egzamin etyka3.docx

ETYKA – EGZAMIN

WIRUS BIAS: skłonność, stronniczość, tendencje, dążenie ale także uprzedzenie. Lester Ashaim: patologiczne podejście bibliotekarzy współczesnych do gromadzenia zbiorów oraz innych funkcji procesu bibliotecznego oraz informacyjnego. Wprowadzone w latach 80 XX wieku przez bibliotekarzy amerykańskich.

CHOROBY INFORMACYJNE: Związane z  procesem wyszukiwania informacji w Sieci, powszechnym dostępem do technologii. To niedomagania człowieka fizyczne i psychiczne wywołane przez czynniki informacyjne docierające do człowieka z zewnątrz. Zarówno niedobór informacji (luka informacyjna) jak i nadmiar informacji (redundancja, zalew, potok informacyjny) są dla człowieka szkodliwe. Chorobę informacyjną wywołuje: słabej jakości informacja, informacja dotknięta patologią, informacja nieprawdziwa, informacja niewiarygodna, informacja niekompletna, informacja nieaktualna. Choroba informacyjna wywiera skutek na nadawcę (niedbałość o przekazywanie rzetelnej informacji, przekazywanie informacji niekompletnych, niesprawdzonych) jak i odbiorcę komunikatu (frustracja, przeciążenie informacyjne). Zapobieganie: KULTURA INFORMACYJNA:  wiedza, nawyki i umiejętności odnoszące się do nadawania, przetwarzania, przekazywania i odbierania informacji; jest ważnym elementem otaczającej człowieka rzeczywistości wpływającym na indywidualnych odbiorców i całe społeczeństwa. Pozwala na poznanie świadomości znaczenia informacji oraz umiejętnie posługiwanie się nią. Współcześnie: choroba informacyjna poprzez rozwój technologii i brak kontroli nad informacją.

EKOLOGIA INFORMACJI: ekologiczne zarządzanie informacją: racjonalny proces oceny i selekcji informacji przez użytkowników systemów informacyjno-wyszukiwawczych, biorąc pod uwagę cechy otoczenia, w którym funkcjonuje system oraz użytkownik. Ekologia informacji bierze pod uwagę człowieka, technologie informacyjne, środki masowego przekazu, informację naukową, biblioteki oraz Internet. Bada: czynniki zewnętrzne wpływające na człowieka w procesie informacyjnym, relacje pomiędzy człowiekiem a informacją, informację i jej jakość, jak informacja działa na człowieka. Do użytkownika ma docierać informacja pełna oraz prawdziwa. Ekologii informacyjnej przeszkadzają: smog informacyjny, dym informacyjny, mgła informacyjna (Gdy informacje są zafałszowane, niepełne, jest zbyt dużo informacji). Zarówno nadmiar jak i niedobór informacji jest szkodliwy pod wieloma względami: psychologicznym (uzależnienie od internetu, izolacja od społeczeństwa, dostęp do patologicznych treści), technicznym (utrata danych np. przez wirusy komputerowe), medycznym (utrata zdrowia przez zbyt długie przesiadywanie przed komputerem), prawnym (nieprzestrzeganie praw autorskich), społecznym (natłok informacji). Neil Postman: negatywne zjawiska w internecie: niewłaściwa selekcja informacji, zanieczyszczanie infosfery informacjami nieistotnymi, nieprawdziwymi.

ETYKA ZAWODOWA: zespół zasad i norm (nie zawsze mają postać skodyfikowaną, jak np. kodeks lekarski), które określają, z moralnego punktu widzenia, jak winni zachowywać się przedstawiciele zawodu. Nazwano je KODEKSAMI DEONTOLOGICZNYMI, które zawierają uporządkowany logicznie system norm moralnych obowiązujących w określonej społeczności zawodowej. Zadaniem etyki zawodowej jest uwrażliwienie człowieka na moralne aspekty wykonywanej pracy (HONOR ZAWODOWY: Honor wg Andrzeja Tarczyńskiego: sens largo – godność przysługująca człowiekowi z racji bycia człowiekiem; skłania do postępowania wywołującego szacunek; tożsamy z ludzką godnością; sens stricte – dzieło solidarności grupowej; narzędzie ochrony własnej pozycji, przywilejów), regulowanie stosunków między ludźmi wykonującymi dany zawód, wpływ na podniesienie moralności członków i autorytetu danego zawodu, wpływ na kulturę pracy. Etyka zawodowa może mieć postać formalną (kodeksy, normy) lub nieformalną (ETOS PRACY: wartości, normy, obyczaje, wzory postępowania, które składają się na charakter, styl życia i przyczyniają się do odrębności grupy).

ETYKA LEKARZA: obejmuje umiejętności zawodowe; nieodwracalność następstw zachowań medycznych; powierzanie tajemnic zdrowia; konieczność poddania się przykrym zabiegom, na które zezwalamy; społeczne upoważnienie do decydowania o życiu ludzkim; przysięga Hipokratesa – V w. pne – ustalenie zachowań lekarzy; najważniejsze przesłanie: nie szkodzić. Współczesne dylematy etyki lekarskiej: rozstrzyganie kto może decydować o dobru pacjenta – pacjent czy lekarz; dopuszczalność okaleczania – amputacje rąk złodziei w krajach muzułmańskich; dopuszczalność dokonywania aborcji, eutanazji; dopuszczalność technik sterylizacji w imię nadmiernego przyrostu naturalnego; poprawianie natury; granice tzw. błędu lekarskiego; koszty leczenia; pobieranie organów od żywych dawców – handel organów; prowadzenie eksperymentów medycznych na ludziach – testowanie nowych leków. Podstawowe zapisy, które winny znajdować się w etyce lekarskiej: współczucie – zdolność współodczuwania, rozwaga, zdolność do zaufania i odwzajemnianie tego uczucia, integralność  - wierność normom.

ETYKA: (z gr. ethos, ethikos – obyczaj, obyczajowy) – nauka, której przedmiotem są zachowania, wartości, oceny. Termin wprowadził Arystoteles i nazwał tak dziedzinę filozofii obejmującą normy obowiązujące w relacjach międzyludzkich. Arystoteles uczynił z etyki naukę, która badała moralne postawy człowieka. ETYKĄ BIBLIOTECZNĄ w Polsce zajmują się: Barbara Sosińska-Kalata, Sabina Cisek, Zdzisław Gębołyś, Henryk Holender, Artur Jazgoń, Boleslaw Koborka, Marcin Drzewiecki, Krzysztof Migoń, Hanna Tadeusiewicz, Jacek Wojciechowski, Jan Wołosz, Zbigniew Żmigrodzki, Lelewel, Estreicher, Mieczysław Łydziński, Józef Zając. Dunin-Borkowski, Sobieszczański Za granicą: Gabriel Naude, G.W.Leibniz, Martin Schrettinger, Julis Pecold, G.Barton, Ranganatan, Lucy Lewton.

GRUPA ZAWODOWA: Grupa, która ukształtowała się na bazie więzi społecznych powstałych na tle stosunku pracy. Rodzaje więzi: Rzeczowe: wzajemne uzależnianie się poszczególnych osób, pracowników, we wspólnej pracy i interesach zarobkowych (jeden dział zależny jest od innego). Osobiste: wynikają z poczucia solidarności, wspólnych zainteresowań. Zawodowe: łączą osoby z danego zawodu, które wyróżniają wspólne kompetencje, umiejętności, przywileje, obowiązki, etyka zawodowa. Instytucjonalno-zakładowe: powstają w zakładzie pracy. Patriotyzm zawodowy.

GRUPA SPOŁECZNA: składa się z co najmniej 3 jednostek powiązanych ze sobą systemem stosunków  regulowanych przez instytucje, wyznających wspólne wartości, pełniących podobne zadania i oddzielonych od innych grup na zasadzie odrębności. Rodzaje grup: . 1. Ze względu na liczebność: małe – prosta struktura organizacyjna, członkowie są w relacjach osobistych (rodzina, przyjaciele, grupy hobbystyczne); duże – złożona struktura organizacyjna (naród, klasa społeczna). 2. Ze względu na więzi: pierwotne – więzi powstają na zasadzie naturalnej, osobistej, emocjonalnej; wtórne – więzi mają charakter interesowny. 3. Ze względu na rolę instytucji nadzorujących pracę grup: formalne – zinstytucjonalizowane; nieformalne – powstające spontanicznie, na bazie kontaktów i więzi osobistych. 4. Ze względu na stosunek jednostki do różnych grup: wewnętrzne – taka, do której przynależymy; zewnętrzne – taka, do której nie należymy. Zjawiska w grupach społecznych: Konformizm: zgadzanie się z opinią innych, nie będąc do końca przekonanym – siła grupy, Dystans poznawczy: rozdźwięk. Brak tego samego zdania, dwie wykluczające się racje, Afiliacja: coś wspólnego. Niekomfortowa sytuacja powoduje chęć znalezienia się wśród osób nam życzliwych, które pomagają rozwiązać nam problem, Empatia: współodczuwanie z problemu z inną osobą, Adaptacja: przystosowanie się do środowiska społecznego, Agresja: celowe wyrządzanie krzywdy, by osiągnąć swój cel, Frustracja: niemożność osiągnięcia czegoś. Powoduje agresję, Facylitacja społeczna: razem z innymi członkami grupy podejmujemy się jakiegoś trudnego zadania, Walidacja społeczna: Kiedy oczekujemy pozytywnej oceny naszych działań, a ich nie otrzymujemy. Mechanizmy tworzące grupy społeczne: Psychologiczne: działają bodźcie zewnętrzne, które powodują, że chcemy bądź musimy przynależeć do grupy. Socjologiczne: wpływ osób należących do grupy na jednostkę, w celu jej wciągnięcia w szeregi grupy.

KODEKSY ETYCZNE: Spisany zespół standardów działania, którego przestrzegania wymaga się od każdego członka zespołu, a normy obowiązujące w kodeksie obowiązują wszystkich bez względu na pełnione role. Kodeks nie stanowi dekalogu ponadczasowych zasad, ale powinny zostać ogólne zasady, a te bardziej szczegółowe należy aktualizować. Zasady mają charakter wyodrębnionych reguł postepowania moralnego.  Budowa kodeksu: Formuła zwarta, dekalogowa. Czasem rozbudowane. Największy: Węgierski (ponad 3000 wyrazów), najmniejszy kanadyjski (ok. 63 wyrazy). Polska: średni (ok 1400 słów) Części składowe: CZ 1: WSTĘP (preambuła): podstawowe zasady dotyczące ogólnej moralności. Informacje na temat misji, celu, wizji, podstawowe wartości dla zawodu, kogo kodeks obowiązuje, podkreślenie narodowości, organizacji, która kodeks stworzyła, cel powstania kodeksu.CZ 2: część zasadnicza. Może być podzielona na rozdziały i podrozdziały. Szczegółowe zagadnienia, elementy mogące stanowić od kilku do kilkunastu zdań, punktów, podpunktów. CZ III: ZAKOŃCZENIE: podkreślenie zadań oraz wskazanie sposobów i możliwości karania za nieprzestrzeganie kodeksu. Są trzy modele kodeksów: I : ze wszystkimi elementami, II: Część zasadnicza + szczegółowa, III: wykaz punktowy. Nazewnictwo kodeksów: kodeks etyki, projekt wstępny, deklaracja postępowania zawodowego, kodeks deontologiczny, karta zawodowa bibliotekarzy, wskazówki etyczne, etyka zawodowa. Kodeksy mówią o funkcjach i celach. Zadania kodeksu etycznego: Wewnętrzna integracja członków zespołu, pokazanie etycznego wymiaru funkcjonowania zawodu, pomoc w sytuacjach konfliktowych, zwiększenie zaufania w zespole, zabezpieczenie przed nieetycznym zachowaniem liderów, wzmocnienie motywacji odnośnie etycznych zachowań, mogą pomagać w dokonywaniu trafnego wyboru. Argumenty „za” kodeksami: bardziej przemawia słowo drukowane niż mówione; tzw. promulgacja (*obwieszczenie) – umożliwienie poznania prawa moralnego ze strony osób do których jest skierowane, wystosowanie wiadomości do zainteresowanych; narzędzie o charakterze socjo-technicznym – może wpływać na świadomość zawodową; pełnią zadania społeczne – teoria i praktyka zawodu -> poznanie istoty zawodu; arbitralność – mogą stanowić podporę, pomoc wątpiącym w ideę swojej profesji; łatwy dostęp dla klientów, kontrahentów – mogą sprawdzić czy zachował się stosownie; zabezpieczenie istotnych i ważnych interesów pracy; podnoszą świadomość zawodową i poczucie obowiązku wobec zawodu; podnoszą stopień identyfikacji w danym zawodzie; są wyrazem trwałości historycznej. Argumenty „przeciw” kodeksom: postmodernizm – nurt mówiący, że kodeksy są niepotrzebne, ograniczają wolność i samodzielność osądów; nie służą ochronie etyki zawodowej, są narzędziem kontroli i stwarzają możliwość zastosowania sankcji; szybkie tempo zmian technologicznych, kulturowych, społecznych powoduje, że powinny być często zmieniane; upraszczają moralne wymagania wobec zawodu, albo nadmiernie je uszczegółowiają; sposoby opracowania kodeksów – stronniczy, subiektywny charakter; sformułowania w nich zawarte mają charakter abstrakcyjny, pozwalają na zbyt wiele interpretacji; koncentrują się przede wszystkim na danych formalnych i ilościowych; stosowanie kodeksu, np. przez komisje dyscyplinarne jest zbędne, ponieważ mogą powoływać się na prawo pracy; sprzyja rozchwianiu hierarchii wartości o charakterze uniwersalnym, gdyż w różnych profesjach postulaty moralne podlegają gradacji; eliminują refleksję moralną i degradują człowieka do roli przedmiotowej – ślepy wykonawca przepisów; tłumią instynkt moralny człowieka; sprzyjają szybkiemu i łatwemu wyobcowania ze społeczeństwa.

Historia: Polska: pierwsze próby 1991 (projekt, nieuchwalony). Więcej kodeksów lata 90. Za granicą: 1938 USA (sposoby zatrudnienia, kwalifikacji dopiero rozwijającego się zawodu, misja i rola biblioteki, powinności pracowników) , 1983 Europa, Wielka Brytania (ciekawa budowa: zawierał pytania np. „Do czego potrzebny jest kodeks?” Opisywał powinności członków stowarzyszenia bibliotekarzy i szczegółowo opisywał ograniczenia. Bardzo restrykcyjny. Najnowszy kodeks: 2010-2012: Kodeks Etyki IFLA dla Bibliotekarzy i Pracowników Informacji. Pierwszy międzynarodowy. Cel: dążenie do unifikacji wytycznych międzynarodowych. Poprawa świadomości etycznej. Budowa: Preambuła (cele) + 6 części: I dostęp do informacji, II odpowiedzialność wobec użytkowników i społeczeństwa, III prywatność, dyskrecja i transparentność IV wolny dostęp i wolność intelektualna, V neutralność i integralność personalna, VI relacje z kolegami i współpracownikami. Podkreśla się: zachowania pracownika informacji naukowej i bibliotekarza, jego powinności, obowiązki. Pomija się (wg. Z. Gębołysia): cechy osobowościowe, zarządzanie biblioteką i zasobami, postęp technologiczny, temat poprawności politycznej, odmienności światopoglądowej.

KODEKS ETYKI BIBLIOTEKARZA I PRACOWNIKA INFORMACJI NAUKOWEJ. 2005: W 2005 r. zaprojektowano, uchwalono i ogłoszono Kodeks Etyki Bibliotekarza i Pracownika Informacji. 1991 rok -> tezy projektu wstępnego publikowane na łamach „Bibliotekarza”. Kodeks wzbudził ożywienie. Rozbudowano cześć wstępną. Krytyczna ocena bibliotekarzy. CZ.A: niekompetencja bibliotekarzy, interwencje partii politycznych, niewłaściwa polityka kadrowa, lekceważący stosunek bibliotekarzy, władz nieodpowiednie kierownictwo. CZ B: powinności etyczne: ochrona wolności czytania, promocja biblioteki i jej zbiorów, udostępnianie informacji, realizacja polityki kulturowo-oświatowej, przedkładanie interesów czytelnika nad własny, szanowanie czytelników, zachowanie tajemnicy czytania, odpowiedzialność za zbiory, kreowanie dobrego wizerunku bibliotekarza, współpraca z innymi instytucjami CZ 3: Jak kształtować – kształcenie na wszystkich poziomach, dokształcanie, doskonalenie procesów bibliotecznych, zawieranie współpracy z innymi instytucjami, zachęcanie czytelnika do korzystania ze zbiorów. Kodeks Etyki Polskiej Akademii Nauk: Dobre obyczaje w nauce. Zbiór zasad i wytycznych, 2001:  Bardzo ogólny. Przede wszystkim ochrona zdrowia człowieka. Etyka ogólnoludzka obowiązuje pracownika nauki tak jak każdego człowieka, ale odpowiedzialność jego jest większa ze względu na wyższy stopień  świadomości, a także dlatego, że pracownikom nauki przypisuje się wysoka rangę w społecznej hierarchii i postrzega ich jako autorytety w życiu społecznym. Projekt Kodeksu Żmigrodzkiego: 2000 rok -> najwięcej publikacji. Zebranie osób w celu ustalenia pracy. 2004-> EBIB, „Bibliotekarz”: projekt kodeksu, 2001 -? Czyżewska: ścieranie się kilku koncepcji, brak jednolitej pragmatyki. XXI w. -> potrzeba stworzenia kodeksu. Powody: 1. Moralne skutki środowiska informacyjnego 2. Dyskusje o prawie autorskim: internet 3. Prawo a chęć udostępniania 4. Znoszenie barier w dostępie do informacji 5. Problem cenzury. Projektodawcy: Barbara Sosińska-Kalata, Sabina Cisek, Zdzisław Gębołyś, Henryk Holender, Artur Jazgoń, Boleslaw Koborka, Marcin Drzewiecki, Krzysztof Migoń, Hanna Tadeusiewicz, Jacek Wojciechowski, Jan Wołosz, Zbigniew Żmigrodzki.

Polemiki na łamach czasopism odnośnie projektu. 2005 -> Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich: dyskusja na temat kodeksu. Wersja oficjalna kodeksu. Ograniczony wstęp: wszyscy pracownicy: bibliotekarze i  pracownicy informacji naukowej: podobna misja i cele. Wartość nadrzędna w kodeksie: dostęp do informacji oraz ochrona dziedzictwa i kultury.  22.02.2005-> zakończono prace nad projektem. Pełny tytuł: Kodeks Etyki Bibliotekarza i Pracownika Informacji Naukowej. Zawartość: wstęp + 3 części. Wstęp: podstawowe wartości moralne, ochrona własności intelektualnej, dostęp do informacji i kultury, nautralność w stosunku do ideologii, polityki, religii, bibliotekarze i prac. Inf.nauk jako godni zaufania. Budowa kodeksu CZ1: Zasady Ogólne: etos zawodowy bibliotekarzy: organziacje, stowarzyszenia, system kształcenia. Zadania bibliotekarzy CZ2: Bibliotekarze i pracownicy informacji wobec potrzeb użytkowników. Działania na rzecz użytkownika, zastrzeganie danych osobistych, tolerancja,  polecanie zbiorów użytkownikowi oraz instruktaż obchodzenia się ze zbiorami rzadkimi CZ3: Bibliotekarze i pracownicy informacji wobec kolegów i zawodu: atmosfera w pracy, hierarchia, dbałość o estetykę wyglądu, utrzymanie porządku, wzajemne poszanowanie. Odpowiedzi: Grabowska: prawne aspekty kodeksu etyki. Zasady funkcjonowania w stowarzyszeniach, do które należą osoby reprezentujące różne zawody, różne ustawodawstwo. Radwański: największy krytyk kodeksu. Artykuł „Zupa z Etyki” rok 2004, EBIB.  2006-> EBIB : Studencki projekt ( Uniwersytet Wrocławski): nie udany.

NAJWAŻNIEJSZE ELEMENTY ETYKI BIBLIOTEKARSKIEJ: Zwraca się uwagę na: zapewnienie wolności czytelnikom i korzystanie z informacji naukowej w granicach prawa, etyczne aspekty gromadzenia zbiorów w zakresie odpowiadającym profilowi biblioteki bez nieuzasadnionych luk w księgozbiorze, wynikających np. z zaniedbań bibliotekarzy. Bibliotekarze powinni zapewnić wysoką wartość zbiorów poprzez: prawidłowy dobór materiałów, kompletność zbiorów, dążenie do należytego zachowania stanu i zabezpieczenia zbiorów, ostrożne przeprowadzanie selekcji. Bibliotekarze powinni sprawnie udostępniać zbiory i informować o piśmiennictwie, mieć życzliwy stosunek do użytkowników, cechy: otwartość, życzliwą postawą, znać potrzeby użytkowników, wychodzić naprzeciw tym potrzebom, być gotowymi do świadczenia usług, pośredniczyć w procesie poszukiwania informacji, zachować w tajemnicy zainteresowania czytelnicze użytkowników, dbać o lokal biblioteczny – funkcjonalne wyposażenie, czystość, estetykę, wygodę, zwrócić uwagę na uregulowanie drogi książki do użytkownika (skrócenie czasu oczekiwania, dogodny czas otwarcia, możliwość rezerwacji zbiorów, dbałość o zwroty w terminie), współpracować z innymi bibliotekami w opracowaniu zbiorów i wypożyczeniach międzybibliotecznych, udostępniać czytelnię zgodnie z potrzebami użytkowników, informować o zawartości księgozbioru podręcznego przeznaczonego dla bibliotekarzy i zapewnić do niego dostęp. Odpowiedni poziom własnej pracy zawodowej: zorganizowanie własnego warsztatu pracy, dawanie dobrego przykłady swoim zachowaniem użytkownikom, zdobywanie u uzupełnianie wiedzy, dokształcanie się, rozwijanie umiejętności, udział w kursach, konferencjach, szkoleniach wewnętrznych, zaznajamianie się z literaturą fachową, świadomość rynku literatury pięknej i fachowej; Należyty stosunek do przełożonych i współpracowników: solidarność w działaniu, obrona własnych przekonań i opinii zgodnie z celami biblioteki i zasadami etyki zawodowej, wspomaganie przełożonych, szanowanie współpracowników, przestrzeganie dobrych obyczajów, demokracji i lojalności, działanie w stowarzyszeniach zawodowych, w redakcji czasopism, wystąpienia na konferencjach, w mediach, dążenie do umocnienia poczucia więzi zawodowej. Umiarkowane korzystanie z przywilejów związanych z  zarządzaniem biblioteką i dostępem do zbiorów dla korzyści osobistych: długotrwałe przetrzymywanie książek dla siebie, rodziny i znajomych, bezkarne wypożyczanie ogromnej liczby książek; Mówienie prawdy o bibliotece: nie fałszowanie danych, informowanie prasy i mediów w zgodzie z prawdą o stanie biblioteki, nie przypisywanie sobie niezasłużonych zasług, ie ukrywanie niepowodzeń i trudności; Konsekwentne dążenie do realizowania autentycznych celów społecznych oraz służba dobru czytelników i zbiorów: działanie nie na pokaz, ale służenie zarówno karierze bibliotecznej, jak i rozwojowi biblioteki i dobru czytelników. Współczesne zagrożenia: Skrajne, zmieniające się tendencje polityczne; Szerzące się płytkie postawy konsumpcyjne; Błędy w zarządzaniu bibliotekami i w organizacji pracy bibliotecznej; Niesubordynacja wewnętrzna i zewnętrzna niektórych osób zatrudnionych w bibliotekach; Odejście od tradycyjnych zasad skrupulatnego nadzoru i wychowywania początkujących bibliotekarzy w miejscu pracy, bezkarność niewłaściwych zachowań i nie wyróżnianie zachowań zasługujących na uznanie, „solidarność” w złym znaczeniu; Zamykanie czynności wizytacyjnych i kontrolnych w niektórych  sieciach bibliotek, uchylanie się od współpracy; Zakłócanie właściwych proporcji pomiędzy obowiązkami bibliotekarskimi a pracą pozabiblioteczną, np. społeczną, naukową, publicystyczną; Biblioteka dla bibliotekarzy: skracanie pracy bibliotek w sposób nieuzasadniony, wydłużanie czasu opracowania dokumentów, a tym samym oczekiwania użytkowników na materiały, pochopne zamykanie biblioteki, przerywanie ciągłości pracy z niezbyt istotnych powodów. Wymagania w stosunku do bibliotekarzy: zdobycia należytych kwalifikacji i ciągłego dokształcania się; obowiązkowości i odpowiedzialności; dbałości o substancje zawodu: budynki, wyposażenie; podporządkowania się aktualnym potrzebom społecznym; gotowości świadczenia usług; uprzejmości i otwartej postawy; równego traktowania użytkowników; demokratycznego kierownictwa; życzliwości w stosunkach wzajemnych. Kompetencje: Prakseologiczne – skuteczność w planowaniu, organizowaniu, realizacji, kontroli i ocenie procesów bibliotecznych i informacyjnych; Informacyjne/informatyczne – sprawne korzystanie z nowoczesnych technologii informacyjnych i medialnych; Kombinacyjne – skuteczność w relacjach użytkownik-bibliotekarz; Współdziałania – zachowania prospołeczne, sprawność integracyjna bibliotekarzy w środowisku społecznym, umiejętności pracy w grupie; Kreatywne – innowacyjność, niestandardowość działalności bibliotekarzy. Bolączki bibliotekarzy: zawód nie chroniony prawem; dezintegracja bibliotekarzy, różne wymagania, kwalifikacje, tabele płac i stanowisk; brak reglamentacji w wykonywaniu zawodu; stereotypy społeczne.

SPECYFIKACJA ZAWODU BIBLIOTEKARZA:  Bibliotekarz – osoba zatrudniona zgodnie ze swoimi kwalifikacjami na stanowisku, na którym prowadzi się prace związane ze wszystkimi elementami procesu informacyjnego, począwszy od gromadzenia, skończywszy na udostępnianiu. Specyfika pracy bibliotekarza: duży poziom napięcia i stresu: kontakt z użytkownikami; wzrost zainteresowania ofertą informacyjną związany z procesem dokształcania i permanentną edukacja społeczeństwa, który wpływa na zwiększoną aktywność bibliotek; jednoczesne ogromne tempo zmian w zakresie i formie dokumentów, przyrost liczby źródeł informacji i nowości techniczne; konieczność stałego dokształcania się bibliotek i pracowników informacji; odpowiedzialność za zbiory i zasoby; w bibliotekach finansowanych z pieniędzy państwowych/samorządowych niskie uposażenie i trudne warunki pracy. Zadania bibliotekarza: duże kompetencje teoretyczne z zakresu bibliologii, informacji naukowej, komunikacji, które wspierane są wiedzą z pedagogiki, psychologii, socjologii, filozofii, ekonomii, literatury; rozumienie struktur informacyjnych oraz procesów informacyjnych charakterystycznych dla nowoczesnych bibliotek: nowoczesne formy przekazu informacji, generowanie informacji, zapis, interpretacja, rozproszenie, udostępnianie, ochrona przed zniszczeniem zasobów. rozwiązywanie bieżących problemów; zarządzanie kapitałem ludzkim; organizacja i zarządzanie zasobami informacyjnymi; sprawne operowanie instrumentami biblioteczno-informacyjnymi (metody i techniki działań informacyjnych); troska o zapewnienie dostępu do źródeł informacji; działania edukacyjne z zakresu dostępu społeczeństwa do informacji; predyspozycje osobiste w postaci wrażliwości na otoczenie społeczne oraz gotowość do zmian stosowanych dotychczas metod pracy. Praca w bibliotece powinna dawać: bezpieczeństwo (brak zagrożeń fizycznych i psychicznych, także zapewnienie środków materialnych pozwalających na przetrwanie osób wykonujących pracę); dobre warunki pracy; sprawiedliwe wynagrodzenie; szacunek i uznanie ze strony społeczeństwa i przełożonych; dobrą atmosferę w miejscu pracy; możliwość awansowania i własnego rozwoju.

10 GRZECHÓW GŁÓWNYCH BIBLIOTEKARZY WEDŁUG ŻMIGRODZKIEGO:

1.        Biblioteka dla bibliotekarzy a nie użytkowników

2.        Biblioteka ku satysfakcji władz (biblioteka nie jest ośrodkiem propagandy politycznej czy świetlicą, ośrodkiem kulturowym – dziś trudno to zrozumieć)

3.        Nowe środki za wszelką cenę, kosztem innych usług

4.        Egoizm agend: problemy ograniczone do jednego stanowiska pracy

...