadające kwaliikacje wymagane przy wykonywaniu dozoru nad eks-

ploatacją urządzeń, instalacji oraz sieci energetycznych i gazowych”. A zatem

osoba wykonująca pomiary ochronne powinna mieć świadectwo kwaliikacyjne E

z uprawnieniami do wykonywania pomiarów, a osoba sprawdzająca i podpisująca

protokoły z pomiarów powinna mieć świadectwo kwaliikacyjne D z uprawnieniami

do wykonywania pomiarów instalacji i urządzeń elektrycznych w pełnym zakresie,

lub osoba wykonująca pomiary ochronne i podpisująca protokoły z pomiarów

powinna mieć świadectwa kwaliikacyjne D i E lub D. Wynika to z rozporządzenia

Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z 28 kwietnia 2003 r. w sprawie

szczegółowych zasad stwierdzania posiadania kwaliikacji przez osoby zajmujące

się eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci dla Grupy 1, czyli urządzeń, instalacji

i sieci elektroenergetycznych wytwarzających, przetwarzających, przesyłających

i zużywających energię elektryczną.

2. URZĄDZENIA POMIAROWE

2.1. Przyrządy do pomiarów małych rezystancji oraz rezystancji

połączeń ochronnych

Ten rodzaj pomiarów wykonujemy przy badaniu połączeń ochronnych, przy po-

miarze rezystancji styków, szyn wyrównawczych, połączeń kabli oraz cewek o

małej rezystancji.

Przyrządami do tych pomiarów są:

1) mostek Thomsona,

2) metoda techniczna, czyli woltomierz i amperomierz klasy dokładności 0,5 lub

1 oraz źródło niskiego napięcia o obciążalności do 25 A,

3) mierniki małych rezystancji (np. miernik MMR-600 produkcji Sonel).

2.2. Przyrządy do pomiarów rezystancji izolacji urządzeń

Do wykonywania pomiarów rezystancji izolacji stosujemy mierniki izolacji, tzw.

megaomomierze. Wyróżniamy dwa podstawowe rodzaje tych mierników: mierniki

induktorowe i elektroniczne mierniki izolacji.

Mierniki induktorowe ze względu na rodzaj stosowanego układu i ustroju pomia-

rowego dzielimy na:

1) mierniki magnetoelektryczne ilorazowe, z ustrojem pomiarowym ilorazowym

mierzącym rezystancję,

2) mierniki z ustrojem pomiarowym szeregowym, mierzące prąd upływający

przez izolację wyskalowane w MΩ.

www.instalator.info.pl

Wykonywanie pomiarów odbiorczych i okresowych w instalacjach

i urządzeniach elektrycznych do 1 kV i błędy popełniane przy ich realizacji

Przykładem megaomomierzy ilorazowych są mierniki typu IMI-11, IMI-21, IMI-31

o napięciu pomiarowym odpowiednio 500, 250 i 1000 V oraz miernik typu IMI-33

posiadający możliwość wyboru napięcia spośród wartości: 250, 500 i 1000 V. Są

to mierniki o małym zakresie pomiarowym do 10, 20, 50 lub 100 MΩ.

Do częściej stosowanych mierników izolacji o układzie szeregowym należą

dwuzakresowe mierniki typu IMI-41. Najczęściej spotykany miernik to IMI-413

o napięciu pomiarowym 2500 V.

Mierniki induktorowe są niezawodne i pewne w eksploatacji. Ich wadą jest ko-

nieczność kręcenia korbką podczas wykonywania pomiarów.

Elektroniczne mierniki izolacji są łatwe w obsłudze. Źródłem napięcia stałego

w tych miernikach jest bateria lub akumulator i napięcie to przetwarzane jest

na napięcie wymagane do wykonania pomiarów. Przykładem tego typu przy-

rządów są cyfrowe mierniki MIC-1000 i MIC-2500 irmy SONEL SA. Zasada

pomiarów tymi przyrządami polega na podaniu wymaganego napięcia pomia-

rowego i po określeniu prądu płynącego w badanym obiekcie obliczona zostaje

przez mikroprocesor wartość rezystancji oraz wyświetlona na wyświetlaczu

ciekłokrystalicznym. Napięcie pomiarowe w tych miernikach wytwarzane jest

w programowalnej przetwornicy o dużej sprawności i dobrej stabilności, nawet

przy znacznych zmianach charakteru obciążenia. Napięcie to można ustalać na

predeiniowane wartości 100, 250, 500, 1000 i 2500 V albo od 50 V do 1000 V

lub 2500 V skokowo co 10 V.

Źródłem napięcia stałego w miernikach cyfrowych MIC-1000 i MIC-2500 jest

pakiet akumulatorów NiCd 9,6 V. Akumulatory te należy ładować po całkowitym

ich rozładowaniu, aby można było wykorzystać pełną ich pojemność. W przy-

padku ich doładowania do wykorzystania pozostaje tylko część energii ostatnio

doładowana i ich przydatność użytkowa jest znacznie mniejsza. Chcąc całkowicie

rozładować akumulatory, należy zablokować funkcję automatycznego wyłączenia

poprzez włączenie miernika przy wciśniętym przycisku T 1,2,3 .

2.3. Przyrządy do pomiarów impedancji pętli zwarcia

Do pomiarów impedancji pętli zwarcia Z S badanego obwodu, przy ocenie sku-

teczności ochrony przeciwporażeniowej w nowych i użytkowanych instalacjach

elektrycznych z zabezpieczeniami nadmiarowoprądowymi, możemy używać

mierników, takich jak MW 3, MZK-2, MPZ-1, MIZ, MZW-5, MR-2, MOZ, MZC-2,

OMER-1, MZC-300, MZC-301, MZC-302, MZC-303 i MZC-310S.

Na uwagę zasługują oferowane przez irmę SONEL mierniki nowej generacji. Są

to mierniki skuteczności zerowania serii MZC-200, MZC-300 i MIE 500 umożli-

wiające pomiar rezystancji i impedancji pętli zwarcia, określenie jej składowych:

reaktancji, rezystancji i kąta fazowego oraz określenie przewidywanego prądu

www.instalator.info.pl

Wykonywanie pomiarów odbiorczych i okresowych w instalacjach

i urządzeniach elektrycznych do 1 kV i błędy popełniane przy ich realizacji

zwarciowego. Pomiar wykonywany jest prądem o wartości do 23 A. Pomiary

bardzo małych impedancji pętli zwarcia prądem rzędu 150 A można wykonać

miernikiem MZC-310S.

Mierniki skuteczności zerowania serii MZC-200, MZC-300 i MIE 500 to lekkie

przenośne przyrządy z odczytem cyfrowym, służące do pomiaru rezystancji

i impedancji w obwodach samoczynnego wyłączenia zasilania, rezystancji uziemień

ochronnych oraz napięć przemiennych. Nadają się do szybkiego i wygodnego

sprawdzania skuteczności ochrony przeciwporażeniowej w obwodach o napięciu

100 do 500 V.

2.4. Przyrządy do pomiarów rezystancji uziemień

Pomiary rezystancji uziemień wykonujemy podczas pomiarów rezystancji uzie-

mień roboczych, ochronnych i piorunochronnych.

Pomiary te możemy wykonywać metodą kompensacyjną przy użyciu induktoro-

wego miernika uziemień IMU albo metodą techniczną z użyciem miernika MRU

100 lub mierników do pomiaru rezystancji lub impedancji pętli zwarcia.

2.5. Przyrządy do pomiarów parametrów wyłączników różnico-

woprądowych

Do pomiarów i badania wyłączników różnicowoprądowych możemy stosować

przyrządy przeznaczone tylko do badania tych wyłączników lub przyrządy wie-

lofunkcyjne. Przyrządami przeznaczonymi tylko do badania tych wyłączników

różnicowoprądowych są przyrządy typu MPR-120 i MRP-200 produkowane przez

irmę SONEL. Firma ta produkuje także przyrządy wielofunkcyjne – MIE-500

i MPI-510. Możemy także stosować przyrządy irm zagranicznych, np. UNITEST

EXPERT irmy BEHA lub UNILAP 100 irmy NORMA GOERZ.

3. RODZAJE I ZAKRES BADAŃ ORAZ POMIARÓW OCHRONNYCH

3.1. Ciągłość przewodów ochronnych i połączeń wyrównawczych

oraz pomiar rezystancji połączeń ochronnych

Zgodnie z normą PN-IEC 60364-6-61 próbę ciągłości przewodów wykonujemy

przy użyciu źródła prądu stałego lub przemiennego o niskim napięciu 4 do 24 V

w stanie bezobciążeniowym (U 1 ) i prądem co najmniej 0,2 A (U 2 ). Stosowany

podczas próby prąd powinien być tak mały, aby nie powodował niebezpieczeństwa

powstania pożaru lub wybuchu. Sprawdzenie możemy również wykonać przy

użyciu mostka lub omomierza z wbudowanym źródłem napięcia pomiarowego

lub przeprowadzić metodą techniczną.

Pomiar rezystancji przewodów ochronnych polega na przeprowadzeniu pomia-

ru rezystancji R między każdą częścią przewodzącą dostępną a najbliższym

punktem głównego przewodu wyrównawczego, który ma zachowaną ciągłość

z uziomem.

www.instalator.info.pl

Wykonywanie pomiarów odbiorczych i okresowych w instalacjach

i urządzeniach elektrycznych do 1 kV i błędy popełniane przy ich realizacji

Według PN-IEC 60364-6-61 pomierzona rezystancja R powinna spełniać nastę-

pujący warunek:

R ≤ U c

gdzie:

I a – prąd zapewniający samoczynne zadziałanie urządzenia ochronnego w wy-

maganym czasie 0,2, 0,4 lub 5 s,

U C – określone na podstawie IEC 479-1, spodziewane napięcie dotykowe (tabela 1)

przy zapewnieniu wyłączenia w czasie podanym w tabeli 1.

Tabela 1.

Czas wyłączenia [s] Spodziewane napięcie dotykowe [V]

0,1

350

0,2

210

0,4

105

0,8

Warunek ten nie dotyczy połączeń wyrównawczych dodatkowych (miejscowych).

Dla tych połączeń oraz we wszystkich przypadkach budzących wątpliwość co

do wartości napięcia dopuszczalnego długotrwale sprawdzamy, czy rezystancja

połączeń wyrównawczych R między częściami przewodzącymi jednocześnie do-

stępnymi spełnia warunek:

R ≤ U L

I a

gdzie:

U L – dopuszczalne długotrwale napięcie dotyku 50 V – warunki normalne, 25 V

warunki o zwiększonym niebezpieczeństwie porażenia, np. plac budowy,

I a – prąd zapewniający samoczynne zadziałanie urządzenia ochronnego w wy-

maganym czasie.

R = U 1 – U 2 – R L

U 1 – napięcie w stanie bezprądowym

U 2 – napięcie pod obciążeniem

I – prąd obciążenia

R L – rezystancja przewodów pomiarowych

T – transformator zasilający 150 VA

P – potencjometr regulacyjny

SPW – szyna połączeń wyrównawczych

Rys. 1. Układ do pomiaru rezystancji przewodów ochronnych

www.instalator.info.pl

I a

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: