40.Maria Sławińska - Podstawy ekonomiki przedsiębiorstwa han.pdf

(4361 KB) Pobierz
AKADEMIA EKONOMICZNA W POZNANIU
Podstawy ekonomiki
przedsiębiorstwa
handlowego
POZNAŃ 1995
1021638506.042.png
Spis treści
Wprowadzenie
5
1. Podstawy metodyczne ekonomiki przedsiębiorstwa handlowego ...
7
1.1. Przedsiębiorstwo i gospodarka przedsiębiorstwa handlowego jako
przedmiot badań
7
1.2. Ekonomika przedsiębiorstwa handlowego jako ekonomika szczegó-
łowa
10
1.3. Podejścia badawcze w ekonomice przedsiębiorstwa handlowego ...
10
2. Charakterystyka przedsiębiorstwa handlowego
14
2.1. Istota, cechy i funkcje przedsiębiorstwa handlowego
14
2.2. Przedsiębiorstwo handlowe a otoczenie
22
2.3. Cele przedsiębiorstwa handlowego
27
2.4. Rodzaje problemów decyzyjnych
31
3. Typologia przedsiębiorstw handlowych
37
3.1. Kryteria klasyfikacji przedsiębiorstw handlowych
37
3.2. Rodzaje jednostek handlowych
50
4. Zarządzanie zasobami w przedsiębiorstwie handlowym
66
4.1. Czynniki wytwórcze i zasady ich łączenia
66
4.2. Zasoby kadrowe
70
4.2.1. Elementy polityki zatrudnienia w przedsiębiorstwie handlo-
wym
70
4.2.2. Planowanie zatrudnienia
73
4.2.3. Gospodarowanie czynnikiem ludzkim
77
4.2.4. System wynagrodzeń pracowników
83
4.3. Baza materialno-techniczna
85
4.3.1. Obiekty handlowe i ich wyposażenie
85
4.3.2. Mierniki oceny wykorzystania obiektów handlowych
89
5. Polityka asortymentowa
91
5.1. Asortyment i jego klasyfikacja
91
5.2. Pojęcie i cele polityki asortymentowej
95
5.3. Strategiczne planowanie asortymentu
99
1021638506.043.png 1021638506.044.png 1021638506.045.png 1021638506.001.png 1021638506.002.png 1021638506.003.png 1021638506.004.png 1021638506.005.png 1021638506.006.png 1021638506.007.png 1021638506.008.png 1021638506.009.png 1021638506.010.png 1021638506.011.png 1021638506.012.png 1021638506.013.png 1021638506.014.png 1021638506.015.png 1021638506.016.png 1021638506.017.png 1021638506.018.png 1021638506.019.png 1021638506.020.png 1021638506.021.png 1021638506.022.png
4
Spis treści
6. Zakup towarów
105
6.1. Pojęcie i istota zakupu w przedsiębiorstwie handlowym
105
6.2. Etapy działalności zakupu
107
6.3. Organizacja zakupu
111
7. Gospodarka zapasami towarów
113
7.1. Istota i rodzaje zapasów
113
7.2. Czynniki kształtujące poziom i strukturę zapasów
116
7.3. Rachunek ekonomiczny w gospodarce zapasami
117
8. Sprzedaż towarów
120
8.1. Główne problemy decyzyjne w sferze sprzedaży
120
8.2. Kształtowania cen i marż
126
8.3. Strategie sprzedaży
133
9. Finansowania i ocena efektywności działalności gospodarczej przed-
siębiorstwa handlowego
,
135
9.1. Gospodarka finansowa w przedsiębiorstwie handlowym
135
9.2. Sposoby oceny sytuacji finansowej i majątkowej
137
Zakończenie
144
Bibliografia
146
Spis rysunków
149
1021638506.023.png 1021638506.024.png 1021638506.025.png 1021638506.026.png 1021638506.027.png 1021638506.028.png 1021638506.029.png 1021638506.030.png 1021638506.031.png 1021638506.032.png 1021638506.033.png 1021638506.034.png 1021638506.035.png 1021638506.036.png 1021638506.037.png 1021638506.038.png 1021638506.039.png 1021638506.040.png
Rozdział 1
Podstawy metodyczne
ekonomiki
przedsiębiorstwa handlowego
1.1. Przedsiębiorstwo i gospodarka przedsiębiorstwa
handlowego jako przedmiot badań
Podstawowymi jednostkami organizacyjnymi prowadzącymi działal-
ność gospodarczą są przedsiębiorstwa. Stanowią one rezultat po-
działu i specjalizacji pracy. Ich cechą wspólną jest prowadzenie dzia-
łalności zarobkowej, czyli odpłatne zaspokajanie potrzeb osób trzecich
oraz kierowanie się zasadą gospodarności. Drugą grupę jednostek
gospodarczych stanowią gospodarstwa domowe (por. rys. 1). Powią-
zania pomiędzy tymi jednostkami, jak też współzależności występu-
jące wewnątrz przedsiębiorstwa są przedmiotem badań ekonomicz-
nych.
1021638506.041.png
8
1. Podstawy metodyczne ekonomiki przedsiębiorstwa handlowego
Rozwój wiedzy o funkcjonowaniu jednostek gospodarczych, w tym
szczególnie przedsiębiorstw, odbywa się na podstawie uogólnienia
wyników badań w tym zakresie. Duże zróżnicowanie przedsiębiorstw
i złożoność zjawisk zachodzących zarówno wewnątrz tych jednostek,
jak też w kontaktach z otoczeniem są jedną z przyczyn braku zgod-
ności co do przedmiotu i zakresu nauki o przedsiębiorstwie, a także
pewnych wątpliwości, czy w ogóle istnieje autonomiczna dyscyplina
naukowa o takiej nazwie .
W Polsce nie wykształciła się dotychczas ogólna nauka o przed-
siębiorstwie. Została ona zdominowana przez dyscypliny obrazujące
poszczególne funkcje i działy gospodarki narodowej. Pomimo to coraz
częściej dostrzega się potrzebę określenia paradygmatu nauki o przed-
siębiorstwie jako wielowymiarowego przedmiotu badań . Wprowa-
dza się też przedmiot „Nauka o przedsiębiorstwie" do programu
studiów 3 .
W Niemczech obserwuje się rozwój tej dyscypliny (BWL) począw-
szy od końca XIX w. 4 Obecnie rozumiana jest ona jako nauka o funk-
cjonowaniu przedsiębiorstwa, widzianego jako system obejmujący:
zaopatrzenie, badania i rozwój, produkcję, sprzedaż, finansowanie
i marketing.
Osią porządkującą logikę układu bloków problemowych w BWL
jest efektywność wykorzystania zasobów i optymalizacja funkcjonowa-
nia przedsiębiorstwa. Obszar zainteresowania nauki o przedsiębior-
stwie obejmuje poznanie zarówno procesów gospodarowania, jak
i zarządzanie tymi procesami. Naukę o przedsiębiorstwie można za!i-
Por. P. Banaszyk, Przedsiębiorstwo w praktyce i teorii, Oficyna Wydawnicza
BAS, Poznań 1992, s. 3.
J. Rokita, W sprawie paradygmatu nauki o przedsiębiorstwie i ekonomiki przed-
siębiorstw, w: Problemy rozwoju teorii przedsiębiorstwa, „Prace Naukowe Akademii
Ekonomicznej we Wrocławiu", Wrocław 1988, nr 414.
Przedmiot ten jest wykładany we Wrocławiu, gdzie też wydano skrypt pt.: Pod-
stawy nauki o przedsiębiorstwie, pod red. J. Lichtarskiego, Wrocław 1992. W Szkole
Głównej Handlowej powstało Kolegium Nauki o Przedsiębiorstwie.
Współczesna nauka o gospodarowaniu w przedsiębiorstwie - w języku nie-
mieckim „Betriebswirtschaftslehre" (BWL) - została zapoczątkowana w 1898 r. w Lip-
sku. Dyscyplina ta odwoływała się do księgowości, wiedzy o produkcji i handlu,
sięgając wstecz aż do tradycji średniowiecznych kupców. Por. M. K. Nowakowski,
Koncepcja zarządzania międzynarodową działalnością przedsiębiorstw a niemiecka
nauka o gospodarowaniu w przedsiębiorstwie, „Organizacja i Kierowanie" 1991, nr 1
(63), s. 33 - 34.
Zgłoś jeśli naruszono regulamin