Rzeczpospolita w czasach saskich.
* Unia personalna Polski z Saksonią za panowania Augusta II Mocnego (1697-1733) i Augusta III (1733-1763)
* różnice między Polską a Saksonią
Polska:
- władza króla ograniczona przez magnaterię, liczne przywileje szlacheckie
- upadek aparatu państwowego, kryzys parlamentu – liberum veto
- upadek gospodarczy - zniszczenia wojenne w XVII w.
- upadek miast, polityka antymieszczańska, przewaga katolicyzmu, kontrreformacja, szlachta przeciwna była reformom, występowała przeciwko królowi, spiskowała z obcymi dworami
Saksonia:
- rozkwit gospodarki, – rozwój szlaków handlowych (jarmarki lipskie)
- przemysł metalurgiczny, sukienniczy; produkcja porcelany (Drezno, Miśnia)
- silne mieszczaństwo
- władca dziedziczny, mający lepszą pozycję niż w Polsce
- rozwój nowoczesnego systemu urzędniczego
- religia protestancka; wpływ ideologii oświecenia
- dążenia Sasów do zapewnienia Wettinom pozycji w Europie, przejęcia korony cesarskiej, podboju Inflant, które miały stać się dziedziczną własnością Sasów
- próby wzmocnienia pozycji króla polskiego przez Augusta Mocnego przy pomocy wojska saskiego stacjonującego na ziemiach polskich i z udziałem państw sąsiednich
Wojna północna (1700-1721)
* sojusz Saksonii, Rosji i Danii przeciw Szwecji - Rzeczpospolita oficjalnie do niego nie przystąpiła, ale przez udział Augusta II w wojnie została do niego wciągnięta
* poparcie Anglii i Holandii dla Karola XII, króla Szwecji
* pokonanie przez Szwecję Danii; przerzucenie wojska do Inflant; zwycięstwo nad wojskami rosyjskimi pod Narwą i saskimi pod Rygą (dwukrotnie w 1700 r. i 1701 r.); wkroczenie wojsk szwedzkich w granice Rzeczpospolitej
* klęska wojsk polskich pod Kliszowem (1702 r.); zajęcie przez Szwedów Warszawy, Poznania, Torunia i Krakowa; Sasi opuścili ziemie polskie
* 1704r. - konfederacja warszawska pod wpływem Szwedów powołała Stanisława Leszczyńskiego na króla Polski, a w Sandomierzu (w sojuszu z Rosją) zawiązano konfederacją w obronie Augusta II i przeciw wojskom szwedzkim
* 1704 r. - przedstawiciel sejmu Tomasz Działyński zawarł w Narwie z carem Piotrem I układ, na którego mocy Polska oficjalnie przystąpiła do koalicji antyszwedzkie j, a car zobowiązał się uwzględnić interesy Polski w Inflantach
* 1706 r. traktat w Altranstädt między Saksonią, Karolem XII i Stanisławem Leszczyńskim; August II wycofał się z wojny, zrzekł się tronu polskiego
• klęska Szwedów pod Kaliszem
• układ Karola XII z hetmanem kozackim Janem Mazepą: ziemie Ukrainy miały być oderwane od Rosji i włączone do Polski
* 1709 r. - zwycięstwo Rosji nad Szwedami pod Połtawą; powrót Augusta II Sasa na tron; podpisał układ o współpracy z Rosją; pobieranie przez wojska saskie kontrybucji na terenie Rzeczypospolitej
* 1711 r. - poparcie Turcji dla Szwecji - walki w Inflantach i na Pomorzu
* pokój w Nystad (1721r.) podpisany przez Rosję i Szwecję: do Rosji wcielono Inflanty, Estonię, Ingrię, Karelię; do Prus - Pomorze Szczecińskie
Reformy „sejmu niemego"
* 1715 r. - konfederacja tarnogrodzka przeciw Augustowi II i jego próbie wprowadzenia absolutyzmu, wzmocnienia władzy oraz skarbu, a także odebrania wpływów szlachcie
* tzw. „sejm niemy" zatwierdził w 1717r. kompromisowy układ między konfederatami a królem przy mediacji cara Piotra l
• unia personalna Polski i Saksonii; wojska saskie miały opuścić teren Rzeczypospolitej; król nie mógł wyjechać z Polski na dłużej; ministrowie sascy nie mogli podejmować decyzji w sprawach polskich, a Polacy w sprawach saskich; królowi nie wolno było rozpoczynać wojny bez zgody sejmu
• powołano stałą 24-tysięczną armię, wyznaczono stały podatek na wojsko (pogłówne w Koronie, podymne na Litwie) i stały budżet w wysokości 10 mln złp, a także ograniczono kompetencje hetmanów oraz sejmików w dziedzinie polityki zagranicznej i skarbowej
Wpływy sąsiadów na losy Polski
* widoczne w czasie wojny północnej
* 1719r. układ między Saksonią, Austrią i Anglią: zobowiązano się utrzymać niezależność Polski
* układ Rosji i Prus w Poczdamie w 1720r.: postanowiono zachować dotychczasowy ustrój Polski
* 1732 r. - traktat Loewenwolda - „trzech czarnych orłów" (Rosji, Prus, Austrii) w sprawie osadzenia własnego kandydata na tronie polskim
* 1733 r. - wybór Stanisława Leszczyńskiego na króla Polski; sprzeciw Rosji i Austrii
• wojna o tron pomiędzy Stanisławem Leszczyńskim a Augustem III Wettinem wspieranym przez wojska rosyjskie (1733-1735); ucieczka Leszczyńskiego do Prus
• 1734r. konfederacja w Dzikowie przeciw Wettinowi i w obronie niezależności; rozbita przez wojska sasko-rosyjskie w 1735 r.
• układ wiedeński: Leszczyński zrzekł się korony polskiej (otrzymał Księstwo Lotaryngii od swojego zięcia, Ludwika XV), a August III został królem Polski
• 1736r. - sejm pacyfikacyjny potwierdził władzę Wettinów w Polsce, umocnił wpływ sąsiadów na sprawy polskie i ogłosił amnestię dla konfederatów dzikowskich
Upadek aparatu państwowego - „Polska nierządem stoi"
„Należałoby życzyć, by Polacy rzetelniej myśleli o interesach swojej ojczyzny, by bardziej niż dotychczas zajmowali się tym, co się dzieje za granicą, i aby bardziej mieli się na baczności wobec dworu wiedeńskiego, Rosji i Prus. Myślą oni wyłącznie o swoich interesach partykularnych..."
(ambasador francuski Antonio Mont/)
* zrywanie sejmów ...
cirelly