zulz_12_2009.pdf

Zajęcia 12

• Powtórzenie najważniejszych treści

wykładów:

• Analiza zachowania

• Warunkowanie klasyczne

• Warunkowanie sprawcze

• Zwiększanie częstości zachowania

• Zmniejszanie częstości zachowania

• Kontrola bodźcowa: generalizacja i różnicowanie

• Wzmacnianie sporadyczne i rozkłady wzmacniania

• Dokonywanie wyboru: prawo dopasowania

• Impulsywność i dyskontowanie

• Proces dyskontowania

Analiza zachowania

• Dziedzina psychologii, w której bada się związki

między zachowaniem (zmienna zależna), a

środowiskiem (zmienna niezależna)

• Badanie zależności A-B-C

• Trzy działy AZ:

• Eksperymentalna analiza zachowania

• Stosowana analiza zachowania

• Konceptualna (teoretyczna) analiza zachowania

• Filozofia nauki w ramach AZ – radykalny

behawioryzm Skinnera

Radykalny behawioryzm

• Zainteresowanie zachowaniem pojedynczych osób, a nie grup i

ich uśrednionych wyników

• Zainteresowanie dotyczy opisu, wyjaśniania i przewidywania

zachowania– teorie pozostają na poziomie zachowania

• Jednopodmiotowe schematy eksperymentalne (np. ABAB)

• Graficzna analiza danych

• Nie psychologia S-R

• Człowiek to nie maszyna: myśli, czuje, działa, ale wszystko to są

zachowania, przejawy aktywności organizmu, dane do analiz,

a nie zmienne wyjasniające

• Wszystkie zachowania podlegają prawom; wszystkie

kontrolowane są przez środowisko (ABC)

Warunkowanie klasyczne

• Rola adaptacyjna: przewidywanie jednych zdarzeń na

podstawie występowanie innych zdarzeń i wcześniejsze

przygotowanie się

• Odruchy bezwarunkowe – szeroka klasa, od wydzielania śliny,

przez emocje (strach), po aktywność układu

immunologicznego

• Schemat:

Warunkowanie klasyczne -niezbędne

warunki

• Styczność w czasie (Pawłow)

• Zależność (kontyngencja) (Recsorla)

• Wartość informacyjna (Kamin, Rescorla,

Wagner)

– Efekt zacieniania

– Efekt blokowania

Równanie Rescorli-Wagnera

• V n = K ( Λ - V n-1 )

• Zmiana siły związku jest proporcjonalna do różnicy między

maksymalną siłą związku, a siłą związku występującą w

poprzedniej próbie. Wraz ze wzrostem siły związku (V) z

próby na próbę, wartość ( Λ -V n-1 ) będzie coraz mniejsza, a

wraz z nią zmniejszać się będzie przyrost siły związku, czyli

V n

• Alternatywna interpretacja (Mazur, 2006): model jest

matematycznym zobrazowaniem koncepcji zaskoczenia –

uczenie zajdzie jedynie, gdy obiekt zostaje zaskoczony, tzn.

gdy to co się dzieje jest różne od tego, czego oczekiwał (bo

już znał/doświadczył)

WARUNKOWANIE INSTRUMENTALNE

(SPRAWCZE)

• Znaczenie przystosowawcze:

– uczenie się, o możliwości wywoływania zmian

w środowisku i dostosowywanie zachowania

do tych zmian, czyli efektów (konsekwencji)

• Schemat A B C

• Kształtowanie zachowania metodą

kolejnych przybliżeń

• Szczególna rola konsekwencji

Typy konsekwencji zachowania

Zwiększanie częstości zachowania

– Wzmacnianie pozytywne

– Wzmacnianie negatywne

• Ucieczka

• Unikanie

– Ewolucja definicji wzmocnienia

• Prawo efektu Thorndikea

• Definicja funkcjonalna Skinnera

• Teoria redukcji potrzeby i popędu Clarka Hulla

• Koncepcja trans-sytuacyjności Paula Meehla

• Teoria/zasady Premacka

• Teorie nierównowagi/deprywacji reakcji

Teoria (zasada) Premacka

• Wg Premacka zasadne jest charakteryzowanie

wzmacniania, jako zależności między dwoma

zachowaniami (reakcjami), a nie reakcją i bodźcem

• Różne zachowania mają różne prawdopodobieństwo

wystąpienia

• Prawdopodobieństwo reakcji może być różne w różnych

sytuacjach i kontekstach (relatywność wzmocnień)

• Zachowania bardziej prawdopodobne będą wzmacniały

(nasilały) zachowania mniej prawdopodobne, o ile bez

nich nie będą możliwe

Teoria deprywacji reakcji

Zmniejszanie częstości zachowania

• Karanie pozytywne (pałka policyjna)

• Karanie negatywne (mandat)

• Karanie w ujęciu Davida Premacka

• Wygaszanie (problem eksplozji)

• Model najmniej awersyjnych

interwencji

Karanie w ujęciu Premacka

• Kolejna z zasad Premacka mówi, że jeśli

człowiek lub zwierzę wykonuje bardziej

prawdopodobne reakcje (robi to, co lubi) i

w konsekwencji musi angażować się w

mniej prawdopodobne reakcje (robić to,

na co nie ma ochoty), to spowoduje to

zmniejszenie częstości angażowania się w

ulubioną czynność.

Model najmniej awersyjnych interwencji

• Model najmniej restrykcyjnej terapii zakłada, Ŝe terapeuta pracujący np. z

osobami niepełnosprawnymi uŜywa tylko tych procedur, które są konieczne

i wystarczające do wyeliminowania zachowań niepoŜądanych.

• Terapeuta moŜe zastosować procedurę bardziej restrykcyjną tylko

wówczas, gdy sam udokumentował nieskuteczność procedury mniej

restrykcyjnej, lub gdy dane z literatury fachowej wykazują, Ŝe w podobnych

przypadkach procedura mniej restrykcyjna była nieskuteczna .

• Techniki eliminowania zachowań niepoŜądanych moŜna uszeregować od

najmniej do najbardziej restrykcyjnych (awersyjnych), np.:

• Nasycanie

• Wygaszanie

• Timeout bez wykluczenia

• Hiperkorekcja

• Timeout z wykluczeniem

• Unieruchomienie

• Stosowanie bodźców awersyjnych (ale nie bodźce bólowe i krzyk!)

Bodźcowa kontrola zachowania

• Bodźce kontrolujące: różnicujące i

wygaszeniowe

• Różnicowanie symultaniczne i sukcesywne

• Łańcuchy reakcji (homogeniczne i

heterogeniczne)

• Wzmocnienia pierwotne i wzmocnienia

wtórne

• Kontrast behawioralny (pozytywny i

negatywny)

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: