UDAR NIEDOKRWIENNY MÓZGU

    ZAWAŁ MÓZGU,  INSULTUS CEREBRI ISCHAEMICUS

  ICTUS CEREBRI ISCHAEMICUS,  APOPLEXIA CEREBRI

                                   INFARCTUS CEREBRI

1. R. Mazur i wsp.  „Podstawy kliniczne neurologii“
2. R. Mazur  „Neurologia – myślenie kliniczne“
3. R. Mazur i wsp.  „Stan zagrożenia życia w chorobach ukł. nerwowego“
4. A. Prusiński  „Neurologia praktyczna“
5. W. Jakimowicz  „Neurologia kliniczna“
6. R. Mazur i wsp.  „Wprowadzenie do ćwiczeń klinicznych z neurologii“
7. B. Książkiewicz  „Udar mózgu“ – Klinika Neurologii AMB
8. Narodowy Program Profilaktyki i Leczenia Udaru Mózgu  „Postępowanie w ostrym udarze niedokrwiennym mózgu”
9. P. Gołębiewski „Badania w udarze mózgu”

· udar mózgu – nagłe wystąpienie ogniskowego deficytu neurologicznego, lub globalnych

                                zaburzeń czynności mózgu utrzymujących się > 24 godz., lub kończących

                                się śmiercią, o etiologii naczyniowej

EPIDEMIOLOGIA:

· epidemiologia udarów (ogólnie) :

-          udary są na 3 miejscu (po chorobach serca i nowotworach) wśród przyczyn zgonów

-          w 7 dekadzie życia na 2 miejscu

-          najczęstsza przyczyna hospitalizacji na oddziałach neurologicznych

-          co 10 człowiek po 50 r.ż. umiera na udar mózgu

-          udary :

®    niedokrwienne (80 – 85%)

®    krwotoczne (15 – 20%)

-  częściej męszczyźni

ETIOLOGIA:

ZWĘŻENIE, LUB ZAMKNIĘCIE ŚWIATŁA NACZYNIA DOPR. KREW DO MÓZGU :

· zakrzepy :

-          powstają najczęściej na podłozu zmian w ścianie naczyń w miejscach ich rozgałezień,

zagięć, zwężeń

PRZYCZYNY ZMIAN ŚCIANY NACZYŃ :

-          miażdzyca

-          nadciśnienie tętnicze

-          choroby zapalne :

®    bakteryjne, wirusowe, grzybicze, riketsjozy

®    kiła, gruźlica, sarkoidoza

®    kolagenozy (LE, guzkowe zapalenie tt., zapalenie t. skroniowej, ch. Takayasu)

®    choroba reumatyczna

-          dysplasia fibromuscularis

-          zespół Moya – moya

®    spontaniczne zamknięcie koła Willisa

-          pourazowe uszkodzenie bł. wewnętrznej naczyń

-          tętniaki i malformacje tętniczo – żylne

-          procesowi zakrzepowemu sprzyjają zmianyw składzie krwi powodujące wzrost jej lepkości

-          najczęstszą przyczyną zakrzepu są zmiany miażdzycowe :

®    umiejscawiają się przeważnie w miejscu odejścia i rozgałęzienia zarówno

tt. wewnątrz – jak i pozamózgowych

®    szczególnie często w odejściu t. szyjnej wewnętrznej od wspólnej i w początkowym odcinku t. mózgu środkowej

®    proces miażdzycowy rozwija się przeważnie w dużych naczyniach mózgu

-          łącznie z miażdzycą często współistnieje nadcisnienie tętnicze, które wywołuje

zgrubienie, hialinizację i zwężenie małych naczyń mózgowych

-          wspólistnienie cukrzycy nasila zmiany miażdżycowe

· zatory naczyń mózgowych :

-          pochodzenia sercowego (ok. 10% zawałów mózgu) :

®    zapalenie wsierdzia

®    wady zastawkowe zwł. stenoza zastawki dwudzielnej

®    zawał serca (począwszy od 4 – 5 dnia)

®    migotanie przedsionków i inne zaburzenia rytmu

®    śluzak serca

-          pochodzenia pozasercowego :

®    skrzepliny przyścienne z dużych tętnic

®    skrzepliny z układu żylnego (zator skrzyżowany)

-          inne formy zatorów :

®    oderwanie blaszki miażdżycowej

®    zator tłuszczowy (złamianie kości długich, rozległe uszkodzenia tk. tłuszczowej,

    wstrząs np. w przebiegu rozległych oparzeń)

®    zator gazowy (powietrzny, azotowy)

®    zator nowotworowy

-          zatory w półkuli lewej są nieco częstsze niż w prawej (być może dlatego, że t. szyjna

wspólna lewa jest jakby przedłużeniem aorty)

-          najczęściej obserwuje się zator t. mózgu środkowej, lub w odcinku śródczaszkowym

t. szyjnej wewnętrznej

-          w kręgu tylnym najczęściej zator t. podstawnej w miejscu rozgałezienia na tt. tylne mózgu

· anomalie rozwojowe :

-          anomalie rozwojowe dużych doprowadzających krew do mózgu naczyń mogą być

źródłem ostrego niedokrwienia mózgu, szczególnie gdy towarzyszą im zmiany

miażdżycowe 

· ucisk na tętnicę od zewnątrz :

-          osteofity kręgosłupa szyjnego (spondyloza szyjna) :

®    ucisk na t. kręgową

-          guzy

-          urazowe zwichnięcia kręgów

ZABURZENIA HEMODYNAMICZNE KRĄŻENIA OGÓLNEGO :

-          wywołują niedokrwienie w dystalnych odcinkach (strefy pograniczne)

· nagły ¯ RR :

-          gdy zawiodą mechanizmy autoregulacyjne

-          np. ¯RR w przebiegu chorób serca (¯ rzutu minutowego) :

®    arytmie

®    zawał

®    ostra niedomoga wieńcowa

-          krwotoki

-          leki hipotensyjne i moczopędne

-          ¯RR w przebiegu narkozy

· ­ RR :

-          powoduje zwężenie światła arteriol ® ­ oporu naczyń mózgowych ® ¯ przepływu

mózgowego

ZABURZENIA HEMOREOLOGICZNE :

-          zagęszczenie krwi powoduje spowolnienie jej przepływu

· ­ krzepliwości i lepkości krwi :

-          odwodnienie

-          czerwienica

-          hematoblastozy

-          paraproteinozy

-          makroglobulinemie

ZABURZENIA W PODZIALE KRWI6 :

· mechanizm podkradania:

-          np. podkradanie krwi z krążenia mózgowego przy zamknięciu t. podobojczykowej

przed odejściem t. kręgowej

-          w przypadku zamknięcia t. szyjnej wewnętrznej – podkradanie krwi z przeciwnej

półkuli mózgowej

                              ETIOLOGIA7

              zmiany w naczyniach                choroby serca              nadciśnienie tętnicze

              zwężenie światła              ¯ rzutu minutowego              zm. w naczyniach i sercu

              zakrzepica                materiał zatorowy              zab. hemodynamiczne

              miażdzyca

              choroby zapalne

              nadciśnienie

              kolagenozy itp.

PATOGENEZA:

UKRWIENIE MÓZGOWIA :

-          mózgowie jest unaczynione przez tętnice szyjne wewnętrzne (większa część pólkul) i układ kręgowo – podstawny (tylna część mózgowia)

-          krążenie przednie stanowi ok. 60% ukrwienia mózgu

-          umowną granicę między krążeniem przednim, a tylnym wyznacza linia  przebiegająca skośnie od góry nieco do przodu od sulcus parietooccipitalis, a u dołu przez ciała suteczkowate

· krążenie przednie :

              a. carotis interna

              odchodzi od a carotis communis

...