ref alkohol a leki.doc

INTERAKCJE POMIĘDZY LEKAMI A ALKOHOLEM

Wiele leków może wchodzić w interakcje z alkoholem, co stwarza ryzyko wystąpienia poważnych zaburzeń stanu zdrowia. Osoby spożywające alkohol powinny być świadome, że łączenie go z lekami, może wywoływać niepożądane objawy. Dotyczy to zarówno leków wykupywanych tylko na receptę, jak również dostępnych w wolnej sprzedaży. Czasem sporadyczne wypicie bardzo niewielkiej ilości alkoholu może okazać się niebezpieczne. Na przykład bezwzględnie nie można łączyć z alkoholem leków o działaniu uspokajającym czy antybiotyków. Z kolei częste picie alkoholu może być przyczyną interakcji zachodzących w organizmie po zażyciu powszechnie stosowanych leków, na przykład preparatów zawierających paracetamol.

W Stanach Zjednoczonych szacuje się, że co najmniej u 25% pacjentów zgłaszających się na ostry dyżur, problemy zdrowotne wynikały z interakcji, do jakich doszło po zażyciu leków w połączeniu z alkoholem. Pacjenci, u których skutki takich interakcji nie były poważne, prawdopodobnie nie zgłaszali się do lekarza. Trudno więc dokładnie określić, jak często występują interakcje pomiędzy lekami a alkoholem. Wiemy jednak, że znaczna część populacji pije alkohol przynajmniej okazjonalnie. Ponadto częste jest stosowanie różnego rodzaju leków. Dlatego też wydaje się, iż problem interakcji pomiędzy lekami a alkoholem może mieć ogromne znaczenie, również w społeczeństwie polskim. Na wystąpienie takich interakcji narażone są szczególnie osoby w wieku podeszłym, znacznie częściej przyjmujące leki niż pozostała część populacji i często nie nieuświadamiające sobie poważnych skutków mieszania ich z alkoholem.

Alkohol jest związkiem bardzo aktywnym i może oddziaływać na wiele procesów zachodzących w organizmie. Po spożyciu część alkoholu ulega rozłożeniu już w żołądku, dzięki znajdującemu się tam enzymowi- dehydrogenazie alkoholowej. Aktywność tego enzymu jest niższa u kobiet, ludzi starszych i osób spożywających alkohol regularnie, stąd też po wypiciu tej samej ilości alkoholu obserwuje się u nich wyższe jego stężenie we krwi niż u pozostałych.

Alkohol z przewodu pokarmowego do krwioobiegu wchłaniany jest bardzo szybko. Najwyższe stężenie we krwi osiąga od 30 minut do 3 godzin po spożyciu. Po spożyciu alkoholu razem z posiłkiem wchłanianie następuje wolniej, nie gdy jest on wypijany na pusty żołądek. Ponadto wchłanianie alkoholu z wódek gatunkowych jest szybsze niż na przykład z win.

Większość wypitego alkoholu ulega dalszym przemianom w wątrobie. Pozostała ilość zostaje wydalona w postaci niezmienionej wraz z moczem lub wydychanym powietrzem. Zasadniczą rolę w procesie metabolizmu etanolu w wątrobie odgrywa enzym dehydrogenaza alkoholowa. Dzięki jego działaniu alkohol ulega przemianie w toksyczny dla człowieka aldehyd octowy. Poprzez oddziaływanie dehydrogenazy aldehydowej jest on utleniany do kwasu octowego. Przy zmniejszonej aktywności tego procesu dochodzi do gromadzenia aldehydu octowego w wątrobie, mózgu i innych narządach, prowadząc do ich uszkodzeń.

Problem interakcji alkoholu z lekami jest dosyć złożony. Przyjmowane leki są wchłanianie do krwioobiegu i razem z krwią docierają do narządu bądź tkanki, gdzie wywołują określony skutek. Wraz z upływem czasu lek jest metabolizowany i wydalany z organizmu. Wypity alkohol może oddziaływać na wchłanianie leku, wiązanie z białkami krwi i jego dystrybucję w organizmie, a także metabolizm i wydalanie. W przypadku innych zahamowania ich działania.

Jednorazowa, nawet niewielka dawka alkoholu może zahamować przemiany metaboliczne leku, kiedy składnik leku i alkohol rywalizują o dostęp do enzymów uczestniczących w tych przemianach. Wydłuża to czas obecności leku i jego stężenia w krwioobiegu, co stwarza ryzyko wystąpienia niepożądanych skutków ubocznych jego działania.

Z kolei regularne picie alkoholu może spowodować odwrotny proces. Może dojść wówczas do zwiększenia aktywności enzymów metabolizujących lek, co prowadzi do zmniejszenia czasu jego obecności i obniżenia stężenia w krwioobiegu. W takich przypadkach działanie leku jest osłabione. Należy zwrócić uwagę na fakt, że enzymy te zachowują zwiększoną aktywność również w momencie nie spożywania alkoholu, dlatego też osoba regularnie pijąca alkohol może potrzebować większych dawek leków. Dotyczy to również początkowego okresu abstynencji, gdyż aktywność enzymów może zmniejszyć się dopiero po kilku tygodniach od zaprzestania picia alkoholu. Enzymy uaktywnione przez długotrwałe picie alkoholu mogą rozkładać niektóre leki do toksycznych dla organizmu metabolitów, co grozi uszkodzeniem wątroby bądź innych narządów. Uważa się również, że alkohol może nasilać działanie środków uspakajających bądź narkotycznych na ośrodkowy układ nerwowy.

Niektóre leki mogą oddziaływać na wchłanianie, przemiany metaboliczne i wydalanie alkoholu z organizmu. Często na skutek takich interakcji dochodzi do wzmocnienia i wydłużenia toksycznego działania etanolu na organizm. W takich przypadkach stan upojenia alkoholowego może być znacznie silniejszy i trwać dłużej, niż wynikałoby to z wypitej ilości alkoholu.

Należy pamiętać, że alkohol jest składnikiem wielu leków, w tym również dostępnych bez recepty. Należą do nich niektóre syropy na przeziębienie, kaszel, preparaty witaminowe, a także środki przeczyszczające. Osoby zażywające inne leki muszą zachować szczególną ostrożność i unikać jednoczesnego przyjmowania preparatów zawierających alkohol, gdyż istnieje wówczas ryzyko wystąpienia interakcji leków z alkoholem.