Produkcja zagęszczonych soków owocowych - szanse i zagrożenia.pdf - Rozne - katasza1982

Doczekać lepszych czasów

Piotr Trojanowicz

Sokpol Koncentraty

W ostatnich latach Polska produkuje średnio ok. 250 tys. ton zagęszczonego

soku jabłkowego (ZSJ) oraz ok. 45 tys. ton zagęszczonych soków (ZSO) z owo-

ców kolorowych. Nasza produkcja ZSJ stanowi ok.12% produkcji światowej,

która obecnie jest szacowana na ok. 2,2 miliona ton.

przetwórczy to zbyt mało, żeby spokojnie myśleć o

rozwoju branży. Ostatnie 2 lata to niewątpliwie kryzys,

charakteryzujący się drastycznym spadkiem cen ZSJ.

Spadek ten był spowodowany światową nadprodukcją wy-

wołaną rekordowo dużą produkcją ZSJ w Chinach w latach

2006 i 2007, która wynosiła odpowiednio: 970 i 1050 tys.

ton. Innymi przyczynami kryzysu były błędy popełnione

przez polskich przetwórców w 2007 roku, w wyniku któ-

rych ponieśli oni straty szacowane na ok. 50 mln euro (zbyt

wysokie ceny jabłek przemysłowych, ponad 1,1 PLN/kg)

oraz duży wzrost cen energii elektrycznej, paliw, kosztów

pracy, obciążeń ﬁ nansowych związanych z wcześniejszymi

inwestycjami, stratami poniesionymi na opcjach walutowych,

niekorzystnym kursie euro i kryzys światowy.

Rosnąca dominacja dużych sieci handlowych

Presja, by obniżać ceny, często nadmiernie powoduje

negatywne implikacje w przetwórstwie i sadownictwie.

Procesy koncentracji potencjału produkcyjnego

Przejawiają się między innymi w fuzjach, przejęciach

zakładów czy tzw. produkcji usługowej. To ryzyko mo-

nopolizacji rynku i spekulacji cenowych

Brak wzrostu spożycia ZSJ

Spożycie soków, a zwłaszcza soków jabłkowych, nie

rośnie. Na dodatek 97% polskich koncentratów sprzeda-

jemy w Europie, co w pewnym stopniu ogranicza nasze

rynki zbytu.

Brak promocji

Działania promujące konsumpcję soków i nektarów

owocowych oraz edukujące konsumenta są niewystarcza-

jące. Fundusze promocji to krok w dobrą stronę ale wciąż

zbyt mały w zderzeniu np. z kampaniami promocyjnymi

producentów napojów.

Brak spójnej polityki rolnej państwa

Służby państwowe nie dostarczają wiarygodnych

informacji rynkowych np. dotyczących pojemności i tech-

nologii przechowalni owoców czy kontroli powierzchni

nasadzeń.

Brakuje nam systemu powszechnych dotowanych

ubezpieczeń rolniczych, a także systemu stymulowania

przetwórstwa w okresie istotnej nadprodukcji owoców

(gwarancje kredytowe na skup interwencyjny i magazy-

nowanie okresowej nadprodukcji).

Na określenie skuteczności lobowania za korzystnymi

dla nas rozwiązaniami na forum UE istnieje jeden odpo-

wiedni przymiotnik: mała.

Dodajmy do tego niewłaściwe wykorzystanie progra-

mów pomocowych do kształtowania właściwych relacji

między rolnikami a przetwórcami (np. udział rolników lub

grup producentów rolnych w przetwórstwie i zakładów

w grupach producentów).

Nadmierna aprecjacja i zmienny kurs złotówki

W moim przekonaniu kurs euro poniżej 4,00 PLN

będzie wpływał negatywnie na rozwój branży. Ponad 80%

produkowanych ZSO eksportujemy.

Czynniki zagrażające rozwojowi branży to

przede wszystkim:

Zła sytuacja ﬁ nansowa zakładów przetwórczych

Z moich analiz wynika, że ok. 60% zakładów pro-

dukujących ZSO w 2008 roku generowało straty. Wiele

z nich nie ma zdolności kredytowej, a spadające reattigi

bankowe branży utrudniają uzyskanie kredytów.

Permanentna pauperyzacja gospodarstw

sadowniczych

Prowadzi ona nieuchronnie do obniżenia wolumenu

produkcji owoców przemysłowych oraz ich jakości. Jed-

nym z największych zagrożeń dla branży w najbliższych

latach będzie brak dobrej jakości i relatywnie tanich

owoców przemysłowych.

Brak dobrych relacji i właściwej współpracy między

przetwórcami i sadownikami

Pomimo wielu starań, spotkań i konferencji nie

rozwiązano żadnego istotnego problemu. Pilnie potrze-

bujemy skutecznego nadzoru nad produkcją owoców

(problem pozostałości środków ochrony roślin), sprawnej

organizacji ich skupu, zwiększenia produkcji owoców

przemysłowych, wdrożenia mechanicznego ich zbioru

oraz oczywiście prężnych grup producentów przy zakła-

dach przetwórczych.

2_2010_agro.indd 12

2 2010

i dd 12

2010-03-22 10:26:49

2010 03 22 10 26 49

J ednak dobrze rozwinięty i nowoczesny przemysł

Odwrócenie niekorzystnych trendów może nastąpić

w perspektywie najbliższych lat, ponieważ:

• Polska jest największym w Europie producentem

owoców. Około 10% wszystkich europejskich owo-

ców pochodzi z naszego kraju, a ok. 60% z nich

przeznaczamy do przetwórstwa.

• posiadamy dobre warunki klimatyczno-glebowe

i długie tradycje uprawy owoców i warzyw oraz olbrzy-

mi potencjał fachowy i wiedzę producentów rolnych,

• Mamy dobre, centralne położenie geograﬁ czne (logi-

styka),

• nasz kraj ma bogate portfolio przetworów (ostatnio

zauważalny wzrost produkcji NFC),

• odbiorcyutrzymują zasadę dywersyﬁ kacji dostawców.

Dodatkowo w Europie, szczególnie wschodniej,

istnieje duży potencjał wzrostu spożycia owoców,

warzyw i ich przetworów,

• kończy się psychoza kryzysu,

• zmniejszają się światowe zapasy ZSJ, maleje nad-

produkcja i powoli powraca równowaga rynku.

W ciągu ostatnich dwóch lat zmniejszyła się produkcja ZSJ

w Chinach i wynosiła ok. 700 tys ton/rok,

• zwiększa się nasza wiedza na temat rynku ZSO oraz

posiadamy coraz nowocześniejsze narzędzia do jego

badania (na przykład powstający w KUPS elektronicz-

ny system zbierania informacji rynkowych),

• minimum do 2012 r. rynek przetworów owocowo-

warzywnych UE jest chroniony cłami,

Produkcja zagęszczonych soków owocowych (ZSO)

to polska specjalność i tradycja sięgająca początku lat

60. ubiegłego wieku. Ostatnie dziesięciolecie to czas

szybkiego rozwoju, stymulowanego programami

pomocowymi związanymi z integracją Polski z UE.

Przemysł producentów ZSO w tym czasie gruntownie

się zmodernizował i rozbudował. Sumaryczne moce

produkcyjne ponad 50. zakładów działających w

Polsce wzrosły do ok. 4 tys. ton zagęszczonego soku

jabłkowego (ZSJ)/dobę, co odpowiada możliwości

dobowego przerobu ok. 30 tys. ton jabłek. Jesteśmy

drugim po Chinach producentem ZSJ (zainstalowane

w Chinach moce przerobowe są ok. 5-krotnie większe

od potencjału polskiego).

• przeciętny mieszkaniec Azji i Afryki pije mniej niż jeden

litr soku lub nektaru rocznie. Spożycie tych napojów

w krajach Azji i Afryki kiedyś musi zacząć wzrastać,

• omawianewcześniej problemy i zagrożenia dotyczą

również naszych konkurentów (w tym Chin). Z trwa-

jącej dekoniunktury wszyscy wyjdą osłabieni i będą

mieli równe szanse odnalezienia się w postkryzysowej

rzeczywistości,

• naświecie zmniejsza się obszar ziemi pod uprawy rolnicze,

• rośnie liczba ludności świata i należy przypuszczać, iż

będzie wzrastać zapotrzebowanie na ZSO, soki NFC

oraz inne produkty branży.

Reklama

XIII Międzynarodowe Sympozjum Krajowej Unii Producentów Soków

Globalizacja szansą branży sokowniczej? 6 lat branży owocowo – warzywnej na Wspólnym Rynku

12-14 maja 2010, Hotel Best Western Żubrówka, Białowieża

W programie:

JAK WYKORZYSTUJEMY SZANSĘ GLOBALIZACJI?

PROGNOZY I PERSPEKTYWY ROZWOJU BRANŻY

TRENDY W TECHNOLOGII, PROMOCJI,

ZNAKOWANIU I JAKOŚCI SOKU

Więcej informacji: www.kups.org.pl

Kontakt: biuro@kups.org.pl

2_2010_agro.indd 13

2 2010

2010-03-22 10:27:03

2010 03 22 10 27 03

i dd 13

Słaba kondycja ﬁ nansowa polskich przedsiębiorstw,

niezdolność krajowych producentów rolnych i przetwór-

ców do współdziałania i właściwego wykorzystana własnej

pozycji rynkowej, nadmierna wewnętrzna konkurencja

oraz wcześniej opisane procesy każą przypuszczać, iż

w krótkiej perspektywie nasza branża przetwórcza bę-

dzie się charakteryzowała niską opłacalnością produkcji,

a także dalszym wzrostem kosztów, zmiennym popytem

i różnorodnymi trendami w konsumpcji, trudnymi rela-

cjami z handlem i dostawcami surowców, brakiem wystar-

czającej ilości środków ﬁ nansowych oraz licznymi fuzjami

i przejęciami zakładów, prowadzącymi do koncentracji

kapitału produkcyjnego.

Procesy te nie wróżą najlepiej polskim sadownikom.

Kryzys w przetwórstwie będzie się przekładał na niskie

ceny surowców, a zmienny rynek uniemożliwi stabilizację

produkcji i jej właściwe zorganizowanie.

Istotnym zagrożeniem dla naszej branży jest brak

prób dywersyﬁ kowania produkcji, szukania niszowych

rynków i produktów, brak chęci i siły ekonomicznej do

rozwijania nowych, atrakcyjnych dla odbiorcy linii ak-

tualnie wytwarzanych produktów – kto się nie rozwija,

ten się cofa.

W przyszłości jednak, w moim przekonaniu, branża

będzie się rozwijać. By tak się stało musimy rozumieć

wzajemne problemy i uwarunkowania, wspólnie dbać

o równomierny rozwój wszystkich elementów łańcucha

żywieniowego i przezwyciężyć aktualną dekoniunkturę.

A przede wszystkim doczekać lepszych czasów, które

niewątpliwe nadejdą.

Na rynku nie ma miejsca dla wszystkich

Grzegorz Frącek

D Ö hler Polska

Produkcja soków zagęszczonych w Polsce ma charakter wyraźnie proexportowy, gdyż

zapotrzebowanie wewnętrzne stanowi niewielką część rocznej produkcji. Z tego względu

oceniając perspektywy rozwoju, oprócz aspektów kreujących popyt wewnętrzny, należy

wziąć pod uwagę atrakcyjność polskich towarów owocowo-warzywnych na rynku wspól-

notowym versus konkurencyjne pochodzenia.

Na pozycję polskich producentów owoców czerwo-

nych (malina, truskawka, wiśnia) może wpłynąć zain-

teresowanie rynkiem pozaunijnym (szczególnie Serbią

i Turcją) przez dużych odbiorców i producentów.

Dla polskich producentów koncentratu jabłkowego

nie stanowi zagrożenia wzrost siły producentów koncen-

tratu soku jabłkowego, takich jak: Węgry i Włochy. Naj-

większe zagrożenie płynie w odniesieniu do koncentratu

soku jabłkowego z Chin.

to jest sztuka! Niewielu bowiem producentów inwestowało

w ostatnich latach w rynek, relacje i wizerunek. Bowiem

najtrudniejsze do zaakceptowania są inwestycje w rzeczy

niematerialne jak: marka, renoma, relacje handlowe, a to

niestety wiąże się również z dużymi kosztami.

Długofalowo silną pozycję przemysł nasz może

obronić i rozwinąć jedynie poprzez konsolidację branży

i bardziej programowe (strategiczne) a nie reakcyjne

(chwilowe) działanie. A na to potrzebny jest kapitał,

którego branży, za sprawą pasma nieszczęść ostatnich

3 sezonów, brak. Oznaką słabości ﬁ nansowej są chociażby

dzierżawy całych zakładów na cały sezon zleceniodawcom

zewnętrznym.

Chiński oddech…

Zbyt słabe lobby owocowe nie jest w stanie obronić

(choćby barierami celnymi) dostępu do rynku europej-

skiego, a dotychczasowy czynnik hamujący, czyli jakość

(rozumiana przez przemysł jako kwasowość) z czasem

ulega osłabieniu. Producenci chińscy dokonują intensyw-

nych nasadzeń na północy kraju odmian kwaśnych i są

w stanie oferować towar na poziomie 2% kwasowości!

Przyszłość

Przetwórstwo nieuchronnie czeka ten sam proces, jaki

dokonał się w branży producentów soków czy browarni-

ctwie. Czytaj: konsolidacja (która już postępuje).

Na rynku nie ma miejsca dla 30 średnich i małych pro-

ducentów. Odbiorcy chętniej wiążą się ze średnimi i dużymi

przedsiębiorstwami, które będą w stanie w zakresie owo-

cowego portfolio obsłużyć kompleksowo: od jabłka przez

owoce czerwone po jagodowe i cytrusy, od koncentratów

soków przez NFC po ekstrakty, aromaty czy przeciery.

Najbliższe lata będą bardzo bogate w połączenia,

fuzje i sprzedaże. Konsolidacja nie jest złą rzeczą, ale ma

swoje granice. Granicą jest sytuacja, gdy zaczyna na tym

cierpieć nie tylko przemysł, ale i konsument, jak ma to

miejsce w koncentracie soku pomarańczowego (ostatnie

notowania mówią o cenie powyżej 2200 USD w porcie

holenderskim). Ale to już inna para kaloszy…

… i inne problemy

Pogoda na forsowanie ochrony rodzimych produ-

centów na łonie Parlamentu Europejskiego również nie

sprzyja protekcjonizmowi. Finansiści komisji budżetowej

UE największe „psy” wieszają właśnie na subwencjach

agrarnych, które w wielu programach kończą się ( do-

świadczyli tego m.in. hiszpańscy producenci cytrusów

w ubiegłym roku) i stanowią lwią część budżetu UE.

Drugim problemem jest brak dostępu do rynku. Wina

leży nie tyle w blokowaniu naszych producentów przez

,,tajemną, ciemną siłę”, lecz w wyniku niedocenienia prostej

maksymy: wyprodukować to jeszcze nie wszystko, sprzedać

2_2010_agro.indd 14

2 2010

2010-03-22 10:27:07

2010 03 22 10 27 07

i dd 14

Chiny są coraz droższe

DSM Food Specialties

Spadek opłacalności produkcji, który aktualnie obserwujemy wywołany jest z jednej stro-

ny ciągłą nadprodukcją na rynku światowym, a z drugiej wzrostem kosztów produkcji.

S komplikowana sytuacja ekonomiczna polskich

Not From Concentrate

Światowe trendy w konsumpcji soków owocowych

coraz mocniej wyznaczają produkty NFC i tzw. smooties.

Jestem przekonany, że polscy producenci są w stanie

szybko reagować na rynkowe potrzeby i adaptować swoje

produkty do aktualnych wymagań.

Szanse

Rosnąca konsumpcja wewnętrzna na rynku chińskim

i perspektywy stopniowego równoważenia popytu i poda-

ży na tym rynku stanowią niewątpliwie szansę dla polskich

producentów koncentratu. Nie należy zapominać o wciąż

wzrastających kosztach produkcji w Chinach; drożeje

zarówno sam surowiec jak i energia.

Szansą na bardziej stabilne czasy i perspektywy roz-

woju branży produkcji zagęszczonego soku owocowego

jest wejście naszego kraju do strefy euro.

Grzechy ciężkie

Niewątpliwie moje co najmniej mieszane uczucia

powodują ciągłe problemy z podażą surowca i nieustan-

ne konflikty pomiędzy sadownikami i przetwórcami.

Niestety innowacyjność procesu nie jest silna stroną

branży. Oprócz nakładów inwestycyjnych pod kątem

nowych urządzeń sam proces technologiczny jest

dosyć stabilny i trudno doszukiwać się radykalnych

innowacji.

Reklama

2_2010_agro.indd 15

2 2010

2010-03-22 10:27:09

2010 03 22 10 27 09

Adam Siekacz

przedsiębiorstw wynika z przeprowadzonych w

minionych latach inwestycji i wynikających z nich

obciążeń kredytowych. Jest jednocześnie powiązana z

silnym uzależnieniem od sytuacji surowcowej w danym

roku i oraz silnymi wahaniami kursu naszej waluty.

i dd 15

Produkcja zagęszczonych soków owocowych - szanse i zagrożenia.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: