ul. Grochowska 341/ 268

03 – 822 Warszawa

tel. (0-22) 741 26 80

fax. (0-22) 741 26 81

Język polski

GIMNAZJUM

Klasa 3

22. W którym zestawie znajduje się wyraz, który nie jest imiesłowem przymiotnikowym?

a) marznący, stojący

b) gorący, palący

c) płynący, topniejący

23. Imiesłów przysłówkowy …

a) odmienia się przez osoby i liczby.

b) odmienia się przez przypadki.

c) odmienia się przez osoby, liczby i rodzaje.

24. Zaznacz niesamodzielne części mowy.

a) wykrzyknik              b) przyimek              c) spójnik

25. W którym podpunkcie prawidłowo połączono skrótowce z ich określeniami?

a) 1 – a; 2 – b; 3 – c; 4 –d

b) 1 – b; 2 – a; 3 – c; 4 –d

c) 1 – c; 2 – d; 3 – b; 4 –a

26. Zdecyduj, w którym podpunkcie poprawnie określono związek składniowy.

a) obejrzałem film – związek rządu

b) drewniany płot – związek zgody

c) czytał uważnie – związek przynależności

27. Wyrazy złożone zakwalifikowano do odpowiednich grup. Gdzie popełniono błąd?

a) złożenia – bajkopisarz

b) zrosty – Wielkanoc

c) zestawienia – Nowy Targ

28. Wskaż zdanie, które nie zawiera orzeczenia imiennego.

a) Rafał stanie się sławny.

b) Zosia z każdym rokiem stawała się mądrzejsza.

c) Tomek je jabłko.

29. Które określenia są nazwami zdań podrzędnych?

a) orzeczeniowe

b) dopełnieniowe

c) podmiotowe

30. Które z podanych zdań to imiesłowowe równoważniki zdań?

a) Zrobiłem dwa błędy, pisząc wypracowanie.

b) Uzgodniwszy z kolegą szczegóły, zabrałem się do pracy.

c) Łatwiej wygrywałem, gdy zrozumiałem reguły gry.

Język polski 2004

GIMNAZJUM KLASA 3

Drogi uczestniku!

Przewidziany czas na olimpiadę z języka polskiego to 65 minut.

Życzymy powodzenia!!!

I. Czytanie ze zrozumieniem

LAJKONIK

Jest to zabawa ludowa, która odbywa się tradycyjnie po procesji w oktawę Bożego Ciała, na ulicach Krakowa, gdzie harcuje w czerwonym stroju z turbanem na głowie, w żółtych butach, na barwnym drewnianym koniu, udający Tatara flisak ze Zwierzyńca. Obok niego orszak przyboczny z kilku innych niby-Tatarów z proporczykami złożony. Tradycję Lajkonika (czyli konika zwierzynieckie-go) związano, prawdopodobnie dość późno, z rzekomym napadem Tatarów na Kraków w XIII wieku i ze zmyślonym nad nim zwycięstwem w pobliżu Bramy Wiślnej w oktawę Bożego Ciała. Jeden z włóczków (czyli flisaków), idąc w procesji, usłyszał o napadzie tatarskim i mimo ogólnego popłochu skrzyknął drużynę włóczków, uratował z ich pomocą miasto i powrócił do niego w stroju i na koniu zabitego dowódcy ordy.

Naprawdę zaś jest to osobliwa pamiątka po średniowiecznych uroczystościach cechowych bardzo dawnego pochodzenia. Wiosenny obrzęd ludowy z motywem tańców na koniku znany był w czasach zamierzchłych w wielu krajach Azji, jak w Gruzji, Japonii, Tybecie, i Europy, jak we Francji, Włoszech, Niemczech, Flandrii i Hiszpanii. I w Polsce znane były podobne przykłady, jak obrzęd króla majowego w Zielone Święta na Kujawach i w Poznańskiem, także na Śląsku; konik trembowelski, którego obchód pamiętano jeszcze niedawno; także w Krakowskiem obchód tak zwanych Pucharów w Palmową Niedzielę z podobnymi harcami.

Pochodzenie nazwy Lajkonika jest niepewne; niektórzy przypuszczają, że pochodzi ona z staroniemieckiego wyrazu Lai, oznaczającego świeckie bractwo cechowe. Byłby to więc konik bractwa cechowego flisaków, które istniało na Zwierzyńcu co najmniej od XIV wieku, a istnieć przestało pod koniec XVIII wieku. Obrzęd ten byłby zatem jedyną po nim pozostałością.

Obecnie pochód Lajkonika (w czapraku zaprojektowanym w 1904 roku przez Stanisława Wyspiańskiego) rozpoczyna doroczne uroczyste obchody Dni Krakowa. Jego marszruta zaś już od połowy XIX wieku (kiedy obchód wyszedł spod opieki norbertanek zwierzynieckich i zaczął się odbywać na koszt miasta) przestała być w jakikolwiek sposób ograniczona terenowo.

(Źródło W. Kopaliński: Koty w worku, czyli z dziejów pojęć i rzeczy. Warszawa 1997.)

1. Podkreśl ten szereg, w którym wszystkie zapisane wyrazy związane są z Lajkonikiem.

a) flisak, hejnał, drewniany konik, Brama Wiślna;

b) cech, taniec na koniku, orda, Wyspiański;

c) Tatarzy, święto państwowe, Boże Ciało, Zwierzyniec.

2. Które z poniższych zdań są prawdziwe?

a) Pochód Lajkonika odbywa się latem.

b) Lajkonik to nazwa zabawy ludowej, a także jeździec na drewnianym koniu przebrany za Tatara.

c) Pochód Lajkonika jest pozostałością po uroczystościach bractwa cechowego flisaków.

3. Z jakim legendarnym wydarzeniem wiąże się Lajkonik?

a) Obrzęd wiąże się z rzekomym napadem Tatarów na Kraków i odparciem ataku przez flisaków.

b) Obrzęd wiąże się z napadem flisaków na Kraków i odparciem ataku przez Tatarów.

c) Obrzęd wiąże się z rzekomym napadem Tatarów na Kraków i odparciem ataku przez włóczków.

4. W jakich krajach azjatyckich była znana podobna do Lajkonika zabawa?

a) Flandria              b) Gruzja              c) Tybet

5. W jakich regionach Polski, poza Krakowskiem, znane są podobne do Lajkonika obrzędy ludowe?

a) na Kujawach              b) na Śląsku              c) w Poznańskiem

II. Literatura

6. Które z podanych cech to cechy dziennika?

a) Przedstawienie świata z punktu widzenia autora-uczestnika wydarzeń.

b) Spontaniczna reakcja na wydarzenia. Zapisywanie rodzących się na gorąco myśli.

c) Opowiadanie o zdarzeniach z pewnego dystansu czasowego.

7. Która z definicji jest błędna?

a) sonet – kompozycja poetyckiego utworu literackiego złożona z 14 wersów zgrupowanych w dwóch czterowierszach i dwóch tercynach;

b) elegia – smutny utwór liryczny, wyrażający żal. Przywołuje często konkretne, tragiczne lub inne budzące smutek, wydarzenie.

c) tren - utwór poetycki wywodzący się z poezji żałobnej antycznej Grecji, wyrażający żal z powodu czyjejś śmierci, rozpamiętujący myśli i czyny zmarłego.

8. Wskaż poprawne wytłumaczenie środków artystycznych.

a) onomatopeja – dźwiękonaśladowczość;

b) anafora  - rozpoczynanie zdań (lub wersów) od tych samych wyrazów;

c) apostrofa – uroczysty, bezpośredni zwrot do osoby, osobistości lub zjawiska.

9. „Świtezianka” A. Mickiewicza to, ze względu na rodzaj literacki, utwór …

a) synkretyczny              b) liryczny              c) epicki

10. Znajdź podpunkt, w którym prawidłowo połączono cechy z symbolizującymi je postaciami w książce „Mały Książę”.

a) Chciwość – Król; Żądza władzy – Bankier; Słabość charakteru – Pijak

b) Chciwość – Bankier; Żądza władzy – Król; Słabość charakteru – Pijak

c) Chciwość – Pijak; Żądza władzy – Król; Słabość charakteru – Bankier

11. Do podanych tytułów książek dopisano wydarzenia. Gdzie dokonano tego prawidłowo?

a) „Kamienie na szaniec” – rusyfikacja młodzieży; „Ferdydurke” – pojedynek na groźne miny; „Syzyfowe Prace” – akcja pod Arsenałem

b) „Kamienie na szaniec” – akcja pod Arsenałem; „Ferdydurke” – rusyfikacja młodzieży; „Syzyfowe Prace” – pojedynek na groźne miny

c) „Kamienie na szaniec” – akcja pod Arsenałem; „Ferdydurke” – pojedynek na groźne miny; „Syzyfowe Prace” – rusyfikacja młodzieży

12. Wskaż bohaterów powieści W. Gombrowicza „Ferdydurke”.

a) Walek

b) Zuta Młodziakówna

c) Konstanty Hurlecki

13. Skąd pochodzi zacytowany fragment?

„Biedne stare serce! Na tej wieży strażniczej i na drugiej półkuli biło jeszcze dla kraju …”

a) H. Sienkiewicz „Latarnik”

b) A. Mickiewicz  „Pan Tadeusz”

c) S. Żeromski  „Syzyfowe prace”

14. „Iliada” i „Odyseja” to …

a) powieści;              b) eposy;              c) epopeje.

15. W jakim utworze poetyckim podmiot liryczny tęskni za ojczyzną, czuje się samotny i wyobcowany, dręczy go niepewność losu emigranta, brak nadziei - szczególnie na powrót do kraju?

a) J. Słowacki  „Testament mój”

b) J. Słowacki  „Smutno mi...