Historia synchronistyczna
Przekład na podstawie: A. K. Grayson, Assyrian and Babylonian Chronicles, New York 1975, ss. 158-170.
1
i
1-4Karaindasz, król Karduniasz i Aszur-bel-niszeszu, król Asyrii, zawarli między sobą traktat i wzajemnie złożyli przysięgę odnośnie granicy.
5-7 Puzur-Aszur (III), król Asyrii, i Burnaburiasz (I), król Karduniasz, złożyli przysięgę i ustalili linię graniczną[1].
8-12W czasie (panowania) Aszur-uballita (I), króla Asyrii, armie Kasytów powstały przeciw Karahardaszowi, królowi Karduniasz, synowi Muballit-Szerua, córki Aszur-uballita (I) i zabiły go. Ustanowili Nazibugasza, Kasytę, syna nikogo, jako władcę nad nimi.
13-17Aszur-uballit (I) pomaszerował na Karduniasz, [aby pom]ścić Karaindasza, [swego wnuka]. Zabił Nazibugasza, króla Karduniasz. Ustanowił [Kur]igalzu (II) młodszego, syna Burnaburiasza (II) jako władcę i posadził na tronie jego ojca.[2]
18-23W czasie (panowania) Enlil-nirari, króla Asyrii, Kurigalzu (II) młodszy [był królem Karduniasz]. Enlil-nirari walczył z nim pod miastem Sugagi, które leży nad Tygrysem. Doprowadził go do klęski, dokonał rzezi na jego armii (i) wywiózł jego obóz. Podzielili oni okręgi od Szaszili subaryjskiego do Karduniasz na dwoje i ustanowili linię graniczną.
24-31Adad-Nirari (I), król Asyrii, i Nazimuruttasz, król Karduniasz walczyli ze sobą w KAR.DINGIR.XV.DIŠ Ugarsallu. Adad-nirari (I) doprowadził do klęski Nazimuruttasza i pokonał go. Odebrał mu jego obóz i jego sztandary. Odnośnie linii granicznej ustanowili podział swoich granic od Pilasqi, które leży na drugim brzegu Tygrysu i Armanu Ugarsalli do Lullume.
ii
1*[Tukulti-Ninurta (I), król Asyrii (i)] Kasz[tili]asz (IV), król Karduni[asz
2*…] … w walce
tekst uszkodzony
1swoich sług, sprawił […]
2do góry Kullar … […]
3-8Enlil-kudurri-usur, król Asyrii (i) [Adad-szuma-usur, król Karduniasz] stoczyli [ze sobą] walkę. Enlil-kudurri-usur (i) Ada[d-szuma-usur …] zajęci byli walką i Ninurta-apil-e-[kur…] wrócił do swego kraju. [Zebrał] swoje liczne wojska i pomaszerował na podbój Libbi-ali (Aszur). […] w swojej fortecy padł. Zawrócił i [wrócił do swego kraju].
9-12W czasie (panowania) Zababa-szuma-iddina, króla [Karduniasz], [Asz]urdan (I), król Asyrii, [zszedł] do Kardun[iasz], zdobył miasta Zaban, Irrija, Ugarsa[llu …] [Wziął] wielki [łup] do As[yrii].
1´-13´ […] … [wspólnie zawarli] układ o przyja[źni]. … wrócił do swojego kraju. Po jego (odejściu) Na[buchodonozor (I)] wziął swoje maszyny oblężnicze (i) ruszył na podbój Zanqi, twierdzy [asyryjskiej]. Aszur-resza-iszi, król Asyrii zebrał swe rydwany by iść mu naprzeciw. Nabuchodonozor, aby uniemożliwić odebranie mu maszyn oblężniczych, spalił je. Zawrócił i wrócił do swego kraju. Ten sam Nabuchodonozor (I) (z) rydwanami i piechotą ruszył na podbój Idi, twierdzy asyryjskiej. Aszur-resza-iszi (I) wysłał rydwany i pieszych na pomoc (fortecy). Walczył z nim (Nabuchodonozorem I), doprowadził go do klęski, dokonał rzezi na jego wojsku i wywiózł obóz. Czterdzieści spośród jego rydwanów z uprzężą zostało zabranych i KARAŠ.TU, jego dowódca, został schwytany.
14´-24´Tiglat-pilesar (I), król Asyrii, (i) Marduk-nadin-ahhe, król Karduniasz, dwukrotnie stoczyli walkę na licznych rydwanach, nad Dolnym Zabem, naprzeciwko Arzuhiny i w drugim roku pokonał Marduk-nadin-ahhe pod Gurmarriti, które leży w górę od Akadu. Zdobył Dur-Kurigalzu, Sippar Szamasza, Sippar Anunitu, Babilon, Upe, wielkie miasta wraz z ich fortecami. W tym czasie spląd[rował] Ugarsal[lu] aż do Lubdi. [Panował] nad każdą częścią kraju Suhi aż po Rapiqi.
25´-37´W czasie [panowania] Aszur-bel-kala, króla [Asyrii] Marduk-szapik-zeri [był] królem Kard[uniasz]. Wspólnie zawarli oni przymierze. W czasie [panowania] Aszur-b[el]-kala, króla [Asyrii], Marduk-szapik-zeri, król [Karduniasz] zmarł. Ustanowił on (Aszur-bel-kala) Adad-apla-iddina, syna Esagil-szaduni, syna nikogo, jako władcę ponad nimi (Babilończykami). Aszur-bel-kala, król Asyrii, poślubił córkę Adad-apla-iddina, króla Karduniasz, zabrał ją wraz z jej wielkim posagiem do Aszur. Lud Asyrii i Karduniasz był wzajemnie połączony.
iii
1-21W czasie [panowania] Adad-nirari (II), króla Asyrii, Szamasz-mudammiq, król Karduniasz, rozstawił szyk bitewny u stóp góry Jalman. Adad-nirari (II), król Asyrii, doprowadził do klęski Szamasz-mudammiq, króla Karduniasz, i podbił go. [Zabrał] mu jego rydwany (i) jego [zaprzę]gi [konne]. Szamasz-mudammiq, król Karduniasz, zmarł. Nabu-szuma-iszkun, syn […]. Adad-nirari (II), król Asyrii, [wa]lczył [z] Nabu-szuma-iszkun, królem Karduniasz, (i) pokonał go. […] liczne miasta [zdobył…]. Wziął z nich wielki łup [do Asyrii]. […] … jego kraj, otoczył [go … otrzy]mał od niego. Wzajemnie, jeden drugiemu dali swoje córki (za żony). Wspólnie zawarli przymierze. Lud Asyrii i Akadu był wzajemnie połącz[ony]. Ustalili granicę od Til-Bit-Bari, które leży w górę od Za[ban], do Til-sza-Batani i Til-sza-Sabdani.
22-35[W czasi]e (panowania) Salmanasara (III), króla Asyrii, [Nabu-ap]la-iddina (był) królem Karduni[asz]. Wspólnie zawarli przymierze. W czasie (panowania) Salmanasara (III), króla [Asyrii, Nabu]-apla-iddina, król Karduniasz, zmarł. [Ma]rduk-zakir-szumi (I) ws[tąpił] na tron swego ojca. [Ma]rduk-bel-usate, jego brat, zbuntował się przeciw niemu. Zajął Daban, podzielili Akad po równo. Salmanasar (III), król [Asyrii], przybył z pomocą Marduk-zakir-[szumi] (I), królowi Karduniasz. Pokonał on (Salmanasar III) Marduk-bel-usate, uzurpatora, [wraz] z jego buntowniczym wojskiem, które (było) z nim. […K]utę, Babilon […]
1´-2´tekst zbyt uszkodzony, by przetłumaczyć
3´-5´[Lud Asyrii i Karduniasz / Akad był wzajemnie po]łączony. […][Za obopólnym porozumieniem] ustalili [linię graniczną].
6´-9´[Szamszi-Adad (V), król Asyrii, (i) Marduk-balatsu-iq]bi, król Karduniasz, […Szamszi]-Adad (V), król Asyrii, doprowadził do [klęski Marduk-balats]u-iqbi. Wypełnił równinę [ciałami] jego [wojowni]ków.
iv
1-14Otoczył on (Szamszi-Adad V) go i zdobył miasto. Wziął Baba-aha-iddina wraz z jego dobytkiem i skarbem do swego pałacu do Asyrii. [Zdobył] Der, Lahiru, GannanateDur-Papsukkal, Bit-reduti (i) Me-Turan, liczne miasta Karduniasz wraz z ich okręgami, ich bogami (i) ich łupami. Wywiózł Anu-rabu, Humhumja, Szarrat-Deri, Belit-Akadi, Szimalja, Palil, Anunitu (i) Mar-biti z Maliki. Poszedł do Kuty, Babilonu (i) Borsippy, (gdzie) złożył święte ofiary. Zszedł do Chaldei (i)otrzymał trybut od królów Chaldei. Sprawił, że jego [ofice]rowie [otrzymali] podatek z Kardunia[sz…]. [Ustalili] linię graniczną [za obopólnym porozumieniem].
15-22Adad-nirari (III), król Asyrii (i) […król Karduniasz …] w […] jego wojsko, bogowie […]. Przywiódł [z powrotem] uprowadzony lud i nałożył na nich prebendy, regularne opłaty (i) racje pszenicy. Lud Asyrii (i) Karduniasz był wzajemnie połączony. Za obopólnym porozumieniem u[stalili] linię graniczną.
23-30Niech późniejszy książę, który pragnie zdobyć chwałę w Akadzie, opisze męstwo swych zwycięstw. Niech ciągle wraca do tej steli (i) [spogląda na nią], by nie została zapomniana. Niech armia wysłucha wszystkiego, co jest [na niej wyryte]. Niech sława Asyrii będzie wychwalana po wszystkie cz[asy]. Niech zbrodnie Sumeru i Akadu będą jawne w czterech stronach świata.
[Pałac Aszurbanipala, króla świata], króla Asyrii.
[1] Błąd chronologiczny: zgodnie a ALK Puzur-Aszur III był ósmym królem poprzedzającym panowanie Aszur-bel-niszeszu.
[2] Rozdzielenie wersów 8-17 na dwa ustępy jest błędem: obie sekcje dotyczą bowiem Aszur-uballita i jest to jedyny przypadek, kiedy w Hist. Synch. panowanie jednego władcy zostało zawarte w dwóch różnych sekcjach.
olamiz