Kolberg - LUD Tom 20 - Radomskie 1 1887.pdf - zbiory muzyki ludowej i śpiewniki religijne - czemu102

OSKAR

KOLBEBG

_Ją

DZIEŁA WSZYSTKIE

_Ź

TOM 20

POLSKIE TOWARZYSTWO LUDOZNAWCZE

WROCŁAW-POZNAŃ

OSKARKO.LBERG

WRADOMSKIE

CZĘŚ I

POLSKIE WYDAWNICTWO MUZYCZNE

LUDOWA SPOŁDZIELNIA WYDAWNICZA

I.|~`` IJ-

Jego zwyczaje, sposb życia, mowa, podania, przy-

słowia, obrzędy, gusła, zabawy, pieśni, muzyka

i tańce.

PBSIDITÅWIŁ

OSKAR KOLBEBG

Członek kor. Akademii umiejętności w Krakowie oru Towursyetw naukowych

w Paryżu, Petersburgu, Lizbonie i muzycznego we Lwowie.

ünya XX.

RADOHSKIE

Gąuwum

wydnna 1 pomoc; Akndemii Umiejętności w Krakowie.

KRAKÓW,

W DRUKARKI UNIWEBSYTETU JAGIELLOŃSKIEGO

pod ungdem Anmln lhryjmn Koeterkiewicu.

1887.

"` 281

GRA 95

iel

8/.ZO

ÅNTHROP

I-IBIMIY

Seryi II. dzieła: Lud, wydanej w r. 1865, ogłosi-

liśmy opis właściwości ludu zamieszkującego jeden

z siedmiu powiatw byłej ziemi Sandomierskiej ktra

po dokonywanem kilkokrotnie ścieśnianiu jej granic,

zwłaszcza od strony południowej i zachodniej, otrzy-

mała w nowszych czasach miano gubemii Radomskiej.

Obecnie przystępujemy do skreślenia właściwości ludu,

zebranych ze szerszej przestrzeni wspomnionej Sandomier-

skiej ziemi, ktre już tem samem łączą się nader ściśle

z owemi cząstkowo ogłoszonemi w Seryi H, jak niemniej

i z temi, ktreśmy zamieścili w Seryach XVIIL i XIX.

z okolic Kielc i Stopnicy. Wschodnia bowiem częś dzi-

siejszej gubernii Kieleckiej aż po rzekę Nidę (a miano-

wicie dawniejsze powiaty: Chęciński i Wíślicki), należała

niegdyś do wojewdztwa Sandomierskiego, z ktrego wy-

łączną została dopiero po r. 1815. i

Zwyczaje, sposb życia, obrzędy, jak w ogle wszel-

kie znamiona materyjalnego bytu i umysłowego życia san-

domierskiego ludu, mimo dorywczości z jaką nieraz zo-

stały nakreśloue i nam nadesłane, treścią swą nader bo-

gate przedstawiają pole dla badacza dawnych wyobrażen

i urządzeń społecznych tej dzielnicy Polski. Tyczy się to

zarwno pewnych zwyczajw obrzędowych, dłużej tu niż

gdzieindziej przechowywanych, jak i licznych tradycyj

niewątpliwie z odległej odziedziczonych przeszłości.

Do pierwszych należy między innemi n. p. w zwy-

czaj przebierania się młodzieży za dziadw, baby i t. d.,

i ukazywahia się jej w postaci rżnych zwierząt wyOstatki

(ob. str. 91-95) ;_ wytwarzanie i strojenie a następnie wy-

pędzanie lub niszczenie sztucznych gur i lalek ze słomy,

pakuł i t. d. jak n. p. Mięsopusta, Zapusta, Bachusa i t. p.

wyprawianie zabawi pląsw po karczmach przez młodzież

W ostatni Wtorek, a przez zamężne niewiasty we wstępną

Środę, _ ktre pomimo bliskiej swej łączności z Krakow-

skiemi (Lud, Serya V. str. 262-271, - Serya XVIII.

ur. 44-47) okazują w szczegłach pewne urozmaicenia,

i podobnie jak w Lubelskiem, zwykle bez towarzyszących

im obchodzą się przemwień (oracyj). Zwyczaj biegania

chłopcw i dziewcząt po wsi z Gajikiem i Kogutkiem

w wielkanocny Poniedziałek, w płnocnych jedynie zacho-

wał się stronach t. j. w Radomskiem i Opoczyńskiem,

gdzie w podobny odbywa się to sposb jak w przyległem

tym powiatom Mazowszu i Kaliskiem.

Natomiast w stronie kraju południowej, ponad gmą

Wisłą ipod Sandomierzem, osobliwie w trjkącie rozwar-

tym jaki zakreśla załam Wisły od Koprzywnicy aż do

Zawichosta, panuje dotychczas W całej niemal jeszcze sile

(acz nie wszędzie już z jednakowym zasobem pieśni i ce-

remonij) stary obrzęd Sobtek, dziś jak niegdyś mający

na celu kojarzy młodzież obojej płci w nierozerwalne

małżeńskie stadła*). Jakkolwiek pozyskane przez nas i po-

*) W tomie I. „Mazowsza” na str. 346 przytoczyliśmy o Sobtkach

zdania Baudtkiego, Gołębiowskiego i innych autorw, wykazują-

cych dawnoś podobnego obrzędu ze słw Warroua i Owídyusza.

A wszakże już Dyouizyusz z Halikarnassu (I. 88) pisze, jako

za jego jeszcze czasw Rzymianie święeili dzien założenia Rzymu

przez Romulusa, i by uprosi szczęśliwe rodzenie się zwierząt

Kolberg - LUD Tom 20 - Radomskie 1 1887.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: