- 1 - Jak dobrze napisa� artyku� ? * Sformu�uj jasn� tez� artyku�u. Dop�ki nie potrafisz jej wyrazi� w (g�ra) dw�ch zdania, nie jeste� gotowy do pisania. Dlatego zacznij prac� od u�o�enia g��wki teksty (leadu). Lead to �ci�ni�ta do atrakcyjnego wygl�du esencja artyku�u. * Stw�rz sensowny plan dzia�ania, i trzymaj si� go. * Uczy� akapit podstawow� jednostk� kompozycji. Kr�tkie formy odbywaj� si� bez dzielenia tekstu. Wi�kszy temat powinien by� podzielony na w�tki, z kt�rych ka�dy powinien by� rozwini�ty w osobnym akapicie. Dzi�ki temu pomagamy czytelnikowi po�apa� si� w czym rzecz. * G��wn� tez� komentarza sformu�uj na pocz�tku tekstu, w pierwszym akapicie. Dopiero potem rozwijaj sw� argumentacj�. * Przechod� od razu do rzeczy. Atakuj temat b�yskawicznie. * Nie komplikuj narracji. Dokonaj ostrej selekcji pobocznych w�tk�w. Te najwa�niejsze opisz w osobnych ramkach. Im prostszy jest g��wny nurt narracji, tym bardziej zrozumia�y jest on dla odbiorcy. * Unikaj nadmiaru liczb (poza informacjami dziennikarskimi). W samym tek�cie u�ywaj liczb oszcz�dnie. * Zrezygnuj (je�li mo�esz) z puenty. * U�ywaj kiedy tylko mo�esz czasu tera�niejszego. Dzia�a lepiej na czytelnika, ni� przesz�y. * Wybieraj stron� czynn�. Strona bierna to trucizna dla gazety. U�ywanie strony biernej w materiale dowodzi, �e autor upi�ksza rzeczywisto��. Zamiast pisa� podj�to decyzj�, napisz kto podj�� decyzj�. * Konstruuj zwarte pozytywne stwierdzenia. Je�li masz wyb�r, zawsze pisz czym co� jest, a nie czym nie jest. Zamiast napisa� �e: nie by�a to przesadnie jasno o�wietlona ulica, pisz: by�o ciemno. Albo: prawie nigdy nie by� trze�wy zast�p -zwykle pi�. * Pisz zwi�le, nawet gdy tworzysz d�ugi artyku�. Zwi�z�o�� to dusza b�yskotliwo�ci. Formu�uj kr�tkie zdania. Zwarte zdania rodz� si� z precyzyjnych my�li. Dbaj o rytm. Kontroluj d�ugo�� akapit�w. Gdy puchn�, narracja traci t�po. Cytuj kr�tko, jedno, g�ra dwa zdania w cudzys�owie, dos�ownie jak powiedzia�o �r�d�o, reszt� omawiaj. * Trzymaj si� aktualno�ci. Przesz�o�� i przysz�o�� nie istniej�. W�a�ciwym miejscem na historyczne t�o artyku�u jest zwykle ramka. Na pewno nie pocz�tek w�a�ciwego tekstu. * Odrzu� chronologi� - chyba �e piszesz sprawozdanie. Zastosuj metod� odwr�conej piramidy. Najwa�niejsze informacje umie�� na wst�pie, i stopniowo przechod� do mniej wa�nych. * Buduj zdania z twardego materia�u - z czasownika i rzeczownika. Przymiotnik�w i przys��wk�w u�ywaj oszcz�dnie. * Unikaj napuszonego j�zyka. Zamiast preferuje u�yj woli lub wybiera. Zamiast konsumuje pisz zjada, je. Pisz bez zad�cia. * Uwa�aj na cudzys�owy. Cudzys��w s�u�y do oznaczania cytat�w i tytu��w. Nie zamykaj cudzys�owem najprostszych metafor, kt�re s� powszechnie zrozumia�e. Zamiast "Picasso" napisz abstrakcja lub dzie�o sztuki. * Nie bij pok�on�w du�ymi literami. Ojczyzna, Papie�, Ko�ci�, Wolno��, Prawda, Sumienie itp. Dziennikarz w demokratycznym pa�stwie nie pracuje na kl�czkach. W gazecie z du�ej litery piszemy pierwsze s�owo po kropce, nazwy w�asne i niewiele wi�cej. Wyj�tki powinny by� wyliczone w redakcyjnym spisie zasad pisania. * Nie eksponuj siebie. Najlepszy narrator w prasie jest niewidoczny. Unikaj w tekstach s��wka "ja". Pisz w trzeciej osobie. * Zaskakuj czytelnika. Banalne, opisywane tysi�ce razy tematy zaatakuj z zupe�nie innej strony. Je�eli karz� ci napisa� o tym co czuj� bezdomni podczas mroz�w, ubierz si� ciep�o, i sp�d� z nimi noc. - 2 - * B�d� elastyczny. Najciekawsze materia�y powstaj�, gdy reporter natrafia na fakty, kt�re nie pasuj� do jego wyobra�e�, wydaj� si� pozbawione sensu. Zamiast je z g�ry ignorowa� czy nagina� do swojej koncepcji od�� inne i pod�� tym tropem. * Pracuj nad pytaniami. Tylko trafne pytania przynosz� ciekawe odpowiedzi. Nie gl�d�, dobre pytania s� zwi�z�e. Pami�taj, �e twoje pytanie otwieraj�ce, nadaje ton ca�ej rozmowie, decyduje o sukcesie lub pora�ce. * Nastawiaj ucho na j�zyk. Wychwytuj powiedzonka i neologizmy ( wyrazy powsta�e w danym j�zyku, zwroty, formy, znaczenie nowo utworzone).Pami�taj jednak �e nie wszystko wolno. * Baw si� j�zykiem. Obracaj i stawiaj na g�owie wy�wiechtane zwroty. (Oszcz�dno�ci� i prac� doszed� do syndyka). * Uwa�aj na u�ycie czas�w. Unikaj z przeskakiwania z form czasu tera�niejszego do przesz�ego i na odwr�t, bez koniecznego powodu. Relacje i om�wienia w ca�o�ci pisz w jednym czasie. Najlepiej w tera�niejszym. * Konsekwentnie stosuj liczb�. Zdecyduj czy zwracasz si� do drogiego czytelnika, czy do drogich czytelnik�w.(Protest czy protesty, g��wny problem, g��wne problemy itp.). * W tytu�ach zwracaj si� do czytelnika bezpo�rednio. W tek�cie bezpieczna jest forma "my" (robimy). W ramkach i wypunktowanych konkretnych zaleceniach forma bezpo�rednia (zr�b!).Pami�taj i stosuj! * Pilnuj swoich metafor. Nie dopu�� by si� k��ci�y, gryz�y lub czo�owo zderza�y. "Pensjonariuszki rozpierzch�y si� jak zebry po ca�ym parku, piszcz�c ze strachu jak stado os". Prawda �e banalne? * Unikaj ozdobnik�w i popisywania si� przed czytelnikiem. * Poprawiaj gotowy tekst. Najlepiej daj go komu� przeczyta�, redakcyjnemu koledze, mamie, czy bratu. I nie zra�aj si�, je�eli uznaj�, �e warto z niego co� usun�� lub doda�. Czytaj go sobie na g�os. Opracowane na podstawie wypowiedzi Mariusza Ziomeckiego wsp�autora podr�cznika A. B. C. Dziennikarstwa i w�asnych spostrze�e�. Plante 1 1
Vangloi