· Definicja,przyczyny:
ü Cielęta 1-4 m-c życia,niekiedy płody,noworodki lub cielęta ssące i pojone do 6 m-ca życia
ü Niewystarczające zaopatrzenie w selen i witaminę E i/lub nadmierna zawartość w karmie,podatnych na utlenianie WNKT
ü U cieląt w stadach bydła mlecznego bądź opasowego karmionego paszą z gleb ubogich w selen
ü Cielęta opasowe karmione zamiennikami mleka wzbogaconymi w tłuszcz, lecz bez sumplementacji wit E i selenu
· Patogeneza
ü Wit. E chroni błony kom przed uszkodzeniem tlenowym (wolne rodniki)
ü Selen jako składni peroksydazy glutationowej
ü Większość roślinnych składników pokarmowych zawiera w stanie świeżym wystarczającą ilość wit E, zwartość ta spada w trakcie konserwowania(suszenie,kiszenie) i składowania (działanie ciepła,wilgotność), w obecność WNKT lub przy konserwacji kwasem propionowym
ü Zamienniki mleka powinny zawierać 10-30 j.m wit E/kg s.m
ü WNKT (wątroba,tran rybi, tłuszcz wieprzowy, olej lniany sojowy kukurydziany, mączki rybne) w zamiennikach mleka lub paszach treściwych – przy dłuższym składowaniu tendencja do jełczenia, powstają nadtlenki powodujące inaktywację zawartych w karmie tokoferoli (wit.E)
ü Bogate w WNKT są młode trawy z łąk i zielonki z kukurydzy
ü Zwyrodnienie mięśni charakteryzujących się intensywnym metabolizmem (aparatu ruchowego,szyi,klatki piersiowej/przepony,serca, języka,gardła,przełyku)
ü Czynniki towarzyszące chorobie : szybki wzrost, zimno, niepokój, nadmiar ruchu i transport(obciążenie metaboliczne i mechaniczne mięśni), biegunka (zaburzenie wchłaniania wit.E i selenu z p.pokarmowego)
ü Przypadki nagłej śmierci spowodowanej kardiomiopatią w trakcie pojenia lub przepędzania
· Objawy kliniczne
ü Miodystrofia noworodków
ü Klasyczna pokarmowa dystrofia
o Sztywne niechętne poruszanie się
o Wygięty grzbiet
o Nisko opuszczona głowa
o Drżenia mięśniowe
o Wielokrotne upadanie z utrudnionym wstawaniem
o Często leżenie lub zaleganie w pozycji niefizjologicznej
o Niemożność uniesienia głowy,zgięcie jej na bok
o Kończyny piersiowe i miedniczne wyprostowane do przodu lub boku
o Sierść mokra od potu
o Duszność mieszana
o Zwiększona ilość oddechów
o Zaleganie w pozycji mostkowej z szyją wyprostowaną na podłodze
o Przy zachłystowym zapaleniu płuc(powikłanie) - stłumienie wypukowe w doczaszkowo-dopłucnej części płuc
o Osłuchowo: świsty lub wyraźne szmery oddechowe
o Gorączka
o W przypadkach zaawansowanych –sinica stękanie zsynchronizowane z oddechem
o Tachykardia przy nasilającym się osłabieniu i słabej słyszalności tonów serca
o EKG – tachykardia zatokowa z uniesionym odcinkiem ST i wysoką falą T
o Śmierć pozornie zdrowego zwierzęcia wywołana ekscytacją
o Nagromadzenie różowej piany w okolicy śluzawicy (obrzęk płuc)
o Wodobrzusze
o Niezdolność do ssania lub picia mimo pragnienia
o Częste beczenie
o „puste żucie”
o Ślinotok
o Zgrzytanie zębami
o Postępujące odwodnienie
o Przełykanie,chrapanie,kaszel
o Język przy omacywaniu twardy
· Badanie sekcyjne
ü Zwłoki dobrze odżywione
ü Symetryczne zmiany dystroficzne mięśni (m. najdłuższy grzbietu, mm. lędźwiowe, m. dwugłowy uda, m półścięgnisty, mm międzyżebrowe, mm przepony i języka)
ü Na powierzchni przekroju mięśni : lekko wyniesione pasmowate obszary o białoszarym lub żółtawym zabarwieniu oraz twardej konsystencji
ü Mięśnie sprawiają wrażenie ugotowanych („mięso rybie”)
ü Podobne zmiany w m sercowym (lewa komora, przegroda)
ü Płyn w jamach ciała
ü Obrzęk płuc z rozedmą
ü W płatach szczytowych płuc ogniska zachłystowego zapalenia płuc
ü Histopatologia: zwyrodnienie szkliste włókien mięśniowych z ich rozpadem, procesy zapalne i naprawcze (nacieki fagocytarne,zwłóknienia)
· Rozpoznanie
ü Wywiad żywieniowy + objawy kliniczne
ü Oznaczenie aktywności CK i selenozależnej peroksydazy glutationowej krwinek czerwonych
ü Oznaczenie zawartości selenu w paszach lub zamiennikach mleka
· Rozpoznanie różnicowe
ü Dystrofia mięśniowa noworodków : wrodzone wady serca, zapalenie pępka, zapalenie wielostawowe
ü Klasyczna pokarmowa dystrofia mięśni: mięśniochwat porażenny, enzootyczna bronchopneumonia, posocznica, tężyczka cieląt, nagła śmierć powodowana niedoborem miedzi, zatrucie jadem kiełbasianym
· Rokowanie
ü Z reguły rokowanie niekorzystne
ü Przeżycie 3 dnia od pojawienia się objawów - symptom korzystny dla rokowania
ü O poprawie stanu zdrowia świadczy spadek CK w surowicy krwi
· Leczenie
ü Chore cielęta umieścić w wyścielonym,pojedynczym boksie i zapewnić spokój
ü U pacjentów zalegających zmieniać pozycje ciała (odleżyny)
ü U wszystkich cieląt w stadzie podać 5 mg Se/50kg m.c i 250mg(tzn. 340 j.m) wit E jako preparat złożony i.m
· Zapobieganie
ü Zaopatrzenie wysokocielnych matek w wit E ( >0,5 mg alfa-tokoferolu/kg m.c/dzień) i selen (0,15-0,3 ppm s.m paszy)
aniaska2