Tematem mojej pracy jest: Ekologistyka we współczesnym przedsiębiorstwie- przykłady rozwiązań proekologicznych.
Chciałbym rozpocząć od przedstawienia definicji Ekologistyki:
Ekologistyka to zintegrowany system, który:
· opiera się na koncepcji zarządzania recyrkulacyjnymi przepływami strumieni materiałów odpadowych w gospodarce oraz przepływami sprzężonych z nimi informacji,
· zapewnia gotowość i zdolność efektywnego gromadzenia, segregacji, przetwarzania oraz ponownego wykorzystania odpadów wg przyjętych zasad technicznych i procesowych, spełniających wymogi normowe i prawne ochrony środowiska,
· umożliwia podejmowanie technicznych i organizacyjnych decyzji w kierunku zmniejszania-minimalizacji tych negatywnych skutków oddziaływania na środowisko, które towarzyszą realizacji procesów zaopatrzeniowych, przetwórczych, produkcyjnych, dystrybucyjnych i serwisowych w logistycznych łańcuchach dostaw.
Możemy też powiedzieć, że Ekologistyka to przede wszystkim dbanie o cały system odpadów i proces recyklingu z nim powiązany.
Chciałbym też zdefiniować podstawowo pojęcia, które są istotną częścią Ekologistyki:
1.EKOSYSTEM- jest to naturalny(można powiedzieć przyrodniczy) zorganizowany system, który dąży do utrzymania pewnej równowagi. Składa się on ze struktur łańcucha pokarmowego i wyodrębnia grupy populacji konkurujących o pokarm, dostęp do światła, schronienie.
2. ODPADY- są to zużyte dobra fizyczne, oraz substancje stałe, a także ciekłe i gazowe powstające w związku z bytowanie człowieka lub jego działalnością gospodarczą. Odpady te, są nieprzydatne w miejscu lub czasie, w którym powstały i uciążliwe dla środowiska.
3.RECYKLING- jest to proces polegający na odzyskiwaniu surowców wtórnych lub energii z odpadów, lub zużytych dóbr fizycznych.
4. UNIESZKODLIWIANIE ODPADÓW- pojęciem tym określamy wyeliminowanie lub znaczne ograniczenie zagrożenia higieniczno-sanitarnego z ich strony, które może być osiągnięte nie tylko poprzez procesy połączone z odzyskaniem surowców wtórnych, lub energii, lecz także poprzez procesy uporządkowanego (systemowego) składowania na zorganizowanych składowiskach, spełniających normowe wymogi ochrony środowiska.
Tak więc Ekologistyka to dbanie o środowisko naturalne-sprawne zarządzanie odpadami, proces utylizacji i recykling.
Jest faktem, że całościowe systemowe myślenie w kategoriach ekologistycznych, obok elementów techniczno-procesowych i organizacyjno-informacyjnych, musi uwzględniać również aspekty ekonomiczne. Tak więc, podstawą funkcjonalnego działania w obszarze ekologistyki wspierają trzy filary:
· Technika ochrony środowiska
· Informatyka i zarządzanie w ochronie środowiska
· Ekonomia środowiska
Jednakże sama Ekologistyka jest nastawiona przede wszystkim na eliminowanie negatywnego wpływu odpadów na środowisko i wyszukuje optymalne rozwiązania logistyczne w tym względzie.
W każdej z gałęzi gospodarki mamy do czynienia z powstawaniem odpadów. Są one generowane w poszczególnych fazach cyrkulacji dóbr fizycznych:
1. Procesy związane z pozyskiwaniem surowców naturalnych (rolnictwo, leśnictwo, rybołówstwo).
2. Procesy związane z przetwarzaniem surowców pierwotnych w materiały produkcyjne i półfabrykaty (przemysł hutniczy, metalowy, chemiczny i drzewny).
3. Procesy produkcyjne (przetwórcze gałęzie przemysłu, budownictwo i handel).
4. Procesy działalności przedsiębiorstw handlu środkami produkcji i konsumpcji (hurtownie, przedsiębiorstwa detaliczne, hurtowe, transportowe). Faza ta generuje największą liczbę odpadów.
5. Procesy eksploatacji środków pracy i artykułów konsumpcyjnych trwałego użytku (magazynowanie, transport specjalnego przeznaczenia). Ta faza jest istotna ze względu na wysoki poziom recyklingu materiałów.
6. Procesy systematycznego gromadzenia, transportu i recyklingu powstałych odpadów surowcowych, konsumpcyjnych i pokonsumpcyjnych (Zarządzanie odpadami, kierowanie surowców do cyklu produkcyjnego oraz likwidacja odpadów resztowych).
W dzisiejszym świecie każde przedsiębiorstwo boryka się problemami ekologistyki, niezależnie od branży. Jest ona ważnym elementem prawidłowego funkcjonowania firmy.
Z procesami zarządzania odpadami spotkałem się w swoim doświadczeniu zawodowym wielokrotnie. W jednej z firm, w której pracowałem, zajmującej się obsługą aptek, miałem do czynienia z procesem utylizacji dokumentów (rolki fiskalne z aptek, recepty, paragony, faktury). Dokumentacja ta nie mogła być poddana recyklingowi, ponieważ w świetle prawa musiała zostać zniszczona. Utylizacją takiej dokumentacji zajmowała się specjalistyczna firma, pobierająca za tę usługę stosowną opłatę. Firma wystawiała certyfikat ze zniszczenia, dostępna była też usługa nagrywania procesu niszczenia dokumentacji.
Inny typ odpadów stanowił sprzęt komputerowy (stare komputery, drukarki, tonery itp.).
Sprzęt ten, był segregowany i przygotowywany do odbioru przez specjalistyczną firmę zajmującą się recyklingiem.
Z procesem odzyskiwania odpadów spotkałem się w firmie z branży RTV/AGD, gdzie selektywnie gromadzono styropian-jako wypełnienie opakowań zbiorczych. Odpady styropianowe były pakowane do dużych worków i składowane w wyznaczonym do tego miejscu, a następnie odbierane przez specjalistyczną firmę.
Styropian będący odpadem jest materiałem trudnym do przetwarzania, a wysokie koszty transportu ze względu na wielkogabarytowe i lekkie elementy (98% powietrza) nie sprzyjają jego recyklingowi ,stąd powszechnie stosowane jest składowanie odpadów styropianu.Styropian można zastosować do przetwarzania i produkcji wyrobów, takich jak: doniczki, wieszaki na ubrania, kształtki, tacki i wyroby drewnopodobne. Jako składnik zmieszanych odpadów z tworzyw sztucznych, styropian może być ponownie wykorzystany do wytworzenia ławek, znaków drogowych, elementów wyposażenia ogrodowego.
Rys. Fotografia przedstawiająca sposób selekcjonowanie i gromadzenia styropianu przy Centrum Logistycznym (Fotografia własna).
Kolejnym przykładem zastosowania ekologistyki w przedsiębiorstwie jest proces obiegu palet i procesy z nimi powiązane (na przykładzie Centrum Dystrybucji, w którym obecnie pracuję)
· Segregacja- pod względem gabarytowym, jakościowym (palety typu Euro i palety euro podobne, przemysłowe itp.)
· Recykling palet- Odzysk odpadów drewnianych zlecony jest firmie zewnętrznej, która po przetransportowaniu uszkodzonych i zniszczonych palet- przetwarza je. Natomiast firmie zlecającej wystawiana jest karta przekazania odpadu.
· Firma zajmująca się skupowaniem palet dokonuje także napraw uszkodzonych palet (Reuse) i odsprzedaje je po atrakcyjnej cenie.
Rys. Paleta złożona z odzyskanych elementów. ( źródło www.epserwis.com.pl )
· Odpady z drewna wykorzystuje się także do produkcji płyt wiórowych lub można je poddać kompostowaniu (recykling organiczny).
Rys. Schemat logistyczny przepływu palet (źródło www.epserwis.com.pl)
Schemat wynajmu
Podsumowując, większość przedsiębiorstw zleca proces utylizacji odpadów outsourcingowym firmom recyklingowym (jest to rozwiązanie prostsze i mniej czasochłonne), choć oczywiście może samodzielnie przekazać odpady do zakładu przetwórczego. Producenci, w szczególności importerzy i pakujący produkty, są zobowiązani do zbiórki i odbioru (na własny koszt) zużytych opakowań. Są oni zobligowani do utrzymywania sytemu odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych. Ostatnią ewentualnością jest opłata wnoszona na konto Urzędu Marszałka Województwa za nie wywiązanie się z obowiązku recyklingu. Jest to najmniej optymalne rozwiązanie z punktu widzenia ekologistyki.
Literatura:
1. Systemy Logistyczne Komponenty Działania Przykłady wyd.2 autorzy: Marek Matulewski, Sylwia Konecka, Paweł Fajfer, Adam Wojciechowski. Poznań 2008 Biblioteka Logistyka
2. www.epserwis.com.pl
Szymuszka