AFAZJA
OŚRODKI MOWY :
- znajdują sięw półkuli dominującej
- oprócz dwóch głównych wyodrębniono jeszcze inne ośrodki odpowiedzialne za mowę
- mowa jest sumą czynności poszczególnych ośrodków
· ośrodek ruchowy mowy (Broca) :
- zlokalizowany w tylnej części zakrętu czołowego dolnego (pole 44 i 45)
· ośrodek czuciowy mowy (Wernickego) :
- zlokalizowany w zakręcie skroniowym górnym (gyri transversi)
OBRAZ KLINICZNY :
· obraz kliniczny zależy od :
- wieku pacjenta (plastyczność mózgu) :
→ u młodych większa plastyczność
- dynamiki narastania przyczyny afazji :
→ cięższy w procesach nagłych np. udar
→ lżejszy w procesach przewlekłych np. guzy
- okoliczności towarzyszących :
→ wyczerpanie, zdenerwowanie, wzruszenia nasilają zaburzenia mowy
- poziomu wykształcenia chorego
· prawie nigdy nie widuje się czystych afazji czuciowych, lub ruchowych.
· najczęściej są mieszane
AFAZJA RUCHOWA :
- chory nie może wyrazic słowami swoich myśli
- z zachowania chorego wynika, że rozumie co się do niego mówi, zdaje sobie sprawę z popełnianych błędów, jest zakłopotany i stara się je poprawić
- chorzy mówią mało i powoli
- afazji ruchowej często towarzyszą mniej lub bardziej wyrażone agrafia i aleksia (uszkodzenie okolicy ciemieniowo – potylicznej zwłaszcza zarętu kątowego)
· chorzy z lżejszą postacią afazji posiadają większy zasób słów, ale ich składanie i tworzenie zdań dobywa się z wysiłkiem
· monofazja :
- chorzy z ciężką postacią afazji ograniczają się tylko do kilku słów, które ciągle powtarzają odpowiednio je modulując
· parafrazje głoskowe :
- chory zamienina, opuszcza i przestawia głoski
· parafrazje słowne :
- chory wtrąca błędne słowa
· agramatyzmy :
- słowa mają niewłaściwą formę gramatyczną
· styl depeszowy (telegraficzny) :
- chory upraszcza sobie budowę zdania opuszczając przyimki, nadając niewłaściwe końcówki wyrazów
· upośledzenie mowy rzędowej :
- wyliczania we właściwej klejności np. dni tygodnia, pór roku, liczb itp.
· upośledzenie powtarzania cudzych słów :
AFAZJA CZUCIOWA :
- chory nie rozumie wypowiadanych do niego słów
- w postaciach lzejszych chory rozumie zadawane pytania, lub wypowidzi dopiero po kilkakrotnym powtórzeniu
- w postaciach cięższych chory rozumie pojedyncze wyrazy, lub nawet krótkie zwroty, ale ma trudnosci ze zrozumieniem całego zdania
- w postaciach najcięższych chory zupełnine nie rozumie co się do niego mówi tak jakby mówiono w obcym języku
- obok upośledzenia rozumienia mowy prawie zawsze obserwuje się zaburzenia tworzenia słow i zdań
- chorzy zwykle mówią dużo, a gadatliwość ich trudno opanować (logorrhoea)
- mowa obfituje w parafrazje głoskowe i słowne oraz agramatyzmy
- chrzy czasem łaczą zgłoski w dziwaczne, pozbawione znaczenia neologizmy, a niezrozumiała mowa chrego robi wrażenie jakby mówił w obcym jezyku (afazja żargonowa)
- upośledzone jest także powtarzanie cudzych słów i nazywanie przedmiotów
- mowa rzędowa zwykle nieznacznie upośledzona
→ chory liczy, recytuje wiersze
- utarte zwroty często chory wypowiada dobrze
- chorzy na ogół nie zdają sobie sprawy z popełnianych błędów
- często wpadają w rozdrażnienie z powodu kilkakrotnie zadawanych tych samych pytań
- afazji czuciowej towarzyszy upośledzenie mówienia i czytania
→ rozumienie tekstu czytanego jest gorszeniz pojmowanie słów mówionych
AFAZJA AMNESTYCZNA :
- chorzy mają trudności ze znalezieniem właściwego słowa do określenia przedmiotów i pojęć
- przedmioty określają opisowo np. to do pisania
- po podpowiedzeniu pierwszej zgłoski szybko i dobrze wypowidają słowo w całości
- najczęściej występuje w uszkodzeniu płata skroniowego, lub dolnej części płata ciemieniowego w półkuli dominującej
3
MMikulicz