K. Wlaznik Wychowanie fizyczne w przedszkolu.doc

Wychowanie fizyczne w przedszkolu

Wydanie czwarte

Warszawa 1988

Kazimiera Wlaźnik

Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne

BIBLIOTEKA PEDAGOGICZNA NAUCZYCIELA PRZEDSZKOLA

Okładkę projektował

Tadeu.sk. Pietrzyk

Ilustracje wykonał Stanisław Szymański

Redaktor

Henryka Drabikowska Redaktor IV wydania Ewa Skalska

Redaktor techniczny Bożenna Stępień

Korektor

ISBN 33-02-00960-1

@ Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne Warszawa 1972

Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne. Warszawa 1983

Wydanie czwarte. Nakład 19 860+140 egz.

Arkuszy drukarskich 19; wydawniczych 12,48. Papier druk mat IV kl, 71 g, 82 x 104 Oddano do składania 1987-10-02. Podpisano do druku 1988-06-30 Druk ukończono 1988-08-31 Białostockie Zakłady Graficzne Zam. 1917/87 MOiW

WSTĘP

Stosunkowo bogata jest literatura  omawiająca zagadnienie wychowania fizycznego w przedszkolu od strony naukowo-teoretycznej i metodycznej. Natomiast nadal brak jest opracowań, które zawierałyby materiały pomocnicze dla codziennej praktyki. Książ­ka ta zawiera właśnie bogaty zasób zabaw i ćwi­czeń, dostosowanych do różnych warunków przed­szkoli oraz ognisk przedszkolnych

Treść pierwszego rozdziału stano­wią zabawy ruchowe. Są one zebrane rodzajami i usystematyzowane według stopnia trudności. Taki sposób podania materiału stwarza duże

możliwości swobody w wyborze. Należy jednak zawsze brać pod uwagę poziom rozwoju umysło­wego i stopień usprawnienia ruchowego dzieci danej grupy.

Drugi rozdział zawiera materiał do­tyczący ćwiczeń gimnastycznych. Są to gotowe przykłady ćwiczeń porannych oraz 15—25—30 minutowe zestawy ćwiczeń i zabaw dla dzieci pięcio- i sześcioletnich. Materiał jest bardzo ob­szerny i bogaty. Należy się spodziewać, że posłuży on nie tylko do mechanicznego odwzorowywania i stosowania, ale również zachęci nauczycielki do tworzenia nowych przykładów, dostosowanych do konkretnych i aktualnych warunków pracy.

Trzeci rozdział poświęcony jest za­jęciom na powietrzu. Organizowanie spacerów i zajęć sezonowych, przebywanie z dziećmi na po­wietrzu, wymaga znajomości przez nauczycielki bogatego i różnorodnego zasobu zabaw i ćwiczeń.

W rozdziale tym podane są gotowe przykłady zajęć do zastosowania w pracy z dziećmi we wszystkich porach roku i w różnych warunkach terenowych.

Czwarty rozdział zawiera zabawy i ćwiczenia kształtujące postawę. Czytelnik znajdzie w nim przykłady ćwiczeń kształtujących mięśnie grzbietu i brzucha oraz ćwiczenia zapobiegające płaskostopiu. Jest to materiał bogato ilustrowany wyrazistymi rysunkami szczególnie w odniesieniu do ćwiczeń przeciw płaskostopiu.

Praca Wychowanie fizyczne w przedszkolu opiera się na doświadczeniach zdobytych przez autorkę w ciągu długoletniej praktyki. Jej czwar­te wydanie jest realizacją rzeczywistego zamówie­nia społecznego. Nauczycielki przedszkoli odczu­wały dotkliwie brak materiałów do tego rodzaju pracy metodycznej. Jeśli więc stanie się ona po­mocna w ich codziennej pracy i pomoże w roz­wiązaniu napotkanych trudności, autorka będzie się czuła dostatecznie wynagrodzona za trud wło­żony w opracowanie.

Zabawy ruchowe

1. Wskazówki metodyczne

Uwagi ogólne

Zabawy ruchowe są formą działalności ruchowej, charakterystyczną dla wieku przedszkolnego, naj­bardziej odpowiadającą potrzebom dziecka, wyni­kającą z właściwości jego rozwoju. Wielka ich różnorodność, wszechstronność oddziaływania oraz łatwość organizowania wysuwa je na pierw­sze miejsce w pracy z małymi dziećmi. Zabawy ruchowe wprowadzają radosny nastrój i dobre samopoczucie, sprawność ruchową ćwicząc i doskonaląc takie elementy, jak: chód, bieg, podskok, rzut, wspinanie, włażenie, pokonywanie przeszkód itp. Pod­noszą przy tym stan zdrowotny, stwarzają naj­lepsze warunki do czynnego wypoczynku. Roz­legła i wszechstronna skala różnorodnych ruchów, bogaty materiał specjalnych rodzajów zabaw pozwala prowadzić je w ciągu całego roku na wolnym powietrzu, przy pełnym wyzyskaniu po­wietrza, wody i słońca — najpotężniejszych czynników hartowania.

Zabawy ruchowe utrwalają wiele pojęć i wiado­mości, kształtują nawyki kulturalne, pozytywne cechy charakteru, a w szczególności świadomą dyscyplinę i karność oraz umiejętność współżycia w zespole dziecięcym. Za pomocą zabawy rozwi­jamy spostrzegawczość, orientację w przestrzeni, umiejętność oceny odległości i kierunku, pozna­wanie stosunków liczbowych, rozpoznawanie barw, kształtów itp.

W zabawach ruchowych pozostawia się swobo­dę — forma ruchu jest w zasadzie dowolna. Ta nie krępująca dowolność w sposobie wykonania zadania odpowiada aktywności dziecka, wyzwala jego inicjatywę, pomysłowość i samodzielność, pobudza wyobraźnię i ambicję — szczególnie w zabawach, w których przypada mu jakaś okreś­lona rola.

Zabawa ruchowa jest przygotowaniem do spo­łecznego współdziałania i współżycia, uczy dziec­ko przystosowania sic do całego zespołu. Koniecz­ność dostosowania się i przestrzegania przepisów w zabawie dyscyplinuje dziecko, uczy je opano­wania, przyzwyczaja do dokładności, odpowie­dzialności i uczciwości. Udział w zabawie pozwa­la dziecku oceniać swoje możliwości w porówna­niu z innymi, a wynik budzi wiarę we własne siły, staje się źródłem zdrowego optymizmu. Róż­norodność kontaktów, jakie w toku zabaw wy­twarzają się między dziećmi na tle rozmaitych przepisów zabaw, stwarza również bogate podłoże do rozwijania uczuć koleżeńskich, umiejętności współdziałania w zespole, uczynności, chęci przyj­ścia z pomocą innym.

Znaczenie wychowawcze zabawy dobrze zorga­nizowanej, starannie i konsekwentnie przeprowa­dzonej, polega przede wszystkim na kształtowa­niu cech charakteru i utrwalaniu nawyków ko­niecznych w życiu społecznym. Duże znaczenie ma treść zabawy, zwłaszcza w pracy z młodszy­mi dziećmi, które dzięki dużej pobudliwości i ży­wej wyobraźni mocno przeżywają fabułę, silnie wczuwają się w wyznaczone im role. Opanowa­nie przez dzieci dużego zasobu wartościowych i atrakcyjnych zabaw stanie się podstawą do ra­cjonalnego wyzyskania czasu przeznaczonego na zabawy dowolne.

Organizacja zabaw ruchowych

Przygotowanie zabawy

Wartość kształcąca i wychowawcza zabawy zale­ży, między innymi, od właściwego jej przygoto­wania. Przed przystąpieniem do zabawy prowa­dząca powinna:

- dostosować zabawę pod względem organizacyj­nym i ruchowym do możliwości grupy dziecięcej. 

- przygotować odpowiednie przybory, wyzna­czyć teren i wciągnąć dzieci do przygotowania za­bawy, np. zalecić rysowanie gniazd, garaży itp.,

- wprowadzić dzieci w tematykę zabawy i zain­teresować nią.

Uprawnianie zbiórek i czynności pomocniczych.

Wielką pomocą w organizacji zabawy będzie wdrażanie dzieci do szybkiego ustawiania się, od­najdywania swego miejsca, zachowania kolej­ności i porządku przy rozdawaniu i zbieraniu przyborów oraz współpraca przy wyznaczaniu te­renu zabawy.

Podawanie prawideł i przepisów

Wszelkie przepisy oraz prawidła należy formuło­wać jasno i zrozumiale. Mają one wyrabiać wolę, szybką reakcję na sygnały, karność, umiejętność współdziałania w zespole. Prawidła należy poda­wać w taki sposób, aby; osiągały zamierzone cele wychowawcze, a dla dzieci stały się warunkiem dobrej zabawy.

Udział nauczyciela w zabawie

Dla wydobycia właściwej treści i ułatwienia dzie­ciom zrozumienia zabawy prowadząca pierwsza bierze na siebie trudniejszą rolę. Po opanowaniu przez dzieci zabawy wciąga się do współdziałania początkowo aktywniejsze jednostki, a następnie, stopniowo, wszystkie. Czynny udział nauczycielki jest podstawowym warunkiem dobrej organizacji zabawy, gdyż pozwala na pominięcie zbyt dłu­gich objaśnień, które dla małych dzieci są nudne i nużące.

Aby zabawa osiągnęła zamierzony cel, nauczy­cielka musi przewidzieć właściwy stosunek częś­ci organizacyjnej do ruchowej. Chodzi o to, aby rozdawanie przyborów i ustawianie dzieci nie trwało dłużej niż sama zabawa.

Przybory

Do prowadzenia zabawy potrzebne są różne przy­bory. Używanie ich ułatwia organizację zabawy, zwiększa zainteresowanie, pobudza wyobraźnię i aktywność dzieci. Duże znaczenie wychowawcze ma przechowywanie, rozdawanie i zbieranie przy­borów. Należy ten moment przewidzieć i tak przy­gotować, aby rozdawanie przyborów nie zabiera­ło zbyt wiele czasu, odbywało się szybko i spraw­nie. Możemy to zorganizować w następujący spo­sób:

- w określonym miejscu ułożone są przybory, do których  

   kolejno podchodzą dzieci, biorą je do ręki,

- kilkoro wyznaczonych dzieci rozdaje przybory,

- nauczycielka sama rozdaje przybory lub też je rozkłada.

Przybory powinny być utrzymane w dobrym sta­nie, a ich liczba — zgodna z aktualną potrzebą przedszkola. W celu uniknięcia nieporozumień wszystkie dzieci w danej grupie otrzymują rów­nowartościowe przybory. Można pozwolić na wy­bieranie kolorów (woreczków, piłeczek, krążków), jeśli nie ma to wpływu na przebieg zabawy. Na­leży unikać używania w czasie jednej zabawy zbyt wielu przyborów, gdyż rozprasza to uwa­gę, powoduje zamieszanie i zabiera dużo czasu. Przy wprowadzaniu danego przyboru po raz pierwszy należy pozwolić dzieciom na indywidual­ną zabawę, aby najpierw zapoznały się z przy­borem, obejrzały go, a potem, przy zabawie zor­ganizowanej, skupiły się na wykonywaniu pole­ceń nauczycielki.

Używanie sygnałów

Zorganizowana zabawa zespołowa wymaga prze­strzegania pewnych warunków: zebrania grupy, ustawienia, jednoczesnego biegu lub zahamowa...