6 III 2013
teoretyczno – metodyczne podstawy terapii pedagogicznej
równorzędność czynników biologicznych i społecznych
czynniki biologiczne (wewnętrzne)
– zadatki organiczne
– własna aktywność i działalność jednostki
czynniki spoleczne (zewnętrzne)
– środowisko
– wychowanie i nauczanie
(Żebrowska 1957, 1986; Szuman 1959, 1964; Przetacznikowa 1978; Przetacznik – Gierkowska 1988)
Badanie bliźniąt monozygotycznych rozdzielonych i wychowywanych w róźnych warunkach potwierdzają porównywalny udział czynników genetycznych i środowiskowych w rozwoju badanych dzieci za: Vasta i in. 1995).
teza o jak najwcześniejszym podjęciu dzialań rehebilitacyjnych
badania potwierdzają, że:
– ośrodkowy układ nerwowy jest bardzo plastyczny we wczesnym okresie rozwojowym
– szybciej dokonuje się generalizacja bodźców
– rodzice nie są jeszcze wypaleni, mają większą motywację do pracy z dzieckiem
teza o pierwotnych i wtornych zaburzeniach
Tezę tę sformułował L.S Wygotski w latach 20.XX wieku. Teza ta koresponduje z koncepcją M.Kościelskiej dotyczącą patologizacji rozwoju.
Pierwotne zaburzenia mają podłoże organiczne i są stosunkowo trwałe, dlatego też środki medyczne i pedagogiczne są malo skuteczne.
Wtorne zaburzenia powstają w toku rozwoju człowieka i są uwarunkowane czynnikami społecznhymi, specyficzną pozycją zajmowaną przez dziecko w środowisku społecznym. Są zatem bardziej podatne na pedagogiczne oddziaływania. Głównym celem pracy pedagoga jest zapobieganie wtórym zabórzeniom, korygowanie, kompensowanie i usprawnianie.
Teza o sensytywnych okresach w rozwoju
– badania wykazały, że w rozwoju człowieka są okresy bardzo wrażliwe na działanie określonych bodźców (Lorenz – wdrukowanie/ przywiązanie emocjonalne u gąsiąt).
– Okres sensytywny to okres rozwojowy, w którym nauczenie sie danych zachowań jest najłatwiejsze.
WNIOSEK: NAUCZANIE JEST NAJBARDZIEJ SKUTECZNE, GDY WYKORZYSTUJE OKRESY SENSYTYWNE.
(LATERALIZACJA – kształtowanie wiodącej funkcji jednej z półkul mózgowej)
teza o skuteczności oddziaływań w obrębie srtefy najbliższego rozwoju
nauczanie wyprzedza rozwój (SNR)
teoria strefy najbliższego rozwoju L.S Wygotskiego
1. Strefa aktualnego rozwoju – zdolności wykrystalizowane/ wkształtowane pozwalają na samodzielne rozwiązywanie problemow.
2. Strefa najbliższego rozwoju – zdolności dopiero się kształtują, problem może być rozwiązany z pomocą bardziej doświadczonego partnera.
Teza o wiodącej roli dorosłego w procesie rozwoju dziecka z zaburzeniami
wychowywanie i nauczanie – wiodące czynniki rozwoju dziecka z zaburzeniami
Spoleczno – kulturowa teoria rozwoju poznawczego L.S Wygotskiego:
– rozwoj jest efektem procesu społeczno – wychowawczego;
– dziecko uczy się dzięki doświadczeniom zdobywanym w trakcie rozwiązywania zadań przy udziale bardziej doświadczonego partnera społecznego;
– interakcja przybiera wiele róźnych form, ale szczególne znaczenie ma komunikacja językowa (Wygotski 2004, Vasta, Haith, Miller 1995, s. 50 – 52).
teza o wiodącym rodzaju działalności
optymalny rozwój zachodzi w nurcie wiodącej działalności
teoria dzialania Leontiewa
Jednym z wyznaczników danego okresu rozwojowego jest wiodący rodzaj działalności, definiowany jako ta "działalność, której rozwój warunkuje najważniejsze zmiany w procesach psychicznych i psychologicznych właściwościach osobowości dziecka na danym etapie jego rozwoju" (Leontiew 1981, s.515).
Organizm posiada olbrzyumie możliwości kompensacyjne
– jedno z podstawowych dziąłań naprawczych pedagogiki specjalnej – kompensacja – poilega na omijaniu słabych punktów, tzw. Punktów achillesowych i wykorzystywaniu w rehebilitacji mocnych punktów - tzw punktów archimedesowych – oraz poszukiwaniu dróg okrężnych, tworzeniu mechanizmów zastępujących uszkodzone funkcje (grzegorzewska, sękowska, Wygotski)
rozwój umysłowy przebiega w oparciu o mechanizm interioracji
Techniki myślenia i rozwiązywania problemów przyswajane przez dziecko w procesie internalizacji (Galperin, Piaget, Wygotski)
Rozwój przebiega od czynności materialnych (zewnętrznych) do czynności umysłowych (wewnętrznych) poprzez mechanizm interioracji.
pedspec2012