BADANIA STOSOWANE W PSYCHIATRII
· WYWIAD PSYCHIATRYCZNY = informacje n/t pacjenta zebrane od osób trzecich (rodzina, znajomi, personel medyczny, policja itp.)
· BADANIE PSYCHIATRYCZNE (status praesens) = informacje uzyskane od pacjenta oraz jego obserwacja
· Badanie psychologiczne
· Badanie neurologiczne
· Badanie internistyczne
· Badania specjalistyczne inne, pomocne dla rozpoznania i leczenia psychiatrycznego
· Badania dodatkowe (bad. morfologiczne i biochemiczne krwi, moczu, płynu mózgowo-rdzeniowego; EEG, EKG, USG, CT, NMR, SPECT i inne)
Pożądane warunki badania psychiatrycznego i sposób jego prowadzenia
1. badać w ustronnym miejscu (najlepiej w gabinecie lekarskim)
2. wykonywać badanie przez 1 osobę, nie więcej niż 2-3 osoby badające
3. pacjent powinien mieć możliwość wygodnego siedzenia w trakcie badania
4. okazywać uprzejmość pacjentowi jednak bez przymilności i poufałości
5. zwracać się do pacjenta ogólnie przyjętymi formami grzecznościowymi
6. w szczególnych wypadkach można zwracać się do pacjenta w drugiej osobie (gdy badamy dziecko)
7. starać się tak formułować pytania by nawiązać szczery i rzeczowy kontakt z pacjentem
8. badanie powinno być prowadzone w sposób celowy i zgodnie z planem
9. pytania powinny być zadawane w sposób dla pacjenta zrozumiały, dostosowany do jego poziomu wykształcenia
10. po uzyskaniu odpowiedzi na pytanie, ponowne zadawanie tych samych lub podobnych pytań nie jest błędem o ile dokonuje się tego w określonym celu.
11. w razie niezrozumienia lub niedosłyszenia odpowiedzi poprosić o ponowną odpowiedź
12. zachować dociekliwość
13. w razie potrzeby dostosować plan badania do okoliczności
14. nie potwierdzać słuszności przekonań urojeniowych
15. nie udowadniać błędności przekonań urojeniowych
16. nie pocieszać pacjentów depresyjnych, zwłaszcza nie wskazywać na ich dotychczasowe osiągnięcia
17. nie komentować wypowiedzi pacjenta
18. nie omawiać wypowiedzi i zachowania pacjenta z innymi osobami w obecności pacjenta
19. unikać zadawania pytań w sposób przesłuchaniowy
20. unikać pytań nie związanych z badaniem, choć każdy temat poruszony w rozmowie z pacjentem może mieć znaczenie diagnostyczne
21. zadając pytanie starać się nie sugerować odpowiedzi
22. unikać ostentacyjnego sposobu notowania wypowiedzi
23. badając pacjentów mutystycznych, nieprzytomnych lub w stanie osłupienia pamiętać o zachowaniu ich godności
24. unikać okazywania własnych emocji, chyba że sytuacja na to pozwala lub zachodzi taka konieczność.
25. nie wykonywać innych czynności w czasie badania (jedzenie, żucie gumy itp.)
26. zachować dystans, zachowując uprzejmość nie pozwolić pacjentowi przejąć roli badającego
27. protokołować badanie na bieżąco, zapisywać obserwacje chorego i jego wypowiedzi bez nazywania objawów i wyciągania wniosków
28. charakterystyczne wypowiedzi chorego można przytaczać również dosłownie
29. unikać częstego używania zwrotów typu: „chory podaje, że…”, „pacjent mówi…”, „chory twierdzi…”
30. od podanych wyżej zaleceń można odstąpić jedynie w szczególnie uzasadnionych wypadkach
OBSERWACJA CHOREGO
1. Pierwsze wrażenie — na pierwszy kontakt, prośbę o rozmowę
2. wygląd pacjenta
3. stan higieniczny
4. ubiór — stan i czystość, dopasowanie i dostosowanie, atypowość lub niezwykłość ubioru
5. makijaż, tatuaże, dodatki, biżuteria
6. wyraz twarzy, mimika, ułożenie ciała, gestykulacja, adekwatność nastroju, mimiki, barwy głosu do treści rozmowy itp.
7. zborność wypowiedzi, adekwatność treści i formy odpowiedzi do zadawanych pytań, czas odpowiedzi na pytania, odpowiedzi mimo, odpowiedzi wymijające, unikanie lub odmowa odpowiedzi na niektóre pytania
8. zachowanie pacjenta przed i/lub po badaniu
9. zachowanie w trakcie badania — zajmowane miejsce i jego ew. zmiany, okazywanie emocji, zainteresowanie badaniem, zachowania dziwaczne, stereotypie, ew. zmiany zachowania lub zborności wypowiedzi w miarę trwania badania, stosunek pacjenta do badającego
10. spełnianie poleceń (dotyczy zwłaszcza pacjentów mutystycznych i w stanie osłupienia)
11. spontaniczne wypowiedzi i zachowania chorego w czasie badania
DANE PODSTAWOWE
1. Imię i Nazwisko
2. wiek oraz data urodzenia
3. miejsce urodzenia
4. wykształcenie – stopień
5. zawód (nazwa zawodu) i sytuacja zawodowa (czynny zawodowo, emeryt, rencista, bezrobotny, uczeń/student)
6. stan cywilny
7. z jakiego powodu pacjent przebywa w szpitalu (powód skierowania)?
8. kto kierował?
ORIENTACJA
· Autopsychiczna ® wynika z podania przez chorego danych personalnych
· Allopsychiczna, co do:
1. czasu — pytamy o:
a) pełną datę
b) w razie odpowiedzi błędnej – osobno o rok, miesiąc, dzień miesiąca, dzień tygodnia
c) w razie potrzeby o wiek (stulecie)
d) o porę roku (można choremu pokazać pogodę za oknem i ocenić odpowiedź o porę roku pod względem trafności i adekwatności)
e) datę (orientacyjną) przyjęcia do szpitala, czas pobytu w szpitalu
2. miejsca i otoczenia:
a) miejscowość w jakiej aktualnie znajduje się badany, ulica
b) budynek/instytucja,
c) jaki to typ/profil szpitala,
d) ew. jaki oddział i które piętro budynku
DANE RODZINNE
1. czy rodzice żyją (ew. przyczyny śmierci, kiedy i w jakim wieku)
2. wiek rodziców i ich daty urodzenia (w razie potrzeby poprosić o policzenie)
3. zawód rodziców, wykształcenie
4. rodzeństwo — imiona, wiek, zawód, czy założyli rodziny; rodzeństwo, które zmarło (przyczyny)
5. czy w rodzinie były osoby chore psychicznie („umysłowo”, „nerwowo”), osoby leczone psychiatrycznie
6. czy w rodzinie były osoby chore na padaczkę, nadużywające alkoholu lub stosujące substancje psychoaktywne
7. czy w rodzinie ktoś popełnił samobójstwo lub próbował to zrobić
ŻYCIORYS
· wczesne dzieciństwo
· stosunki panujące w rodzinie
· szkoła
· praca zawodowa
· życie towarzyskie
· życie rodzinne
· dane o zachorowaniu można protokołować osobno lub przy poszczególnych etapach życia
1. okoliczności ciąży i porodu
2. wczesny rozwój psychofizyczny
3. stosunki rodzinne (rodzina prawidłowa, patologiczna, stosunki między rodzicami, rodzeństwem)
4. przedszkole lub inna opieka w okresie przedszkolnym
Wykształcenie
1. rok/wiek rozpoczęcia szkoły podstawowej, szkoła 8- czy 7-klasowa, inny typ szkoły
2. przebieg nauki (średnie oceny, problemy z zaliczaniem semestrów, powtarzanie klas, wagary, najbardziej i najmniej lubiane przedmioty oraz oceny z nich)
3. przyczyny trudności w nauce
4. zmiana szkoły i/lub miejsca zamieszkania (przyczyny, adaptacja w nowym środowisku)
5. stosunki z rówieśnikami
6. czy pacjent/ka miał/a wielu kolegów (czy spotykał/a się z nimi po zajęciach szkolnych, czy miał/a bliższych kolegów/koleżanki
7. rodzice pacjenta mieli z nim trudności wychowawcze
8. rok/wiek ukończenia szkoły podstawowej, ile lat trwała nauka
9. jeśli pacjent zakończył naukę na etapie szkoły podstawowej — co było tego przyczyną?
10. jaką kolejną szkołę pacjent wybrał i co skłoniło go/ją do takiego wyboru
11. jaki był wpływ rodziców lub rówieśników (lub innych osób) na decyzję wyboru szkoły?
12. adaptacja w nowym środowisku
13. dla nowej szkoły — zastosować analogicznie punkty „2–7”
14. przedwczesne ukończenie szkoły, zmiany profilu lub typu szkoły (przyczyny, przebieg p. ® „2–7”)
15. dla szkół średnich – rok uzyskania matury, czy o czasie, z jakim wynikiem, przyczyny nieprzystąpienia lub niezaliczenia
16. dla szkół zawodowych – uzyskany zawód
17. kolejne szkoły, szkoły policealne, pomaturalne, kursy specjalne (p. ® „2–7”)
18. studia – uzasadnienie wyboru kierunku, wpływ rodziców lub rówieśników (lub innych osób) na decyzję wyboru kierunku studiów?
19. kiedy rozpoczął naukę, ile lat trwała, kiedy ukończył/a
20. przebieg nauki (analogicznie jak w szkole) i ew. zmiany kierunku studiów
21. praca magisterska
22. zawód uzyskany
23. kursy podyplomowe i dodatkowe fakultety
24. czy uzyskane wykształcenie jest zgodne z zainteresowaniami pacjenta
Praca zawodowa
1. uwzględnić też prace zarobkowe bez składek ubezpieczeniowych
...
MMikulicz