SOCJOLOGIA- wykład
Dr Łukasz Ostrowski
09.10.2006
Literatura:
Socjologia- nauka o społeczeństwie i jego wpływie na człowieka
Większość wytworów kultury ma charakter społeczny. Socjologia ma dużą ilość poddyscyplin np.: socjologia pracy, medycyny
Początki:
Socjologia a zdrowy rozsądek (różnice):
Cechy specyficzne socjologii:
23.10.2006
Kultura- wszystkie zachowania społ., w których przejawiają się pewne normy (inne rozumienie niż w życiu codziennym), nie ma jednej definicji kultury
1871- pierwsza definicja kultury bez wartościowania à E.Taylor
Atrybutywne rozumienie kultury- kult. uznawana jako cecha ludzkości
Dystrybutywne rozumiene kultury- kult. konkretne np.: kult polska, latynoska
Cechy kultury:
Płaszczyzny kultury:
Etnocentryzm- kultura własnej grupy jako jedyna obowiązująca
Relatywizm kulturowy- przeciwieństwo etnocentryzmu, każda kult. ma granice, wytwarza zasady, normy ale obowiązujące tylko w danej kult i nie wykraczającą poza nią
06.11.2006
Grupa:
s Kategoria- zbiorowość wyodrębniona na podstawie kryteriów zewnętrznych (nie mylić np.: z grupą 50-latków bo to kategoria nie grupa
s Zbiorowość- wyodrębniona przestrzennie lub fizycznie (może się przerodzić w gr.społ) np.: tłum na koncertach
s Grupa społeczna: zbiorowość o pewnych cechach wewnętrznych, które powodują że jest to coś więcej niż luźny zbiór ludzi/ byt ponadjednostkowy czyli więź i świadomość przynależności do grupy
o Ma strukturę wewnętrzną stworzoną z zależności między osobami i różnicach między nimi (strukturę bada socjometria)
o Struktura może być formalna i nieformalna (najważniejsza jest osoba)
o Każda grupa społeczna ma swój cel a celem grupy nieformalnej jest istnienie samo w sobie
Rola:
s Pozycja- pewne określone miejsce w strukturze społ.
o Przypisane z faktu urodzenia
o Osiągane dzięki umiejętnościom lub przypadkowi
o Wraz z modernizacją spada znaczenie ról przypisanych (wiek, płeć zostały)
s Rola społeczna- zespół praw i obowiązków związanych z pozycją (to czego oczekuje od nas społeczeństwo podczas wykonywania swojej roli- scenariusz
s Istnieją konflikty ról np.: rola kierownika, który musi jednocześnie podporządkować się swojemu zwierzchnikowi, luźne kontakty z uczniami-brak autorytetu nauczyciela
s Ważny jest dobór ról, chociaż niektóre musimy przyjmować (np.: rola żony)
s Rola a osobowość, rola a charakter- od ludzi oczekuje się plastyczności
s Rola:
o zachowania nakazane
o zachowania zakazane
o margines swobody (akceptowanie społ.)
Instytucje:
s Podstawa porządku społ., która oznacza utrwalanie postawy, wzorce, rytuały, reguły
s Dzięki nim społ. sprawnie funkcjonuje
s Zespoły ról społ.
s Zorganizowany typ działalności: reguły + środki materialne
s Instytucja totalna (E. Goffman)
o Powołane są po to, by zmieniać i modyfikować zachowania jednostek (więzienia, domy poprawcze, szpitale psychiatryczne, wojsko)
o Mają wyspecjalizowany personel
o Dążą do objęcia kontrolą wszystkich zachowań społ. Jednostki (drugie życie- działania, które tworzą i podtrzymują hierarchię, która ma się wyzwolić (opozycja) np.: fala w wojsku
20.11.2006
(Szacka- rozdz.6-7)
Dojrzewanie jako proces poznawania współrzędnych społecznych, które umieszczają nas w danej przestrzeni społecznej
Kontrola społeczna- mechanizmy uruchamiające /utrzymujące współdziałanie ludzi według porządku społecznego
Konformizm- jeden z podstawowych mechanizmów kontroli społecznej- zachowanie zgodne z zachowaniem otoczenia społecznego
Środki kontroli społecznej:
Dewiacja- wyłamywanie się z norm społecznych
Czy dewiacja to to wszystko co znajduje się pod kontrolą człowieka, czy to ,to co jest poza jego kontrolą?
Czy na pewno wszystkie odejścia od normy są dewiacją, czy tylko te ocenianie negatywnie ( Matka Teresa- pozytywny dewiant)
Kto określa co jest normą a co dewiacją? Jednostka/ grupa, specjaliści?
Co decyduje o pewnej bezwzględności/ względności norm? Relatywizm norm
Środki formalne jako bardziej zaangażowane, silniejsze. Ale kontrola formalna zawodzi tam, gdzie nie jest poparta środkami nieformalnymi (powstawanie tzw. norm martwych). Kontrola nieformalna to uzupełnienie kontroli formalnej.
Socjologia jako nauka ewolucjonizująca społeczeństwa. Pokazuje, że ład społeczny jest odtwarzalny- żaden rewolucyjny przewrót, w rzeczywistości rewolucyjny nie jest, i tak zostanie odtworzony ład społ. Konserwatyzm socjologii- utrzymuje ład społ.
Socjalizacja- wdraża reguły społ. obowiązujące w społ. Uczenie się ról społ. ich funkcjonowania, zależności- dzieki temu wchodzi się później w role. Uczy odbierania zachowań innych. Przez to możemy postrzegać społeczeństwo jako całość zorganizowaną.
W idealnie działającym społ, kontrola społ byłaby niepotrzebna. Pojawia się ona w sytuacjach awaryjnych.
Konflikt ról np.: między rolą podwładnego a zwierzchnika
Metodą unikania konfliktu jest dobór ról- niektóre są nam narzucane ale niektóre możemy odrzucić, nie przyjąć ich.
Sumienie- wytwór społeczny, bo zawiera wpojone nam normy i reguły społeczne. Jest jednym z elementów kontroli społecznej
Socjalizacja to nie to samo co edukacja . Edukacja jest elementem socjalizacji.
E- Ma początek i koniec, konkretny materiał i instytucja
S- całe życie człowieka, wiele instytucji i ogromny materiał
Rodzaje socjalizacji:
Konflikt między pierwotną a wtórną- wtedy jednostka zapewne opowie się za wiedzą pierwotną z powodu emocjonalnego
04.12.2006
Poziomy rzeczywistości społecznej
Społeczeństwo to struktura nadbudowana nad tymi wszystkimi.
Strukturaliści- społeczeństwo to sieć powiązań stałych, ludzie wchodzą w interakcje, ale ograniczane są one przez strukturę.
Spory co do tego czy 2 osoby to grupa czy dopiero 3?
„2”
s Dwie osoby to nie jedna
s Powstają interakcje
s Pełna kontrola nad interakcjami między sobą
s Jest to grupa niepełna np.: małżeństwo
„3”
s Bardziej złożone i większe interakcje
s Nie można kontrolować wszystkich interakcji- pojawiają się zupełnie inne zachowania niż w duecie
s Mogą pojawiać się koalicje lub układy
Co do liczebności w górę nie ma ograniczeń, chociaż R. Melton stwierdził, że wielkie społeczeństwa jak np.: Chiny to nie jest grupa społeczna, bo nie ma szans by każdy spotkał się z każdym (słabe więzi)
Gdzie jest granica pomiędzy grupami małymi a wielkimi?
Brana pod uwagę jest nie liczebność grupy ale cechy strukturalne grupy
Cechy małej grupy społecznej:
s Nie ma potrzeby tworzenia wewnętrznych struktur do utrzymania spoistości grupy
s Prostsza struktura komunikacji (komunikacja bezpośrednia), wszyscy się znają, kontakty bezpośrednie, świadomość istnienia „współbraci”- nie ma jednostek anonimowych
Wpływ liczebności na grupę społeczną:
s Przyrost liczebności zmienia cechy grupy- jeśli grupie zależy na spoistości to nie powinna przyjmować za dużo nowych członków
s Małe grupy są bardziej radykalne, świat zewnętrzny jest postrzegany jako zagrożenie, straty fizyczne są trudniejsze do odrobienia
s W małych grupach jest większa więź
Zależność pomiędzy małymi a wielkimi grupami:
- Grupy małe = pierwotne, oparte są na więzi naturalnej
- Duże grupy mają członków, którzy jednoczą się w niej w jakimś celu
- Małe struktury pośredniczą między dużą grupą a jednostką
- Duże grupy funkcjonują dzięki małym
18.12.2006
Zróżnicowanie społeczne- perspektywa obiektywna
Marks i Engels zakładali, że każde społeczeństwo podzielone jest na dwie klasy na podstawie stosunków do środków produkcji
s Grupa posiadaczy środków produkcji
...
pedagog107