Koncepcja neurotyzmu - Artykul.pdf

(48 KB) Pobierz
Psychologia.edu.pl :: portal psychologiczny
Psychologia.edu.pl :: portal psychologiczny
http://www.ipz.edu.pl/index.php?dz=czytelnia&op=opis&id=43
Koncepcja neurotyzmu wg
Paweþ Wiħckowski
Rok:
Wydawnictwo:
Miejsce wydania:
Wnħtrze neurotyka
Neurotyk odczuwa lħk, wrogoĻę wobec Ļwiata, zagroŇenie, osamotnienie i bezradnoĻę; ma niskie
poczucie wþasnej wartoĻci i rozpaczliwe tħskni za miþoĻciĢ.
Od czþowieka, ktry skutecznie radzi sobie z Ňyciem rŇniĢ go - (1) wygrowane potrzeby; (2)
nierealistyczny obraz Ļwiata i siebie; (3) nieskuteczne metody dziaþania; (4) brak elastycznoĻci
(nie uczy siħ na bþħdach i nie dostosowuje swoich zachowaı do okolicznoĻci).
Neurotyczne przekonania, oczekiwania, postawy i metody dziaþania
Neurotyk ma nierealistyczny obraz Ļwiata ("wszħdzie czyha na mnie zþo"; "Ļwiat jest zbyt
doskonaþy, aby zwrcię na mnie uwagħ") i siebie ("jestem bezwartoĻciowy"; "nie jestem
agresywny"; "jestem doskonaþy, tylko nikt tego nie dostrzega"). Nie wyczuwa nastroju i intencji
innych ludzi, nie odrŇnia komplementw szczerych od nieszczerych. Bardzo chce byę kochany
(choę czħsto nie zdaje sobie z tego sprawy). Chce, aby wszyscy go lubili (nawet przypadkowe
osoby) i boleje nad kaŇdym przejawem braku sympatii.
Bierze caþĢ winħ na siebie i boi siħ zdemaskowania (jest nadwraŇliwy na krytykħ i dezaprobatħ),
choę nie jest przy tym pokorny. Radzi z tym sobie samooskarŇajĢc siħ (skoro sam siħ przyznaþ,
inni nic mu juŇ nie zarzucĢ); dogmatycznie upierajĢc siħ przy swoich racjach; udajĢc gþupiego
lub chorego; oskarŇajĢc Ļwiat, Ňe celowo go gnħbi.
Jest egocentryczny, zajmuje siħ gþwnie wþasnym cierpieniem, nie jest zdolny do dawania, do
opiekowania siħ innymi. Manipuluje ludŅmi, aby osiĢgnĢę swoje cele. Ma trudnoĻci
(zahamowania) z wyraŇaniem potrzeb, wþasnego zdania, prĻb, rozkazw, z odmawianiem,
selekcjonowaniem znajomych, z nazywaniem przykrych rzeczy po imieniu, z seksem, z
krytykowaniem innych (boi siħ odwetu i zranienia drugiej osoby).
Bywa albo nadmiernie agresywny, albo nadmiernie ulegþy. Ma silne poczucie krzywdy i czuje
zawiĻę wobec Ļwiata, co czħsto prowadzi go do bezinteresownej zþoĻliwoĻci. Ucieka w alkohol lub
powierzchowne Ňycie towarzyskie dla zabicia czasu. Unika sytuacji, ktre wydajĢ mu siħ trudne
(te, w ktrych ma zahamowania).
Cele neurotyka
Gþwnym celem neurotyka (na ogþ nieuĻwiadomionym) jest redukowanie lħku. Aby to osiĢgnĢę,
moŇe: (a) neurotycznie poszukiwaę miþoĻci; (b) dĢŇyę do wþadzy, prestiŇu, posiadania, wdajĢc
siħ w neurotycznĢ rywalizacjħ; (c) stajwaę siħ ulegþym wobec ideologii i instytucji, (d)
wycofywaę siħ w fantazje.
Psychologia.edu.pl :: portal psychologiczny
http://www.ipz.edu.pl/index.php?dz=czytelnia&op=opis&id=43
A. Neurotyczna potrzeba miþoĻci
Im bardziej pragnie miþoĻci, tym bardziej przyjmuje postawħ i stawia warunki, ktre jĢ
uniemoŇliwiajĢ:
- oczekuje miþoĻci bezwarunkowej, choę sam nie chce nic daę;
- wykorzystuje drugĢ osobħ dla wþasnych celw (gþwnie - redukcja lħku), lekcewaŇĢc jej
potrzeby i nie tolerujĢc jej odmiennoĻci;
- aby przywiĢzaę do siebie partnera, stosuje manipulacjħ: szantaŇ emocjonalny, wzbudzanie
litoĻci czy groŅby samobjstwa. Czasem staje siħ nadmiernie ulegþy - a potem nienawidzi za to
partnera.
- panicznie boi siħ porzucenia, dlatego staje siħ chorobliwie zazdrosny, czym zatruwa Ňycie
partnerowi i powoduje jego odejĻcie;
- im wiħksze ma problemy z seksem, tym bardziej o nim myĻli;
- czħsto pragnie poniŇaę albo siebie, albo partnera (sadomasochizm);
- na ogþ jest niezadowolony z partnera;
- w gþħbi duszy nie wierzy, Ňe ktoĻ moŇe go pokochaę;
- autentyczne przejawy miþoĻci odbiera jako zagroŇenie i zniewolenie.
B. Pragnienie wþadzy, prestiŇu i posiadanie.
W kulturze Zachodu sĢ to trzy typowe sposoby uwalniania siħ od poczucia sþaboĻci. Pragnienie
wþadzy jest zdrowe, gdy po wþadzħ siħga osoba, ktra w danej grupie bħdzie jĢ najlepiej
sprawowaę, z poŇytkiem dla innych i siebie. Neurotyk zaĻ pragnie wþadzy, by uwolnię siħ od
poczucia bezradnoĻci, przy okazji wyraŇajĢc wrogoĻę wobec Ļwiata w postaci dominowania nad
innymi. MajĢc prestiŇ i wywierajĢc wraŇenie na innych, nie czuje siħ gorszy, a wrogoĻę wyraŇa,
traktujĢc innych jako gorszych od siebie. Podobnie, gromadzĢc przedmioty, uwalnia siħ od
strachu przed nħdzĢ, a wrogoĻę wyraŇa, doprowadzajĢc innych do nħdzy lub okradajĢc ich.
Neurotyk, jeĻli wybierze dĢŇenie do tych celw, wikþa siħ w neurotyczne wspþzawodnictwo.
CiĢgle w myĻlach porwnuje siħ z innymi, panicznie boi siħ poraŇki, w istocie pragnie byę
najlepszy i wyjĢtkowy. W miarħ walki staje siħ coraz bardziej wrogi, panicznie boi siħ
przeciwnika, wiħc pragnie go zniszczyę za wszelkĢ cenħ.
Neurotyk nawet rywalizujĢc chce jednoczeĻnie byę kochany przez wszystkich. Dlatego czħsto
zawraca z drogi (przypadki ludzi, ktrzy w ostatniej chwili postanowili przegraę) i albo nie osiĢga
sukcesu, albo osiĢgnĢwszy go, nie docenia go, nie umie siħ nim cieszyę i popada w poczucie
winy.
C. UlegþoĻę
Czħsto aby uciec przed lħkiem neurotyk podporzĢdkowuje siħ ludziom, instytucjom (partii,
koĻcioþowi) lub ideologiom. Wszystkie fanatyzmy religijne wyrastajĢ z lħku. Fromm analizowaþ
faszyzm jako ucieczkħ przed lħkiem, ktry przyniosþa wolnoĻę.
D. Wycofanie i fantazje.
Neurotyk bojĢc siħ poraŇki, odrzucenia i utraty sympatii ludzi, niekiedy wycofuje siħ doborowlnie
z wszelkiej rywalizacji, a publicznie podkreĻlany brak wartoĻci staje siħ wygodnym pretekstem.
Klħskħ kompensuje sobie ucieczkĢ w Ļwiat fantazji, w ktrym moŇe byę krlem. W ten sposb
nie odnosi jednak realnych sukcesw, co powiħksza jego frustracjħ, wrogoĻę do Ļwiata i lħk oraz
rodzi zawiĻę.
Skutek neurotycznych dziaþaı
Ostatecznie neurotyk: (1) krzywdzi innych; (2)nie czuje siħ szczħĻliwy (wszystko jest dla niego
ciħŇkim obowiĢzkiem); (3) wciĢŇ przeŇywa swj podstawowy lħk; (4) nie realizuje posiadanych
moŇliwoĻci. Zdaniem Horney wiħkszoĻę ludzi posiada przynajmniej niektre cechy neurotyczne.
Psychologia.edu.pl :: portal psychologiczny
http://www.ipz.edu.pl/index.php?dz=czytelnia&op=opis&id=43
moŇliwoĻci. Zdaniem Horney wiħkszoĻę ludzi posiada przynajmniej niektre cechy neurotyczne.
Geneza neurotyzmu
ńrdþem nerwicy jest dzieciıstwo pozbawione ciepþa - gdy rodzice udajĢ miþoĻę (do siebie i do
dziecka; dziecko zawsze czuje faþsz), sĢ niezadowoleni z Ňycia; sĢ niesprawiedliwi wobec
dziecka; bijĢ je i poniŇajĢ; manifestujĢ niechħę do seksu; zabraniajĢ wyraŇania uczuę, w tym
zdrowej agresji (dziecko tþumi jĢ i czuje lħk); pozbawiajĢ dziecko wsparcia. W rezultacie dziecko
czuje siħ maþe, bezwartoĻciowe, samotne, zagroŇone w Ļwiecie, ktry wykorzystuje, oszukuje i
poniŇa.
Obecnie wskazuje siħ takŇe na pewnĢ rolħ czynnikw genetycznych w powstawaniu lħku,
nadwraŇliwoĻci, braku poczucia wartoĻci i nieĻmiaþoĻci.
Leczenie
Od czasw Freuda nerwice leczy siħ psychoterapiĢ polegajĢcĢ na analizowaniu urazw z
dzieciıstwa i przeŇywaniu zwiĢzanych z nimi emocji. Z czasem rozwinħþy siħ takŇe inne techniki,
akcentujĢce rolħ emocjonalnego zwiĢzku terapeuty z klientem, wiedzy o mechanizmach
dziaþania psychiki i umiejħtnoĻci praktycznego radzenia sobie z problemami. JeĻli neurotyk
nauczy siħ pewnej otwartoĻci, Ňycie i kontakty z ludŅmi korygujĢ jego psychikħ.
W psychiatrii natomiast istnieje poglĢd, Ňe genetycznie uwarunkowane cechy neurotyczne
moŇna wyeliminowaę przy pomocy nowoczesnych lekw psychotropowych (np. Prozac, Aurorix,
Efectin, Coaxil).

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin