w wieku przedszkolnym i młodszym szkolnym
Celem zintegrowanej edukacji wczesnoszkolnej jest wszechstronny i harmonijny rozwój ucznia.
Osiągnięcie tego nadrzędnego celu jest możliwe tylko wówczas, gdy w procesie edukacyjnym dziecko będzie aktywnym podmiotem, zdobywającym wiedzę i umiejętności drogą samodzielnych doświadczeń i poszukiwań.
Zadaniem nauczyciela-wychowawcy jest więc stworzenie dzieciom takich warunków, aby mogły rozwijać wszystkie potencjalne zdolności, pozwalające ukształtować ich osobowość. Nauczyciel musi zrobić wszystko, aby możliwe stało się ujawnienie drzemiących w każdym uczniu możliwości takich, jak:
umiejętność obserwowania, analizowania, porównywania, porządkowania,
klasyfikowania, wysuwania hipotez i eksperymentowania.
Bardzo ważne jest zapewnienie odpowiedniej atmosfery, sprzyjającej poszukiwaniom, samodzielnemu odkrywaniu reguł oraz podporządkowaniu się zasadom zespołowego działania.
Wykorzystując naturalną potrzebę ciekawości i aktywności dziecka w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym, można rozbudzić chęć poznawczą, która jest źródłem sukcesów w dalszej edukacji oraz w życiu dorosłym.
Wiek przedszkolny i młodszy szkolny jest okresem ogromnej podatności na wpływy wychowawcze, a także okresem sprzyjającym podejmowaniu przez dziecko różnych zadań służących rozwojowi jego osobowości, poznawaniu siebie i swoich związków ze światem.
Szczególny związek łączy małe dziecko ze światem przyrody. Ono lubi opiekować się jakimś zwierzątkiem, rozmawia z biedronką, drzewem, sadzi roślinki, potrafi się nimi opiekować. Dziecko wie, że przyroda czuje i dlatego wierzy w jej magiczną moc.
Właściwie prowadzona edukacja pozwoli ukształtować (wychować) człowieka dobrego, przeciwstawiającego się złu.
Częste przebywanie w środowisku przyrodniczym, obserwowanie praw, którymi się rządzi, przemian, którym podlega, wpływów, jakie ma na nią człowiek, bywa lepszym nauczycielem od najlepszego przekazu słownego czy nawet filmowego.
Natura uczy pokory wobec swych praw, właściwego zachowania w kontakcie z nią, szacunku dla każdego życia.
O efektywnym nauczaniu możemy mówić wówczas, gdy uczy dzieci krytycznego podejścia, zajmowania własnego stanowiska, aktywnego uczestniczenia w rozwiązywaniu problemów środowiskowych, a jest ono możliwe wówczas, gdy uczniowie dochodzą do wiedzy poprzez doświadczanie i eksperymentowanie.
Dzieci, które mają regularny kontakt z przyrodą, łatwiej uruchamiają naturalne procesy uczenia się i są w stanie stworzyć własny obraz rzeczywistości. To z kolei zwiększa ich poczucie bezpieczeństwa i pewności siebie.
KONTAKT Z PRZYRODĄ
rozwija twórczość dziecka
pozwala właściwie stymulować rozwija umiejętność
i rozwijać aktywność ruchową współpracy z innymi wpływa znacząco
na rozwój mowy i języka uczniów
Rzadsze stają się również problemy wychowawcze. Dzieci nadpobudliwe dają ujście swej nadmiernej ruchliwości.
Wiedza zdobyta podczas doświadczeń, eksperymentów, wycieczek jest trwalsza - dzieci poznają bowiem świat wielozmysłowo – za pomocą zmysłu słuchu, wzroku, smaku, węchu, dotyku. Poznają otoczenie poprzez działania i odczucia zmysłowe.
Bardzo ważne staje się odczuwanie radości z kontaktu z przyrodą. Gdy dziecko zwraca uwagę na coś konkretnego, następuje przeżycie, stanowiące podstawę „wewnętrznego obrazu” tworzenia się pojęć o otoczeniu. Powstaje specyficzny magazyn wrażeń opartych na wszystkich przeżyciach, których dziecko doświadczyło poprzez własne działania i odczucia zmysłowe.
Ponieważ nowe doświadczenia dzieci nie zawsze są potwierdzeniem wcześniejszego, stworzonego przez nie obrazu, mogą one cały czas korygować i modyfikować
te pojęcia, które tworzą podstawę zrozumienia otaczającego świata. Obraz wewnętrzny staje się bogatszy, bardziej różnorodny i bardziej zgodny z rzeczywistością.
Pasywna informacja nigdy nie będzie podstawą głębokiego zrozumienia przez dzieci otaczającego świata. Wiedza taka może być jedynie zaakceptowana przez dziecko, ale nie zrozumiana.
Woda to bardzo tajemnicza substancja. Dzieci same powinny odkrywać jej zagadki. Bardzo przydatne mogą okazać się zaproponowane doświadczenia i zabawy empiryczne, dzięki którym dzieci poznają właściwości wody.
Przeprowadzone samodzielnie lub przy pomocy osób dorosłych poniższe ćwiczenia, zachęcą „małych badaczy” do dalszego zgłębiania wiadomości na temat Wodnej Krainy.
WŁAŚCIWOŚCI FIZYCZNE WODY
Cel:
· poznanie fizycznych właściwości wody za pomocą narządów zmysłu /wzroku, węchu, dotyku/
· uświadomienie, że wiele cieczy trujących wygląda tak, jak woda /są bezwonne, przezroczyste, bezbarwne/
Pomoce:
. naczynia z czystą wodą,
. pojemniczki zaklejone taśmą klepiącą, zawierające ocet, aceton, alkohol,
roztwór kwasu bornego, odrdzewiacze, wybielacze i inne bezbarwne płyny,
. kroplomierze,
. papierek lakmusowy,
. oryginalne opakowania z płynami użytymi w doświadczeniu.
Przebieg doświadczenia:
1. Dzieci oglądają naczynia z czystą wodą, wąchają, dotykają. Określają właściwości fizyczne wody:
ciecz, bezbarwna, bez zapachu, przezroczysta.
2. Nauczyciel pokazuje dzieciom zaklejone buteleczki z innymi przezroczystymi cieczami. Dzieci odgadują, co znajduje się w tych buteleczkach.
3. Nauczyciel otwiera poszczególne buteleczki, kroplomierzem nalewa po jednej
kropli na szklany spodek. Dzieci ostrożnie wąchają płyny. Starają się określić
rodzaj substancji. W przypadku identyfikacji wyjaśniają, do czego służy płyn.
4. Roztwór kwasu bornego nie ma zapachu. Nauczyciel przy pomocy papierka
lakmusowego demonstruje dzieciom, że substancja ta różni się od wody.
WNIOSEK: Nie wolno pić ani dotykać żadnych płynów, których nie jesteśmy pewni do czego służą, mimo, że wyglądają tak jak woda.
W przypadku wątpliwości należy spytać o zgodę dorosłych.
5. Dzieci oglądają oryginalne opakowania, w jakich kupuje się wykorzystane
w doświadczeniu płyny. Zwracają uwagę, że na każdym opakowaniu jest
napis "chronić przed dziećmi", a wiele środków toksycznych ma zamknięcia
utrudniające otwieranie.
6. Uświadomienie dzieciom, że często dorośli przetrzymują trujące płyny w innych
opakowaniach, nawet po napojach, bez odpowiedniego oznakowania. Stąd wiele
dzieci ulega co roku ciężkim zatruciom i poparzeniom.
/ Opracowano na podstawie: J. Mirosławska, Zajęcia empiryczne. Poznaję świat
i wyrażam siebie, klasa pierwsza. DIDASKO, Warszawa 1999./
KARTA PRACY
Wybierz z ramki wyrazy określające własności fizyczne wody.
Wpisz je obok rysunku przedstawiającego wodę.
ciecz, pachnąca, ciało stałe, bez smaku, niebieska,
przezroczysta, bezbarwna, kolorowa, bezwonna
WODA
· poznanie cząsteczkowej budowy wody.
. szklanki lub słoiki z wodą,
. kolorowy tusz,
. zakraplacz,
. pusty słoik,
. ziarenka pieprzu, kasza manna.
1. Dzieci oglądają wodę w słoiku. Wypowiadają się na temat jej właściwości.
2. Nauczycielka wyjaśnia dzieciom, że pomimo iż wydaje się, że woda jest
...
wala_15