Przedwiośnie jako powieść polityczna.doc

PRZEDWIOŚCNIE ŻEROMSKIEGO JAKO POWIEŚĆ POLITYCZNA

-powieść polityczna;

-trzecioosobowa narracja;

-dzieje Cezarego Baryki, wychowanego w Baku; świadek rewolucji, powraca do Polski, by tu rozpocząć dorosłe życie, porusza to ważne tematy:

*obraz i siła rewolucji;

*dyskusje o koncepcjach naprawy Polski;

*dylematy dojrzewania i poszukiwania autorytetów przez młodego człowieka;

*charakterystyka różnych środowisk polskich.

GENERAŁ BARCZ KADENA BANDROWSKIEGO JAKO POWIEŚĆ POLITYCZNA

Utwór będący literacką kroniką wydarzeń politycznych w Polsce na przedwiośniu niepodległości. Ukazuje w migawkowych fragmentach lub rozbudowanych epizodach rozpad państw centralnych, rozbrajanie okupantów, tworzenie się polskich organów administracji, wojnę na wschodzie i rywalizację o władzę w odradzającym się państwie między endecją a tzw. obozem belwederskim, reprezentowanej w rzeczywistości historycznej przez J. Piłsudskiego, a w powieściowej fikcji przez tytułowego Barcza.

Powieść nie jest naturalistyczną kopią aktualnych wydarzeń, autor tworzy postaci fikcyjne, choć wyposażone w pewne rysy fizjonomii i biografii osób stojących ówcześnie u szczytu władzy i politycznej działalności.

Powieść jest swoistym studium tworzenia się i montowania struktury państwa.

GB ukazuje realizowanie się idei państwa niepodległego jako bezwzględną walkę sprzecznych dążeń, ambicji i aspiracji grupowych, partyjnych, społecznych i osobistych, jako grę kompromisów i układów, w której człowiek, jego honor i godność muszą raz po raz ustępować „wyższym koniecznościom” racji państwowych. A jednostka przywódcza, wyniesiona przez historię na czoło zdarzeń, skazana jest na samotność i samozniszczenie w służbie ogółu. Celem zaś tych wszystkich walk, ofiar, napięć ponad siły, psychicznych i moralnych, jest codzienne istnienie, drobne wygody, by żyło się lepiej i łatwiej.

Polska niepodległa nie jest już abstrakcyjna ideą i wzniosłym mitem, lecz normalnym państwem.

Naturalistyczno – ekspresjonistyczna powieść, barokowość języka, wybujała metaforyka, brutalność obrazowania.

POKOLENIE MARKA ŚWIDY ANDRZEJA STRUGA JAKO POWIEŚĆ POLITYCZNA

Bohater tytułowy jest w latach poprzedzających I WS młodym chłopcem o rozbudzonych uczuciach patriotycznych i społecznych. Przebywa w majątku ojca, studiuje w Krakowie, styka się z ruchem strzeleckim, odbywa kampanię legionową, dostaje się do niewoli rosyjskiej, przez daleki Wschód wraca do Polski, uczestniczy w wojnie 1920, a następnie jest świadkiem kształtowania się niepodległego państwa polskiego. Bohater nie potrafi odnaleźć się w powojennej sytuacji. Wojna jest w nim stale obecna, powraca w snach, halucynacjach.

W losach Świdy zawarł autor ideową biografię pokolenia legionowego, akcentując silnie jej poczucie tragizmu, wynikające z rozczarowania rzeczywistością powojenną.

Bezkompromisowy obraz tej rzeczywistości ukazany jest realistycznie, z wykorzystaniem elementów ironicznej groteski w oposach machinacji politycznej, korupcji i walki o władzę.

Ostrość wymowy ideowej motywu nie spełnionych nadziei, została w powieści stępiona  przez wprowadzenie do epilogu dosyć ogólnikowo potraktowanej wiary w samoodrodzenie moralne i polityczne narodu.

ODMIANY POWIEŚCI POLITYCZNEJ W DWUDZIESTOLECIU

Powieść polityczna stanowi odpowiedź literatury polskiej po zakończeniu I wś i odzyskaniu niepodległości na konieczność postawienia diagnozy tej nowej dla kraju sytuacji, zamanifestowania „radości z odzyskanego śmietnika” czy też rozczarowania kształtem odrodzonej państwowości.

*”Generał Barcz” J. Kadena – Bandrowskiego to pierwsza tego typu próba, idąca pod prąd czytelniczych oczekiwań. Powieść ta daje panoramę polskiej rzeczywistości w pierwszych miesiącach po odzyskaniu niepodległości, nacechowanym nieładem wewnętrznym. Ukazuje samotność i samozagładę ludzi na wysokich stanowiskach;

*Romans Teresy Hennert” Z. Nałkowskiej; utwór o nachyleniu ideowo – społecznym. Autorkę absorbują społeczne następstwa sprawowania władzy przez wojsko i kręgi finansjery. Wątki romansowe pomagają tu w prezentacji sfer wpływowych na niedobrą sytuację w kraju. Krytycyzm autorki nie został wyrażony bezpośrednio. Powieść prezentuje różnorodne środowiska postaci o odmiennych orientacjach politycznych bez rozstrzygania o ich słuszności;

*”Przedwiośnie” S. Żeromskiego – rozziew między idealnym projektem a rzeczywistością biednego państwa, zbudowanego na społecznej nierówności, politycznego ucisku, policyjnej kontroli. Jest to realistyczna powieść rozwojowa;

*”Pokolenie Marka Świdy” A. Struga – bohater wojny, przeżywający cierpienia wojenne, nie potrafi odnaleźć się w nowej rzeczywistości. Przeżycia wojenne prześladują go cały czas. Rozbudowana sfera prywatna egzystencji postaci sąsiaduje z krytycznymi przedstawieniami nieudolnego polskiego parlamentaryzmu.